اختصاصی طرفداری- هدر رفتن سرمایه تنها به معنا هدر رفتن پول و دارایی مالی نیست. گاهی هدر رفتن استعداد ها و انسان ها سبب هدر رفتن سرمایه می شود. حتی اگر از دید مالی هم بنگریم این استعداد های یک کشور هستند که برای آن کشور سرمایه های مالی می آفرینند و سبب ارتقا یک کشور می شوند. نقد بسیاری به تیم ملی فرانسه که چندی پیش قهرمان جام جهانی شد، صورت گرفته است. نقد ها این بود که تنها چند بازیکن فرانسوی یا در اصل با ریشه فرانسوی در این تیم حضور داشتند اما آیا این واقعا ایراد است؟ با نگاهی اجمالی به ترکیب آن تیم مشخص می شود که این بازیکنان در فرانسه رشد یافته اند و این یعنی کشور فرانسه از مهاجرین استقبال کرده است، به آن ها فرصت رشد داده است، برای آن ها هزینه کرده است و سپس آن ها در تیم ملی آن کشور پیشرفت کرده اند. حتی اگر از بازیکنانی که گفته شده است ریشه فرانسوی ندارند، هم سوال شود، آن ها خود را یک فرانسوی می داندند تا یک مهاجر یا یک خارجی و غیر بومی. فرانسه تهدید حضور مهاجرین و مشکلات اقتصادی و اجتماعی حاصل از ورود مهاجرین را به فرصت بدل کرد و با انجام هزینه و پرورش آن ها سبب شد تا آن ها برای فرانسه افتخار کسب کنند و حال آن ها در فرانسه به مانند یک کودک متولد فرانسه هستند و هیچ تفاوتی ندارند.
این مثالی بسیار ساده و پیش افتاده بدون نقل قول و آمار بود که با چشم و کمی مطالعه اخبار تایید می شود. خبری که دیروز منتشر شد پیوستن سرمربی سابق تیم ملی فوتسال ایران به تیم ملی کویت بود. صادر کردن مربی و مواردی از این دست افتخار انگیز است اما به شرطی که معنی کلمه "صادر" برای آن ها صدق کند نه کلمه " از دست رفتن سرمایه ها". به طور مثال می توان گفت برزیل بازیکن فوتبال صادر می کند چون آنقدر بازیکن دارد که محیط اشباع است اما برای شهرزاد مظفر هم می توان کلمه "صادر" را به کار برد.
در سال های اخیر بازیکنان و ورزشکاران و حتی مربیان زیادی از ایران به کشور های دیگر رفتند و حتی تابعیت کشور دیگری را گرفتند. رضا مهماندوست که به 40 سال حکم رانی کره ای ها در تکواندوی جهان پایان داد و از سوی فدراسیون بین المللی این رشته به عنوان بهترین سرمربی وقت جهان معرفی شد یکی از آن ها بود که بر سر مشکلات مالی که بر سر درمان فرزندش داشت عطای بودن در کشور خویش را به لقایش بخشید. رضا مهماندوست کاری برای ایران کرد که جهان تکواندو از آوردن نام ایران به خود ببالد. آیا گرفتن حقوق و مطالبتش که حق طبیعی هر کسی است در قبالش کارش، مزد دریافت کند، امری پیچیده و عجیب است؟ حتی اگر پاداش یا چنین مواردی برای او در نظر گرفته شود هم گزافه نبوده است. راحله آسمانی دیگر تکواندو کار بانوی ایرانی بود که در ریو 2016 زیر پرچم کمیته المپیک به میدان رفت. یا دیگر تکواندو کار ایرانی که در همان ریو مهدی خدا بخشی را شکست داد و به نیمه نهایی رفت، میلاد بیگی. این تنها چند مورد در یک ورزش کشورمان بود. خیلی از بازیکنان نیز زمانی می روند که مشهور و سرشناس نشده اند و خیلی از استعداد ها نیز اصلا به عرصه ظهور و کشف نزدیک هم نمی شوند. شاید مورد آخر اشاره شده امری اجتماعی باشد و نیازمند به تغییر روش در ارگان های مختلف به مانند آموزش و پرورش باشد اما آیا از دست دادن رضا مهماندوست ها می تواند ربطی مستقیم به همه ارگان ها داشته باشد؟ قطعا خیر.
ورزش هندبال هم حتی از رفتن سرمایه ها دور نمانده است. ایمان جمالی بازیکن بود که به تیم ملی مجارستان ملحق شد. ورزش های ژیمناستیک، قایق رانی و حتی شطرنج هم استعداد های خود را در سال های اخیر از دست داده اند. احسان خدادادی بازیکن تیم ملی ژیمنتاستیک به ترکیه رفت در گفت و گو با مهر چنین گفت:" ۱۰ سال عضو تیم ملی ژیمناستیک بودم و دو سال کاپیتانی تیم ملی را بر عهده داشتم اما متأسفانه سرمربی تیم ملی ژیمناستیک با زدن انگ بی‌اخلاقی و اینکه مشکل اخلاقی دارم و در اردوی اوکراین به‌جای حضور در تمرینات و گوش دادن به حرف مربیان دنبال کارهای شخصی خود بودم، به‌راحتی با آبروی من بازی کرد و ایمان خاموشی را که شاگردش و جزو ذخیره‌های تیم ملی بود دربازی‌های آسیایی اینچئون جایگزین من کرد!" ورزش کشتی نیز در سال های اخیر از بی تدبیری و فرار استعداد هایش ضربات بسیاری خورده است. آذربایجانی ها علاقه زیادی به جذب استعداد های کشتی ایران داشتند و سامان طهماسبی یکی از آن ها بود. حتی امیر علی اکبری نیز تا آستانه پیوستن به تیم ملی آذربایجان پیشرفت اما در آخرین روز ها تصمیم خودش را عوض کرد به کشور خود بازگشت.
شاید آنقدر نام سرمایه های از دست رفته ایرانی زیاد باشد که نوشته نام آن ها خود نیاز به نوشتن یادداشتی جدا داشته باشد. چند سال قبل در مطلب دیگری در طرفداری به استعداد های از دست رفته ایرانی پرداخته شده بود. در فوتبال خود نیز شاهد چنین پدیده هایی هستیم با یک فرق که بازیکنان بسیار خوب ایرانی در خارج پرورش یافته اند به تیم ملی می آیند، فریدون زندی، اشکان دژاگه، رضا قوچان نژاد و.... . دانیل ارزانی دیگر بازیکن ایرانی الاصلی اسن که راه پیشرفت خود را در فوتبال اروپا آغاز کرده است و تابستان به تیم منچسترسیتی پیوست و سپس به صورت قرضی به سلتیک و تیم برندان راجرز ملحق شد. حتی کارلوس کی روش هم گفته بود او را مدتی زیر نظر داشته است.
دلیل اینکه تیم فوتبال فرانسه که از نظر برخی تیم ملی ای با بازیکنانی از کشور های مختلف بود با شایستگی قهرمان جهان می شود اما ما همچنان باید در مورد ابتدایی ترین مسائل فوتبال کشور خودمان بحث کنیم ز مانی مشخص می شود که به ریشه های مسئله ای به نام "فرار و پرورش استعداد ها" برویم و با نگاهی دقیق آن را مورد بررسی قرار دهیم. در آخر اگر با معیار کسانی که تیم فوتبال فرانسه را چند تابعیتی می خوانند به موضوع بنگریم، تیم ملی ایران نیز چنین بازیکنانی در ترکیب خود داشته و دارد. فرق تیم ملی فرانسه با تیم ملی چون قطر این است که فرانسه نه تنها این بازیکنان را خود پرورش داده است بلکه از آن ها وقتی خود یا خانواده های آن ها در گذشته مهاجر بودند با روی گشاده استقبال کرده است.