در سال 1948 یعنی هفتاد سال پیش، شرکت خودروسازی سیتروئن فرانسه از نخستین خودرو دو سیلندر جدید خود به نام «دیان» (در ایران: ژیان) رونمایی کرد. ژیان در اصل برای مقابله با خودرو فولکس آلمانی طراحی و ساخته شد.
شرکت اتومبیل سازی سیتروئن در آن سال خودروی کوچک دو سیلندری با نام سیتروئن ۲CV (دو اسبه) یا «دودوش» را در نمایشگاه سالانه اتومبیل پاریس به نمایش گذاشته بود؛ خودرویی نسبتا ارزان و کم مصرف که طراحی جالب و یگانهای داشت.
این خودرو با این که دیگر تولید نمیشود، هنوز هم طرفداران زیادی دارد و در پاریس به عنوان یکی از جاذبههای گردشگری این شهر در آمده است. ژیان در ابتدا چندان مورد اقبال واقع نشد، اما رفته رفته انواع آن اعم از سواری، وانت و مدل «مهاری» آن قدر مورد استفاده قرار گرفت که به عنوان نمادی از نمادهای معاصر فرانسه شناخته شد.
دوستداران این نماد اسطورهای فرانسه انجمنها و باشگاههایی تشکیل داده و هر از گاهی با ژیانهای خود در شهرهای مختلف این کشور رژه میروند. سال گذشته کلکسیونرهای اتومبیل در فرانسه برای یک ژیان تولید ۱۹۶۱ بالغ بر ۱۷۲ هزار یورو پول پرداخت کردند.
تاریخچه ژیان
شاید زمانی که این خودرو برای اولینبار در نمایشگاه خودرو پاریس در هفتم اکتبر سال ۱۹۴۸ رونمایی گردید هیچ کس تصور نمیکرد تا بیست سال از محبوبترین و پر فروشترین خودروهای فرانسه باشد.
کارشناسان در آن زمان ورود و موفقیت این خودرو دو سیلندر در بازار را بسیار خندهدار میپنداشتند. بعد از موفقیت قابل توجهی که ژیان در عرصه بازار خودرو به دست آورد همگان را شگفت زده نمود.
شرکت سیتروئن در طول سالیان متمادی یا ایجاد تغییراتی مدلهای تازه ژیان را به بازارها معرفی نمود. آخرین مدل ژیان نیز در سال ۱۹۹۰ به دنیای خودروها معرفی گردید. از 1948 که برای اولینبار در ۳۵امین نمایشگاه خودرو پاریس به نمایش گذاشته شد و امریکاییها به طعنه به آن "tin can” (قوطی حلبی - یا بقول ما ایرونیها: لگن)، آلمانیها به آن اردک کوچک، و انگلیسیها به آن حلزون میگفتند.
تا سال ۱۹۹۰ میلادی حدودا ۵ میلیون دستگاه خودرو ژیان به فروش رسید و یک صف طولانی ۵ ساله برای خرید دستگاه نو آن در میان خانوادهها و مردم کم درآمد که اکثرا کشاورز یا جوان فرانسوی بودند، وجود داشت. به همین خاطر بود که ژیانهای دست دوم را گرانتر و حتی دو برابر قیمت نوی ان میخریدند که مجبور نباشند تا ۵ سال در صف انتظار آن بمانند. نمونههای اولیه(Prototype) ژیان را فرانسویها از ترس اینکه آلمانها و هیتلر از آنها به عنوان نمونههای خودروهای نظامی استفاده ننمایند در چند مزرعه قایم کرده بودند که پس از جنگ چند عدد از آنها، از زیر خاک بیرون آورده شدند. مدلهای اولیه ژیان تنها یک چراغ جلو داشتند و با هندل روشن میشدند. هندل در جلو و پایین کاپوت قرار داشت. بعدها ژیان دو چراغه شد و دارای استارتر مدل امروزی گردید. ظاهرا ژیان در ابتدا دارای آینه بغل هم نبوده است.
(عکسی از روز رونمایی از ژیان سیتروئن در پاریس، زمان جنگ جهانی دوم)
ژیان در ایران
ژیان نیز در ایران از خودروهای محبوب به شمار میرفت و خانوادههای ایرانی خاطرات زیادی از این خودرو دارند.
تولید این خودرو در اواخر دهه ۱۳۴۰ شمسی در شرکت سهامی سیتروئن ایران (سایپای کنونی) آغاز شد. ژیان در واقع رقیب پیکان بود که در ایران خودرو تولید می شد. در اولین عرضه در ایران ژیان به قیمت ۱۲ هزار تومان به فروش رفت، در حالی که پیکان ۱۷ هزار تومان بود.
ژیان در ایران برای خانواده های کم بضاعتتر تولید میشد و اگر کسی امکان مالی بیشتری داشت به سمت خرید پیکان میرفت چرا که هل دادن ژیان در سربالاییها کار آسانی نبود.
پس از انقلاب اسلامی در سال 57 تولید این خودرو اندک اندک کاهش یافت و شرکت سایپا یک خودروی فرانسوی دیگر یعنی رنو ۵ را جایگزین آن کرد. پس از رنو نیز نوبت به پراید رسید.
آپدیت های جدید ژیان