«آری‌هان» سرمربی پرسپولیس بود. ستاره سابق تیم ملی هلند که یکی از ده گل منتخب فیفا در قرن بیستم را به ثمر رسانده بود، آن‌قدر شهرت داشت که بزرگ‌ترین مربیان فوتبال جهان وقتی در نزدیکی‌اش قرار می‌گیرند، مایل به دیدنش باشند.
سال ۲۰۰۶ و اردوی تابستانی تیم پرسپولیس در اتریش. باشگاه آرسنال در یک کیلومتری کمپ پرسپولیس اردو داشت. «آرسن ونگر» سرمربی وقت آرسنال، از سرمربی پرسپولیس دعوت کرد تا به کمپ تیمش برود. آری هان با یک غرور کاذب ابتدا قبول نکرد. گفته بود «حتی فابیو کاپلو هم برای دیدن و بازی تنیس به کمپ ما آمد» اما در نهایت همراه دستیارش «تئودور یونگ» به اردوی آرسنال رفت؛ با استقبال گرم ونگر روبرو شد و ساعتی را با او گذراند.
در اولین دقیقه‌های دیدار، ونگر با لبخند خطاب به سرمربی هلندی پرسپولیس می‌گوید: «ایران؟ چرا ایران؟ اسم این تیمی که الان مربی‌اش هستی چه بود؟» آری هان اینگونه جواب داد: «پرسپولیس. سی میلیون هوادار دارد. می‌دانی سی میلیون نفر را چطور می‌نویسند؟»
واکنش آرسن ونگر را باید در تاریخ ثبت کرد: «سی میلیون هوادار؟ پس شما ثروتمندترین باشگاه آسیا هستید. اگر هر نفر فقط یک دلار به این باشگاه بدهد، می‌شود سی میلیون دلار. حالا منهای سایر درآمدها.»
آری هان نگاهش کرده و خندیده بود: «آنها همیشه به همه دنیا بدهکارند.»
این فقط یک تصویر خیالی است از کمترین درآمد باشگاه‌هایی که می‌توانند فقط با فروش حق عضویت سالیانه خود به قیمت یک دلار، درآمدی بیش از ۴۰۰ میلیارد تومان در سال داشته باشند. اما هر دو باشگاه، هر لحظه در خطر کسر امتیاز یا سقوط و انحلال به دلیل بدهی‌های خارجی و داخلی قرار می‌گیرند. هم استقلال و هم پرسپولیس؛ کودکان نامشروع حاکمیت.
استقلال و پرسپولیس در عمل زیر نظر وزارت ورزش و جوانان اداره می‌شوند. وزیر ورزش و پیش از آن، رییس سازمان وقت تربیت بدنی طی احکامی، مدیران عامل دو باشگاه را تعیین می‌کند. با این حال مدت‌هاست که دولت، هر گونه کمک مالی به دو باشگاهی که «باید» براساس قوانین کنفدراسیون فوتبال آسیا به بخش خصوصی واگذار شده باشند را منکر می‌شود.
سال ۱۳۹۳ «سید مناف هاشمی» معاون پشتیبانی و منابع انسانی وزارت ورزش و جوانان در کنفرانس خبری خود تاکید کرد هرگونه کمک مالی این وزارتخانه به باشگاهها از سوی مجلس ممنوع شده است.
همین طور اسفندماه سال ۹۵ «مسعود سلطانی فر» وزیر ورزش و جوانان که برای پاسخگویی به سوالات نماینده‌های مجلس به بهارستان رفته بود، در پاسخ به ابهامی که برای چند نماینده مجلس در مورد مشکلات مالی این دو باشگاه به وجود آمده بود گفت: «سرخابی‌ها یک ریال هم از بودجه دولت استفاده نمی‌کنند و اصلا خود شما این را ممنوع کردید؛ ما ممنوعیت داریم و قانونا نمی‌توانیم یک ریال به تیم لیگ برتری کمک کنیم.»
اما این ادعاها مبنی بر عدم حمایت مالی وزارت ورزش از باشگاههای تهرانی چقدر واقعیت دارد؟
هشتم تیرماه امسال، خبرآنلاین نوشت: «استقلال و پرسپولیس با مشکلات مالی زیادی روبرو هستند. این دو باشگاه در جذب سرمربی، بازیکن و پرداخت مطالبات قبلی خود مشکلاتی دارند. به همین دلیل وزارت ورزش با پرداخت ۵۰۰ هزار یورو حواله به هر یک از این باشگاه ها، سعی در رفع مشکلات مالی آنها کرده است.»
ساعاتی بعد «اسماعیل خلیل‌زاده» عضو هیات مدیره استقلال با تایید دریافت کمک ۵۰۰ هزار یورویی گفت که این مبلغ به صورت حواله دریافت شده: «نمی دانم پرسپولیس این حواله را تبدیل به ریال کرده است یا نه ولی ما داریم منابع را تامین می کنیم تا از مازاد حواله استفاده کنیم.»
دوازدهم تیرماه «ژاله فرامرزیان» معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت ورزش و جوانان به ایرنا گفت: «صحبتهای مبنی بر پرداخت ۵۰۰ هزار یورو از سوی وزارتخانه به این دو باشگاه صحت ندارد و رویه ما برای جلوگیری از رجوع باشگاهها و فدراسیون‌های تابعه وزارت ورزش به بازار غیررسمی، معرفی آنها به بانک مرکزی و بهره گیری از خدمات تسهیل تامین ارز از مسیر نظام یکپارچه معادلات ارزی است.»
به عبارتی وزارت ورزش مسئولیت خود را برای پرداخت بودجه به دو باشگاه استقلال و پرسپولیس برداشته است. اما همین بودجه یک میلیون یورویی را از خزانه بانک مرکزی به دو باشگاه می‌بخشد.
یک میلیون یورو، با حساب و کتابی که «آرسن ونگر» سال ۲۰۰۶ برای باشگاه پرسپولیس انجام داد معادل هزینه سالیانه یک میلیون هوادار دو تیم، فقط برای خرید کارت هواداری این باشگاهها (به ارزش یک یورو) است. منهای حق پخش تلویزیونی، منهای بلیت فروشی، منهای فروش پیراهن و پرچم و منهای اسپانسرهای باشگاه و البته درآمدهای محیطی.
چهارم دی‌ماه سال ۹۷ ایسنا خبر داد که باشگاههای استقلال و پرسپولیس به عنوان بنگاه‌های سودده در فهرست بودجه سال آینده دولت قرار گرفته است. ایسنا نوشت: «دو باشگاه استقلال وپرسپولیس که قرار است به زودی به بخش خصوصی واگذار شوند، در لیست شرکت‌های سودآور قرار گرفته اند که پیش‌بینی درآمد این دو باشگاه در سال آینده، حدود ۵۷۰ میلیارد ریال برآورد شده است.»
یعنی استقلال و پرسپولیس برای دولت به سودآوری مالی رسیده‌اند اما هنوز مهم‌ترین بدهکارهای فوتبال آسیا هستند. پرونده «پروپیچ» کروات، آینده باشگاه استقلال را در فدراسیون جهانی فوتبال با خطر مواجه کرده است. همین‌طور احتمال شکایت «بشار رسن» و «برانکو ایوانکوویچ» در آینده‌ای نزدیک به فیفا هم وجود دارد.
با این اوصاف اما استقلال و پرسپولیس هم‌چنان در انتظار خصوصی شدن قرار دارند. باشگاه استقلال با ۵۰۰هزار یورو کمک دولتی، با «آندره‌آ استراماچونی» قرارداد ۱.۶میلیون دلاری امضا کرده و باشگاه پرسپولیس هم با همین رقم کمک از بانک مرکزی، «گابریل کالدرون» آرژانتینی را با ۸۵۰ هزار دلار روی نیمکت تیمش نشاند.
در تاسف‌بار بودن وضعیت مالی دو باشگاه استقلال و پرسپولیس همین بس که آنها به جای طلب کردن درآمدهای سالیانه خود از اسپانسر مشترک، از آن پول قرض می‌کنند. بانک ورزش اسفندماه سال ۹۷ مدعی شد که «حمیدرضا گرشاسبی» و «رضا افتخاری» مدیران عامل سابق این دو باشگاه، از شرکت «امین سیما کیش» که یکی از اسپانسرهای مشترک این دو باشگاه است چهار میلیارد تومان پول قرض کرده‌اند.
در این گزارش می‌خوانیم: «نکته جالب در این مراوده مالی اینجاست که در تفاهم نامه رسمی امضا شده توسط گرشاسبی و افتخاری آمده که براساس این تفاهم نامه، قرض مالی ۴ میلیارد تومانی از شرکت امین سیما کیش، هیچ ارتباطی به بدهی قدیمی این اسپانسر و قرارداد اسپانسری ندارد و این دو باشگاه باید تا دی ماه ۹۷ پول را پس داده باشند.»
مدیران عامل دو باشگاه سرخابی در حالی از اسپانسر مشترک پول قرض می‌گیرند که خردادماه امسال مشخص شد مرز درآمدزایی آنها حتی از پیش‌‌بینی‌های دولت هم گذشته است. «افشین داوری» مدیر کل امور باشگاههای وزارت ورزش در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر گفت: «هر یک از دو باشگاه پرسپولیس و استقلال در سال گذشته رقمی بالغ بر ۴۰ میلیارد تومان درآمدزایی داشتند.» این درآمد البته در جیب دولت است.
این درآمدزایی البته منهای حق پخش تلویزیونی است که از سوی سازمان صداوسیما به باشگاهها پرداخت نمی‌شود و همین‌طور پول آگهی‌های محیطی که از سوی سازمان لیگ به صورت دقیق در اختیار هیچ باشگاهی قرار نگرفته است.
پرسپولیس و استقلال با وجود همه این درآمدها، با وجود پتانسیلی برای تبدیل شدن به ثروتمندترین باشگاههای آسیا، هم‌چنان دست نیاز به سوی دولت دراز می‌کنند.
