فوتبال ایتالیا را فقط در مستطیل سبز نباید جستجو کرد، فوتبال ایتالیا مملو از حوادثی است که در بیرون از مستطیل سبز روی می دهند تا صحنه آرایی ویترین کالچو را بر وفق مراد عده ای کنند که بازیگردان این تئاتر کلاسیک هستند. اگر بپذیریم که سرزمین چکمه خاستگاه مافیا است، آن گاه این رویدادهای تاریخی یا بهتر بگوییم رسوایی های تاریخی را راحت تر هضم می کنیم.
وقتی از مافیای فوتبال ایتالیا صحبت می کنیم، نباید این تصور ایجاد شود که همه چیز به یک باشگاه مربوط می شود و یا همه چیز در خدمت یک گروه خاص است. هر باشگاهی، هر گروهی، هر بازیکنی و یا هر مسئولی ممکن است یک روزی با این نوع رویدادها و یا رسوایی های پشت پرده، اشتراک منافع و یک روز دیگر تضاد منافع داشته باشد. در این نوشتار، 10 رسوایی بزرگ در تاریخ فوتبال ایتالیا را مرور خواهیم کرد.
بحث و جدل پیرامون شایعه دوپینگ
زدنیک زمن مربی وقت تیم آ.اس رم طی یک مصاحبه جنجالی در اواسط دهه 1990 میلادی مدعی شد که الساندرو دل پیرو و جان لوکا ویالی از طریق تزریق ماهیچه برخی مواد شیمیایی نیروزا، مرتکب تخلف شده اند هر چند که هرگز این ادعا اثبات نشد. در همان دهه 1990 شایعاتی در مطبوعات ایتالیایی منتشر شد مبنی بر این که دیگو مارادونا و کلودیو کانیجیا از ماده مخدر کوکائین استفاده می کنند در حالی که حتی پای کانیجیا هنوز به خاک ایتالیا نرسیده بود. هرگز کمیته مبارزه با دوپینگ در فوتبال ایتالیا وارد عمل نشد و حداقل در آن مقطع یک موضع انفعالی داشت.
درگیری دو مربی مطرح در کنار زمین
می توان با قاطعیت گفت که زشت ترین اتفاق فوتبال ایتالیا در فصل 16-2015 در مسابقه تیم های اینتر و ناپولی رخ داد. ناپولی با دو گل از اینتر عقب بود و در آستانه حذف از کوپا ایتالیا (جام حذفی ایتالیا) قرار داشت که در دقایق حساس رو به پایان بازی، یک درگیری بین روبرتو مانچینی و مائوریتزیو ساری سرمربیان تیم های اینتر و ناپولی در کنار زمین به وجود آمد. پس از وقوع این حادثه، روزنامه های ایتالیایی ظاهراً بر اساس لب خوانی متوجه شدند که ساری از الفاظ رکیک و فحاشی استفاده کرده است.
البته رأی کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال ایتالیا هیچ اشاره ای به توهین های جنسی مائوریتزیو ساری نکرد و فقط 2 جلسه محرومیت از همراهی تیم ناپولی در کوپا ایتالیا و جریمه نقدی را برای او در نظر گرفت. پس از این حادثه، صحبت های زیادی درباره سوء استفاده از این نوع الفاظ در فوتبال ایتالیا مطرح شد.
توپی که از خط دروازه گذشت ولی گل نشد!
دو تیم میلان و یوونتوس رقابت شدیدی برای کسب عنوان قهرمانی سری آ داشتند و میلان در بازی مقابل رقیب دیرینه اش، اندکی بهتر بود. ابتدا آنتونیو نوچرینو توانست میلان را در ورزشگاه سن سیرو جلو انداخته ولی مهم ترین حادثه بازی هنگامی رخ داد که ضربه سر سولی مونتاری به سوی دروازه یوونتوس روانه شد.
او و سایر بازیکن های میلان در تدارک شادمانی گل دوم روسونری بودند و حتی پائولو تالیاونتو داور بازی به سمت دایره وسط زمین حرکت کرد که می توانست به معنای پذیرش گل میلان باشد اما روبرتو رومانیولی کمک داور این مسابقه به تالیاونتو گفت که جیجی بوفون دروازه بان یوونتوس با نوک انگشت های خود توانسته توپ را از خط دروازه بیرون بکشد.
تصاویر آهسته در ورزشگاه به معرض نمایش در نیامد اما با تصاویر تلویزیونی مشخص شد که این توپ گل شده و تصمیم کمک داور اشتباه است. بزرگ ترین مزیت این حادثه، متقاعد شدن مسئولان فدراسیون فوتبال ایتالیا برای استفاده از تکنولوژِی خط دروازه بود.
سرقت بزرگ!
تقریباً یک قرن پیش بود که یکی از رسوایی های بزرگ در تاریخ فوتبال ایتالیا رخ داد. در فصل 25-1924 که لیگ ایتالیا تحت عنوان دسته برتر برگزار می شد، دو تیم بولونیا و جنوا باید تکلیف تیم قهرمان را با برگزاری چند پلی آف مشخص می کردند. اغتشاش تماشاگرها و داوری های مشکوک باعث شد تا دو مسابقه نخست این دو تیم نیمه تمام مانده و اتهاماتی متوجه تیم منطقه امیلیا شود زیرا برخی از خبرنگارها اعتقاد داشتند که بین اعضای هیئت مدیره این باشگاه و حزب حاکم (حزب فاشیست) یک ارتباط تنگاتنگ وجود دارد.
سرانجام تصمیم گرفتند که مسابقه بعدی آنها پشت درهای بسته و در ساعات اولیه صبح برگزار شود که با برتری 2-0 بولونیا به پایان رسید و مانع ثبت دهمین قهرمانی جنوا و نقش بستن یک ستاره بر روی پیراهن این تیم شد. گریفونه از این حادثه تحت عنوان «سرقت بزرگ» یاد کرد و جالب این که پس از گذشت 91 سال، هنوز هم هواداران جنوا در حسرت دهمین قهرمانی و ثبت اولین ستاره روی پیراهن تیم محبوبشان هستند.
قهرمانی تورینو بر باد رفت
اگر چه طی چند دهه اخیر همواره تورینو زیر سایه یوونتوس زندگی می کند اما در سال 1972، گراناتا (لثب تورینو به معنای عنابی ها) در آستانه قهرمانی لیگ قرار داشت. تورینو در مسابقه با سمپدوریا با نتیجه 2-1 عقب بود که آلدو آگروپی یک ضربه سر بسیار خوب را روانه دروازه سمپدوریا کرد.
هواداران تورینو گمان می کردند که گل تساوی تیم محبوبشان به ثمر رسیده ولی انزو باربارسکو داور مسابقه به جای اعلام گل، ضربه کاشته کنار دروازه را نشان داد. در پایان این بازی، هواداران آشفته و گیج تورینو مجبور به تماشای جشن قهرمانی یوونتوس بودند. اگر چه باربارسکو بعدها به هواداران تورینو دلداری داده و تصمیم خود در آن بازی را نادرست دانست.
پنالتی رونالدو سوخت!
هواداران اینتر هرگز روز 26 آوریل 1998 را فراموش نمی کنند، همان روزی که مسابقه مرگ و زندگی بین اینتر و یوونتوس برای فتح اسکودتو در ورزشگاه دل آلپی تورین برگزار شد. برخورد مارک یولیانو مدافع یوونتوس با رونالدو مهاجم برزیلی اینتر درون محوطه جریمه بسیار مشکوک به پنالتی بود اما پیترو چکارینی داور مسابقه چنین نظری نداشت. پس از پایان بازی، جنجال های بسیاری در رسانه های ایتالیایی پیرامون این تصمیم داور به وجود آمد و بعدها چکارینی پذیرفت که تصمیمش مبنی بر عدم اعلام پنالتی به سود اینتر یک تصمیم اشتباه بود.
الساندرو دل پیرو با گلزنی در آن بازی باعث شد که یوونتوس از حریف جلو بیفتد و سپس در یک ضد حمله برای یوونتوس، یک ضربه پنالتی نیز نصیب بیانکونری گردید. البته جان لوکا پالیوکا دروازه بان اینتر موفق به مهار این ضربه پنالتی شد هر چند که در نهایت تک گل دل پیرو به معنای پیروزی شیرین یوونتوس بود. هواداران اینتر می گفتند که یوونتوس در آن روز اسکودتو را از آنها دزدید!
اسکودتوی فیورنتینا پرپر شد!
هواداران فیورنتینا و یوونتوس همیشه از یکدیگر تنفر داشته و روابط آنها تیره و تار است. این نفرت یک ریشه تاریخی دارد که به سال 1982 مربوط می شود. در آن سال، امتیازهای یوونتوس و فیورنتینا تا یک هفته مانده به پایان فصل با یکدیگر برابر بود. فیورنتینا در هفته آخر به مصاف کالیاری رفت. حادثه مشکوک این بازی، مردود اعلام شدن گل فرانچسکو گراتزیانی مهاجم ویولایی ها به علت خطا روی دانیل برتونی دروازه بان کالیاری توسط مائوریتزیو ماتئی داور مسابقه بود. فیورنتینا در نهایت به نتیجه ای بهتر از تساوی بدون گل مقابل کالیاری دست پیدا نکرد.
به طور هم زمان، یوونتوس با تیم کاتانتزارو بازی می کرد که یک پنالتی زودهنگام توسط داور گرفته شد. در ادامه بازی، داور به علت برخورد توپ به دست کاستانتزو سلستینی یک ضربه پنالتی را به سود بیانکونری گرفت تا لایام بریدی ستاره ایرلندی یوونتوس گلزنی کرده و بیستمین قهرمانی بانوی پیر در فوتبال ایتالیا و ثبت دومین ستاره بر روی پیراهن یوونتوس را رقم بزند. هرگز اثبات نگردید که حوادث این دو بازی تعمدی بوده و یا هیچ کدام از داورها معترف به اشتباه نشدند اما هواداران فیورنتینا معتقدند که اسکودتو را در سال 1982 از چنگ آنها در آوردند. جالب این که چند ماه پس از این حادثه، تیم ملی ایتالیا با درخشش پائولو روسی به قهرمانی جام جهانی 1982 دست یافت.
گل «تارونه» پرپر شد!
یکی از جنجالی ترین حوادث تاریخ سری آ به فصل 81-1980 مربوط می شود. یوونتوس صدرنشین میزبان تیم دوم جدول یعنی آ.اس رم بود. در فاصله 10 دقیقه مانده به پایان بازی، مائوریتزیو تارونه یک ضربه سر را به سوی دروازه دینو زوف دروازه بان یوونتوس روانه کرد. ضربه سر مائوریتزیو تارونه از دینو زوف عبور و درون دروازه قرار گرفت اما پائولو برگامو داور این بازی بدون هیچ توضیح و به علت آفساید، این گل را مردود اعلام کرد.
این بازی با تساوی بدون گل خاتمه یافت و یوونتوس پس از انجام دو بازی دیگر توانست به نوزدهمین عنوان قهرمانی خویش در لیگ ایتالیا دست یابد. هواداران رم هرگز پائولو برگامو داور این بازی را به علت اتخاذ چنین تصمیمی نبخشیدند. جالب این که هنوز پس از گذشت 35 سال، بحث و جدل درباره این صحنه ادامه داشته و هر گاه نوبت رویارویی تیم های یوونتوس و رم فرا می رسد، همگان از گل تارونه یاد می کنند. هواداران یوونتوس معتقدند که نباید به تصاویر صحنه آهسته در اتخاذ تصمیم آفساید اعتماد کرد ولی نظر هواداران رم 180 درجه با آنها متفاوت است.
رسوایی شرط بندی و تبانی
پس از رسوایی بزرگ فوتبال ایتالیا موسوم به «کالچو پولی» در سال 2006 و پس لرزه های آن، چند سال طول کشید تا نوبت یک رسوایی بزرگ دیگر فرا برسد که مرتبط با شرط بندی، دست کاری و تأثیر عوامل بیرونی بر نتایج مسابقات بود. حتی در ارتباط با این پرونده، افراد زیادی از جمله بازیکن ها و مربیان سر شناس دستگیر شده و یا مورد بازجویی قرار گرفتند از جمله جوزپه سینیوری بازیکن اسبق لاتزیو، کریستیانو دونی مهاجم اسبق آتالانتا و حتی آنتونیو کونته مربی اسبق باری.
برخی احکام نیز صادر شد و از جمله 6 امتیاز از تیم آتالانتا برگامو در فصل 12-2011 سری آ کسر کردند. بعدها اسامی مطرح دیگری همچون لئوناردو بونوچی، استفانو مائوری و دومینیکو کریشیتو نیز در ارتباط با همین پرونده بر سر زبان ها افتاد اما به نظر می رسد که با نوعی مصلحت اندیشی ناگفته، همه مسائل را تا اطلاع ثانوی به زیر فرش جارو کردند!
اَبَر رسوایی؛ کالچو پولی
وقتی که پلیس در سال 2006 مکالمه تلفنی باشگاه های بزرگ ایتالیایی را شنود کرد، به این نتیجه رسید که با یک شبکه بزرگ مافیا، فساد و تبانی سر و کار دارد. بنا به برخی شواهد و قرائن، این شبکه فساد قادر به انتخاب داورهای مطلوب و تأثیر بر نتایج و دست کاری آنها بود. این رسوایی بزرگ موسوم به «کالچو پولی» منجر به سقوط یوونتوس به سری ب، کسر 30 امتیاز از میلان و محرومیت تیم های لاتزیو و فیورنتینا از حضور در مسابقات اروپایی شد.
عجیب این که تیم ملی ایتالیا در همان مقطع زمانی افشای این رسوایی ها، به قهرمانی جام جهانی 2006 رسید اما ضربه مهلک کالچو پولی بر پیکره فوتبال ایتالیا به قدری بود که هنوز هم اثرات شوم آن از بین نرفته است. کالچو پولی ثابت کرد که فساد صرفاً به یک یا دو باشگاه مربوط نشده و یک معضل فراگیر در بطن فوتبال ایتالیا بوده که باید به طور اصولی ریشه کن شود.
