جمهوری قره‌چای و چرکس، (به روسی: Карачаево-Черкесия) یکی از جمهوری‌های فدراسیون روسیه است. این جمهوری عضو منطقۀ اقتصادی فدراسیون قفقاز شمالی است. پایتخت جمهوری قره‌چای و چرکس شهر چرکسک است. این جمهوری در ۳ ژوئیۀ ۱۹۹۱م. تأسیس شده‌است.
قره‌چای و چرکس در کوهپایۀ شمال غربی قفقاز واقع شده‌است. این جمهوری از سمت غرب سرزمین کراسنودار، از شمال سرزمین استاوروپو، از شرق جمهوری کاباردینو و از جنوب در امتداد کوه‌های قفقاز گرجستان و آبخازیا احاطه شده‌است. زمستان کوتاه و تابستان گرم و مرطوب طولانی موجب گشته این منطقه آب و هوایی نسبتاً گرم داشته باشد. متوسط درجۀ حرارت در ماه ژانویه °۳- تا °۲ درجۀ سانتی‌گراد و در ماه ژوئیه °۶+ تا °۲۰+ درجۀ سانتی‌گراد است. رکورد بالاترین درجۀ حرارت °۳۹+ درجۀ سانتی‌گراد و پائین‌ترین مقدار °۲۹- درجۀ سانتی‌گراد ثبت شده‌است. ۸۰ درصد این جمهوری در منطقۀ کوهستانی واقع شده‌است. این کشور دارای منابع فراوان آب شیرین، که شامل ۱۳۰ دریاچه و تعداد فراوانی آبشار و ۱۷۲ رودخانه می‌شود. خاک این منطقه غنی از منابع طبیعی همچون: زغال سنگ، گرانیت، سنگ مرمر، معادن مختلف سنگ و خاک رس می‌باشد. به دلیل وجود چشمه‌های آب گرم این کشور داری ذخایر بزرگ آب‌های معدنی می‌باشد.
جمهوری قره‌چای و چرکس یک کشور چندملیتی بوده که ۸۰ گروه قومی در این جمهوری زندگی می‌کنند. با توجه به آخرین سرشماری انجام شده جمعیت قره چای و چرکس حدود ۴۷۱٬۶۸۳ نفر است. تراکم جمعیت ۳۳٫۰۴ در هر کیلومتر مربع می‌باشد. از این مقدار جمعیت ۴۲٫۸۸٪ درصد مردم در شهرها زندگی می‌کنند.
جمهوری قره چای چرکس از ۲ شهر خودمختار، ۱۰ استان و ۱۴۴ شهرک تشکیل شده‌است. چهار شهر بزرگ این جمهوری عبارتند از: چرکسک، اوست چیگوتا، کاراچای و تبرادا می‌باشد.
قوۀ مقننه: مجلس خلق (پارلمان) که هر چهار سال یکبار با رأی مستقیم مردم نمایندگان انتخاب می‌شوند. تعداد نمایندگان مجلس خلق ۷۳ نفر است.
قوۀ مجریه: قوۀ مجریه (دولت) شامل نخست وزیر، معاون نخست وزیر، وزیران و رؤسای کمیته‌های دولتی می‌شوند. نخست وزیر توسط رئیس جمهور با موافقت مجلس خلق (پارلمان) منصوب می‌شود. تنها قدرت اجرایی در جمهوری قره‌چای و چرکس رئیس‌جمهور می‌باشد که توسط مجلس خلق (پارلمان) منصوب می‌شود.
قره‌چای‌ها گروهی از مردمان ترک‌تبار شمال قفقاز هستند که بیشتر در استان قره‌چای-چرکس در روسیه ساکن هستند. جمعیت آنان پیرامون ۳۰۰ هزار تن برآورد می‌شود. بیشتر آنان پیرو تسنن می‌باشند. قره‌چای‌ها از تبار قبچاق‌ها هستند. همچنین می‌نماید که نیاکان ایشان دارای آمیختگی با دیگر باشندگان زیست‌گاه کنونی شان بوده‌باشند، مردمانی چون آلان‌ها، کومان‌ها، خزرها، بلغارها، هون‌ها و بومیان قفقاز. زبان ترکی آنان نیز همسانی‌هایی با زبان قوموق در داغستان دارا می‌باشد.
قپچاق‌ها در سدهٔ یازدهم میلادی به سرزمین آلان‌های ایرانی‌نژاد وارد شدند. در سدهٔ چهاردهم تیمور به شمال قفقاز تاخت، این تازش سبب رانده شدن آلان‌ها به سرزمین‌های کوهستانی و نیز گسترش اسلام در منطقه بود. در ۱۸۲۸ میلادی روس‌ها بر مردمان قره‌چای تاختند و پس از جنگی خونین سرزمین‌های قره‌چای‌ها به روسیه ضمیمه‌شد. در شورش سال‌های ۱۸۳۱ تا ۱۸۶۰ قفقاز، قره‌چای‌ها نیز به دیگر شورشیان پیوستند. با سرکوبی شورش میان سال‌های ۱۸۶۱ تا ۱۸۸۰ بسیاری از ایشان از بیم فشارهای روس‌ها به ترکیه کوچیدند. در ۱۹۴۲ آلمان نازی پشتوانه‌ای برای پدید آمدن یک دولت خود مختار قره‌چای با پلیس و دستگاه دیوانی مستقل شد. نتیجهٔ آن استقبال گرم قره‌چای‌ها از ارتش آلمان در ۱۹۴۳ گردید. با عقب‌نشینی آلمان‌ها، قره‌چای‌ها متهم به همدستی با ایشان شده و پیرامون ۸۰هزار تن از آنان - که اکثریت جمعیتشان را تشکیل می‌داد- به زور به آسیای مرکزی - به ویژه قزاقستان و قرقیزستان- کوچانده شدند. در دو سال نخست این تبعید ۳۵ درصد تبعیدیان بر اثر گرسنگی و بیماری از میان رفتند. سرانجام در ۱۹۵۷ و در روند اصلاحات خروشچف قره‌چای اجازه یافتند که به زادگاه خود بازگردند. قره‌چای‌ها در طی سده‌ها زندگی در قفقاز آیین زندگی و فرهنگ مردمان قفقاز را پذیرفته‌اند، اگرچه هنوز زبان ترکی خویش را نگاه داشته‌اند.
چـِرکِس نام قومی قفقازی هم‌ریشه با گرجی هاست که در جمهوری آدیغه روسیه و ترکیه ساکن هستند. چرکس‌ها به زبان چرکسی از گروه زبان‌های قفقازی شمال غربی سخن می‌گویند و بیشتر آن‌ها مسلمان سنی‌مذهب و پیرو مکتب حنفی هستند. پس از شکست عثمانی‌ها در قفقاز از روسیه و امضاء عهدنامه آدریانوپل در ۱۲۴۵/۱۸۲۹ چرکس‌ها تا سال ۱۲۸۱/۱۸۶۴ مقاومت زیادی در برابر روس‌ها کردند و بنا بر گزارش‌های عثمانی ۵۹۵٬۰۰۰ چرکس در میان سال‌های ۱۲۷۲/۱۸۵۶ و ۱۲۸۱/۱۸۶۴ منطقه بومی خود در قفقاز را ترک کرده و به آناتولی و روملی مهاجرت کردند. در زمان عثمانیان، به‌ویژه در سدهٔ ۱۷ میلادی، بردگان چرکس به مناصب بالایی در دستگاه حکومتی عثمانی رسیدند. پس از آن دوره، نوادگان این موج عظیم مهاجران چرکس (و لاز و غیره) به تدریج ترک‌زبان شده به‌طوری‌که شمار بزرگی از مردم ترک‌زبان ترکیه امروزی از تبار آسیایی (چرکس و لاز و گرجی…) هستند. بر پایه سرشماری سال ۱۹۴۵ در ترکیه، تنها ۶۶٬۶۹۱ چرکس هنوز به زبان چرکسی صحبت می‌کردند.
...........................................................................
شناخت کشورها
شناخت مناطق مختلف
