تگزاس یا تکزاس (به انگلیسی: Texas) یکی از ۵۰ ایالت آمریکا، دومین ایالت پرجمعیت این کشور (پس از کالیفرنیا) و همچنین دومین ایالت بزرگ آمریکا (پس از آلاسکا) است. این ایالت در جنوب آمریکا قرار دارد و دارای مرز بینالمللی با کشور مکزیک است. همچنین از نظر مرزبندی ایالتی، از طرف غرب با ایالت نیومکزیکو، شمال با اوکلاهما، شمالشرق آرکانزاس و از طرف شرق هم با لوئیزیانا دارای مرزهای مشترک است. مساحت تگزاس ۶۹۶٬۲۰۰ کیلومتر مربع بوده و جمعیت روبه رشد آن بر طبق آمارهای ژوئیهٔ ۲۰۱۳ برابر است با ۲۶٫۴ میلیون نفر بوده است.
هیوستون بزرگترین شهر تگزاس و چهارمین شهر بزرگ در کل آمریکاست در حالی که سان آنتونیو دومین شهر بزرگ تگزاس بوده و هفتمین شهر بزرگ آمریکا محسوب میشود. از دیگر شهرهای مهم این ایالت میتوان به ال پاسو و آستین، که مرکز تگزاس نیز است، اشاره نمود. شعار تگزاس ایالت تکستاره است که این شعار روی پرچم مربوط به این ایالت و مهر ایالتی آن نیز ذکر شده. این شعار در واقع بیانگر این موضوع است که روزی تگزاس، پس از استقلال و جدایی از مکزیک، خود یک کشور بوده (که این موضوع در مورد سایر ایالتها رخ نداده). همچنین ریشهٔ نام تگزاس (Texas) برگرفته شده از واژهٔ Tejas است که در زبان کادوها به معنی رفقا و دوستان است.
اگرچه که تگزاس در جنوب آمریکا است و عمدتاً آن را بهخاطر هوای گرم و بیابانی میشناسند، تنها ۱۰٪ از خاک تگزاس شامل بیابان است. همچنین بخاطر مساحت بسیارش، تقریباً میتوان گونههای مختلف طبیعی و آبوهوایی جنوبی و جنوبغربی آمریکا را در آن مشاهده نمود. از شعارهای مربوط به این ایالت میتوان به شعار شش پرچم بر فراز تگزاس اشاره نمود که نشان از ۶ کشور و حکومتی دارد که بر کل یا مناطقی از تگزاس در طول تاریخ حکمرانی کردند. از جمله این کشورها میتوان به اسپانیا اشاره نمود. اسپانیا نخستین کشور اروپایی بود که ادعای مالکیت قسمتهایی از تگزاس را کرد. فرانسه هم چندی بعدتر مالک قسمتهایی شد. سپس تا سال ۱۸۳۶ این ایالت تحت تصرف کشور مکزیک بود تا اینکه اعلام استقلال کرد و خود جمهوری تگزاس را تشکیل داد. در پایان نیز در سال ۱۸۴۵ به خاک آمریکا پیوست و یکی از ایالتهای آمریکا شد. اما ششمین پرچم مربوط است به ایالات مؤتلفه آمریکا که تگزاس مدتی به آنها پیوسته بود.
یکی از صنایع تگزاس که پس از جنگ داخلی بسیار در این ایالت رونق گرفت، صنعت گاوداری و پرورش گاو است. بهخاطر این پیشینهٔ قدیمی در صنعت پرورش گاو، واژگانی چون کابوی ایجاد شدند که به این ایالت و مردمانش اشاره دارند. همچنین در سدهٔ بیستم با کشف شدن منابع نفتی و آغاز به استخراج آنها، اقتصاد تگزاس کاملاً متحول شده و پیشرفت بسیار خوبی را تجربه کرد. از علتهای موفقیت تگزاس میتوان به سرمایهگذاریهای بزرگ این ایالت بر روی مراکز آکادمیک و دانشگاهی و در نتیجه استفاده از فناوری و روشهای نوین در صنایع خود اشاره نمود. امروزه تگزاس در صنایعی چون پتروشیمی، انرژی، رایانه، لوازم دیجیتال، هوافضا و تحقیقات پزشکی از ایالتهای پیشرو است.
نام تگزاس بهطور دقیق «تِکساس» تلفظ میشود، و برگرفته از واژهٔ Tejas است که نامی سرخپوستی از قبیلهٔ کادو است. این واژه اشاره به نام بومیان اولیهٔ این منطقه دارد و به معنای «دوست» و «رفیق» میباشد. در زمان حکمرانی اسپانیاییها بر این منطقه، نام تگزاس رسماً Nuevo Reino de Filipinas: La Provincia de Texas شده بود. آنتونیو مارجیل، نخستین شخصی بود که رسماً در تاریخ ۲۰ ژوئیهٔ ۱۷۱۶ از این نام در نامهای رسمی استفاده نمود. البته این اسم در زبان عامیانه و صحبتهای مردمی چندان مورد استفاده قرار نمیگرفت و عمدتاً بیشتر در اسناد رسمی از آنها استفاده میشد.
ایالت تگزاس پس از آلاسکا، دومین ایالت بزرگ آمریکا است که مساحتی حدود ۶۹۶٬۲۰۰ کیلومتر مربعی دارد. با این حساب حدود ۱۰٪ از کل کشور فرانسه و دو برابر از کشورهایی چون آلمان و ژاپن بزرگتر است. اگر تگزاس همچنان یک کشور مستقل میماند، پس از شیلی و زامبیا، چهلمین کشور بزرگ جهان عنوان میگرفت.
تگزاس در منطقهٔ جنوب مرکزی آمریکا قرار دارد و سه مرز آن با رودخانهها مشخص شده. رودخانهٔ ریوگرانده که مرزی طبیعی میان تگزاس و کشور مکزیک ایجاد کرده. رودخانهٔ سرخ که مرز مابین تگزاس و مرز میان دو ایالت اوکلاهوما و آرکانزاس است و در نهایت رودخانهٔ سابین که از طرف شرق مرزی طبیعی با ایالت لوئیزیانا ایجاد کرده. اما در کل تگزاس دارای ۳٬۷۰۰ آبراهه (رودخانه) نامدار و ۱۵ رودخانهٔ بزرگ میشود که در میان همه، ریوگرانده از همه بزرگتر است. همچنین چندین دریاچهٔ طبیعی و بیش از ۱۰۰ دریاچه (مخازن) مصنوعی و غیرطبیعی آبی دارد.
حیوانات و حشرات مختلفی در تگزاس زندگی میکنند. به شکل دقیقتر، حدود ۱۰۰ گونه از پستانداران، ۲۱۳ گونه از خزندگان و چندین گونه پرندههای گوناگون ساکن ایالت تگزاس هستند که در کل حدود ۵۹۰ گونه بومی را تشکیل میدهند. از این میان حدود ۱۲ گونه از سایز مناطق به تگزاس منتقل شده و در حال حاضر آزادانه در حال تولیدمثل و زندگی هستند. آبوهوای تگزاس بهخاطر مساحت بسیار بالای آن مختلف و متفاوت است. به عنوان مثال اِلپاسو در غربیترین نقطهٔ تگزاس دارای میانگین بارش سالیانه ۲۲۰ میلیمتری است در حالی که مناطق جنوب شرقی این ایالت میزان بارش ۱٬۶۰۰ میلیمتری را به شکل سالیانه تجربه میکنند. همچنین دالاس در منطقهٔ مرکزی تگزاس میزان بارشی متعادل، حدود ۹۴۰ میلیمتری را داراست. دربارهٔ بارش برف، مناطق غربی شاهد بارش برف به شکل چندین باره هستند در حالی که مناطق مرکزی بارش برف را سالی یک یا دو بار تجربه میکنند و برعکس، مناطق شرقی هر چند سال یکبار شاهد بارش برف هستند. برف به ندرت در مناطق جنوبی سان آنتونیو دیده میشود.
گرمترین دمای به ثبت رسیده در ماههای تابستان در مناطق غربی ۲۶ درجهٔ سانتیگراد است در حالی که بعضی دیگر از مناطق تا ۳۲ درجه هم میرسند. اما در کل آب و هوای تگزاس در شرق مرطوب و شرجی، در غرب خشک و بیابانی، و در شمال قارهایست. تگزاس بزرگترین تولیدکنندهٔ گازهای گلخانهای در آمریکاست. به شکل سالیانه تقریباً ۶۸۰ میلیارد کیلوگرم کربندیاکسید توسط این ایالت تولید میشود. اگر تگزاس کشوری مستقل بود، هفتمین تولیدکنندهٔ گازهای گلخانهای در جهان نام میگرفت. یکی از مهمترین علتهای تولید این میزان آلودگی، وجود تعداد زیادی نیروگاه سوخت فسیلی در این ایالت است. از سوی دیگر ایالت تگزاس در تولید انرژی بهوسیله توربینهای بادی با ۲۲٬۶۰۰ مگاوات انرژی تولید شده در میان ایالات متحده رتبهٔ نخست را داراست بطوریکه در سال ۲۰۱۷ نزدیک به ۱۵٪ کل انرژی تولید شده این ایالت از باد نشأت گرفت. در باب حوادث طبیعی، تگزاس تقریباً عاری از مناطق زلزلهخیز است. در عوض نواحی شرق مجاور خلیج مکزیک هر ساله در اواخر فصل تابستان شاهد تردد سیستمهای پرفشاری همچون توفندهای سهمگین هستند که میتوانند باعث ایجاد خساراتی فراگیر گردند. توفند آیک و توفند ریتا دو نمونه توفند در سالهای اخیرند که در تگزاس خرابی ببار آوردند. در نواحی شمال ایالت در عوض تعدد پیچندها بیشتر دیده میشود. در سال ۲۰۱۷ سیل شدید در تگزاس بیش از ۵۰ نفر را به کام مرگ کشانید و دهها میلیارد دلار خسارت به بار آورد.
شهرهای لاباک، آماریلو، دالاس، هیوستون، و مناطق اطراف آن از نظر فرهنگی جزئی از ایالتهای جنوبی آمریکا محسوب میشوند، در حالیکه نواحی جنوب و غرب آستین همانند سن آنتونیو و ال پاسو (جنوب و غرب ایالت) جزو ایالتهای جنوب غربی آمریکا محسوب میگردند. فرهنگ لاتینوها (اسپانیایی زبانان) در تگزاس حضور بسیار مشهودی دارد. اعیادی مثل سینکو دو مایو، فیستا سن آنتونیو، و فیستا نوچه دل ریو هر ساله به صورت پرتعداد برگزار میگردند، و مشاهده جشنهای با حضور پینیاتا و ماریاچی واقعهای بس روزمره مینماید. پروانه شهریار حشره افتخاری ایالت تگزاس است.علاوه بر این، آرمادیلو رسماً «پستاندار کوچک افتخاری» ایالت تگزاس است.اما درازشاخ تگزاس است که نماد راستین ایالت و رسماً «پستاندار بزرگ افتخاری» ایالت تگزاس میباشد.
فرهنگ در تگزاس متاثر از چندین قوم و نژاد مهاجری است که در طی سالیان در این منطقه سکنت گزیدهاند. تگزاس از نظر فرهنگی، تقاطع فرهنگهای ملل اسپانیایی، مکزیکی، انگلیسی، و فرانسوی است. در حالیکه مناطق جنوب و غرب تگزاس (شهرهای سن آنتونیو، ال پاسو، کورپس کریستی، لاریدو، و غیره) جلوهٔ ایالتهای جنوب غربی آمریکا را دارد، مناطق شمال و شرق تگزاس (دالاس و حومه، لاباک، آماریلو، ویکو، میدلند، و غیره) از نظر فرهنگی بیشتر شباهت به ایالتهای جنوبی آمریکا دارد. شهرهای آستین و هیوستون به دلیل خلط بیش از حد این فرهنگها، حالتی مختلط و کازموپالیتن به خود گرفتهاند. تگزاس در تاریخ خود زیر ۶ پرچم مختلف زیستهاست، و همین امر باعث پدیدار گشتن تنوع منحصر بفردی در چشمانداز فرهنگی آن گشته. از یک طرف، تگزاس خانه و کاشانهٔ کاوبویان و گاوچرانهای درازشاخان تگزاس است، و از طرفی آوای ال ماریاچی و رقص سینکو دی مایو در آن به وفور به گوش میرسد. و از طرف دیگر، برخی شهرها همانند نیو برانزفلز و فردریکسبرگ میراث اجداد آلمانی، و شهرهای کستورویل میراث فرانسوی خود را حفظ کردهاند.
بر طبق آمارهای ادارهٔ آمار آمریکا، جمعیت ایالت تگزاس تا ماه ژوئیهٔ ۲۰۱۳ برابر بود با ۲۶٬۴۴۸٬۱۹۳ نفر بوده که رشدی ۵٫۲ درصدی را به نسبت آمارهای این اداره تا سال ۲۰۱۰ را نشان میدهد. تا سال ۲۰۱۴ تگزاس شامل ۳٫۵ میلیون اتباعی میشد که زادگاهشان در کشور دیگری است (۱۵٫۶٪ از کل جمعیت) که بر طبق برآورد انجام گرفته، حدود ۱٫۲ میلیون آنها به شکل غیرقانونی ساکن تگزاس هستند. میان سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۶ تگزاس بیشترین رشد را در مهاجرتهای غیرقانونی، به نسبت سایر ایالتها داشت. همچنین دو سوم کل جمعیت این ایالت در شهرهای بزرگ همچون هیوستون ساکن هستند.
تگزاس همچنین دارای جمعیت زیادی ایرانیتبار و فارسیزبان است. از ناموران این گروه مهرنوش (خواننده)، سوزان روشن، هوشنگ انصاری، انوشه انصاری، شان دایوری، ایمان حاجی هاشمی، کیوان حکیمزاده و فریناز کوشانفر میباشد. مصطفی چمران، کمال خرازی، امید کوکبی، و ابراهیم یزدی نیز از دانشگاهیان مقیم یا دانش آموختگان این ایالت بودهاند. اکثر این افراد مقیم هیوستون بوده اند، جایی که در سال ۱۹۹۴ حدود ۵۰٬۰۰۰ نفر ایرانی ساکن بودند. از سوی دیگر همچنین امروزه گفته میشود افزون بر ۳۰٬۰۰۰ ایرانی در کلانشهر دالاس نیز سکونت دارند. خبرنامهٔ هفتگی «شهروند دالاس» بهصورت رایگان از سال ۱۳۷۸ تا کنون هر هفته منتشر میشود. نفوذ و اقتدار ایرانیان دالاس به قدریست که در آوریل ۲۰۱۹ وزیر امور خارجهٔ آمریکا مایک پومپئو پشت درهای بسته با افراد سرشناس جامعهٔ ایرانیان آمریکا در این شهر دیدار و گفتوگو کرد. در سال ۲۰۰۶ علی و گیتا صابریون، دو ایرانی مقیم شهر هیوستون در تگزاس مبلغ ۱۰ میلیون دلار به مرکز سرطان ام دی اندرسون دانشگاه تگزاس اهدا کردند. جشنواره فیلم ایرانی موزه هنرهای زیبای هیوستون هر ساله در تگزاس بر پا میگردد. شهرهای مهم تگزاس دالاس، سنآنتونیو، فورت وورث، آستین، ال پاسو، سن مارکوس، ویکو، کورپوس کریستی، آماریلو، میدلند، لاباک، و هیوستن هستند. شهرهای هوستون، سنآنتونیو، و دالاس به ترتیب چهارمین، هفتمین، و نهمین بزرگترین شهرهای آمریکا از لحاظ جمعیتی میباشند. اما با احتساب مناطق حومهای، دالاس-فورت وورث بزرگترین کلانشهر ایالت و چهارمین کلانشهر بزرگ ایالات متحده آمریکا است.
نقوش ۴ هزار سالهٔ متعددی بر روی دیوارههای غارهای پارک ایالتی سمینول کنیون در جنوب تگزاس دیده میشود. پرچم تگزاس تاکنون ۶ بار تغییر چهره دادهاست: پرچم اسپانیا، پرچم فرانسه، پرچم مکزیک، پرچم جمهوری تگزاس، پرچم کنفدراسیون ایالات جنوب آمریکا، و پرچم ایالات متحده آمریکا. سن آنتونیو قلب تاریخی تگزاس بهشمار میآید و محل جنگ آلامو است که در آن تگزاس برای استقلال علیه ارتش مکزیک مبارزه کرد. نهایتاً تگزاس رسماً در سال ۱۸۴۵ عضو ایالات متحده آمریکا گردید، و در سالهای ۱۸۳۶–۱۸۴۵ یک کشور مستقل بود. نام این کشور جمهوری تگزاس بود. در سال ۱۸۶۱، تگزاس از ایالات متحده جدا گشت، و عضو ایالات مؤتلفه آمریکا گردید. با شکست این گروه در جنگ داخلی آمریکا، تگزاس نیز بار دیگر به ایالات متحده پیوست.
تاریخ تگزاس به عنوان یک ایالت آمریکا به سال ۱۸۴۵ باز میگردد، اما از ۱۲٬۰۰۰ سال پیش بومیان در آن میزیستهاند. پارک ایالتی سمینول کنیون به تنهایی حاوی ۱۵۰ محل حاوی حکاکیهای دیواری از ۴۰۰۰ سال پیش میباشد.
تگزاس در تاریخ خود زیر ۶ پرچم متفاوت قرار گرفتهاست:
اسپانیا
فرانسه
مکزیک
جمهوری تگزاس
ایالات مؤتلفه آمریکا
ایالات متحده آمریکا
و به همین ترتیب میتوان تاریخ تگزاس را بررسی نمود.
تگزاس زیر پرچم اسپانیا:
غرب آمریکای شمالی در نزد کاشفان اسپانیا دارای افقهای رویایی و ناشناخته بود، و اسپانیاییها در کشف این سرزمینها بسیار کوشیدند. پرچم اسپانیا بر خاک تگزاس بمدت نزدیک به ۳۰۰ سال افراشته شد. هویت کنونی تگزاس در این مدت از مهاجران آن رفته رفته شکل گرفت. بسیاری از تاریخ نویسان، کابیزا د واکای (به اسپانیایی: Álvar Núñez Cabeza de Vaca) اسپانیایی را نخستین اروپایی میدانند که پای بر تگزاس گذارد و به اکتشاف آن پرداخت. او پس از ۸ سال اکتشاف و اسارت بدست سرخپوستان تگزاس، به مکزیک گریخت و در آنجا از ماجراهای خود کتابی نوشت. فرانسیسکو واسکوئز د کورونادو (به اسپانیایی: Francisco Vázquez de Coronado) نیز در قرن شانزدهم در یک سفر بزرگ و مجهز اکتشافی دیگر بهمراه تعدادی شوالیه، از طریق نیومکزیکو و غرب تگزاس رو به شمال به دنبال سرزمین افسانهای کویویرا و چیبولا (به انگلیسی: Quivira and Cíbola) روانه شدند. بر طبق روایات به جا مانده از مسلمانان اندلسی قرن دوازدهم اسپانیا، کویویرا و چیبولا سرزمینهای ناشناختهای بودند که به «هفت شهر طلا» شهرت داشتند. کورونادو در اکتشافات خود به غیر از بیابانهای بایر کانزاس چیزی نیافت. سرزمینهای غرب آمریکا دارای چنان اعجازی در نزد اسپانیاییها بود که ماریا دو آگریدا راهبهٔ قدیس اسپانیایی مدعی شد که شبها در خواب به سرزمین تیکلاها (به انگلیسی: Ticlas) میرود و بر مردم ناشناختهای ظاهر گشته و بر آنان موعظه مسیح میراند. تیکلا (به اسپانیایی: La Ticla) امروزه نام ناحیهای در مکزیک است. سالها بعد، سرخپوستان قبیله کادو در شرق تگزاس مدعی شدند که «بانویی آبیپوش» (به انگلیسی: Lady in Blue) بر آنان ظاهر میشدهاست. بانوی آبیپوش، لقب ماریا دو آگریدا در اسپانیا بودهاست. رفته رفته اسپانیا از بیم رقابت با فرانسه، سریعاً اقدام به تأسیس پایگاههای مذهبی در تگزاس نمود و سعی در تبلیغ مذهب کاتولیک در میان مردمان بومی آن سرزمین نمود تا آنان را در برابر فرانسویان تابع خود کند. سرخپوستان «تخاس» (به انگلیسی: Tejas) از نخستین گروههای گرونده بودند، و خانه مبلغان سان فرانچسکو دلوس تخاس (به اسپانیایی: Mision San Francisco de los Tejas) نیز به همین منظور در ۱۶۹۰ تأسیس گردید. نام «تگزاس» از همین نام تخاس و افتخار این قبیله سرخپوستان گرفته شدهاست. رفتهرفته شهرهایی همانند لاریدو در ۱۷۵۵ توسط اسپانیاییهای دیگری همچون خوزه دو اسکاندون (به اسپانیایی: Jose de Escandon) بر روی کرانه رودخانه ریوگراند تأسیس شدند. در ۱۷۱۸ اسپانیا اقدام به تأسیس یک پایگاه نظامی-مذهبی بر کرانه رودخانه سن آنتونیو نمود که بعدها بنام ایستگاه مبلغان آلامو شهرت یافت. ۱۳ سال بعد، اسپانیا شماری از ساکنان جزایر قناری در اقیانوس اطلس را به این منطقه مهاجرت داد، و شهری بر این پایگاه بنا نهادند که به نام سان فرناندو دو بخار (به اسپانیایی: San Fernando de Bexar) شهرت یافت. این شهر امروزه سن آنتونیو نام دارد. امروزه همچنین بخار (یا «بیر» با تلفظ انگلیسی) نام شهرستانیست که سن آنتونیو در آن قرار دارد، کلیسای سن فرناندو همچنان پابرجاست، و والرو نیز نام یکی از بزرگترین شرکتهای نفتی آمریکا است، که مرکز آن در همین شهر قرار دارد.
تگزاس زیر پرچم فرانسه:
فرانسویان همواره سعی در تبدیل مناطقی از تگزاس به یک مستعمره فرانسوی داشتند. از همین رو بود که پادشاهی اسپانیا همواره از نفوذ فرانسه در نواحی تگزاس (که در میان سالهای ۱۶۸۶-۱۸۹۰ دیده شد) هم از ابعاد اقتصادی و هم از ابعاد سیاسی نگران بود. بهطور نمونه، یکی از جهانگردانی که از فرانسه در تگزاس فعالیتهایی داشت سور دولاسال (به فرانسوی: Sieur de La Salle) بود. لاسال که از طرف شمال در کانادا رو به جنوب بر روی رود میسیسیپی اکتشافاتی در منطقه انجام داده بود، خیلی سریع متوجه اهمیت تأسیس پایگاههایی در تگزاس جهت مقابله با نفوذ پادشاهی اسپانیا در منطقه گردید. از همین رو بود که در سال ۱۶۸۳ به فرانسه بازگشت و به دربار سلطنتی در ورسای پیشنهادهایی جهت تأسیس مستعمراتی در تگزاس نمود. پیشنهادهای وی مقبول دربار واقع گردیدند، و لاسال بزودی پایگاههایی همانند پایگاه سن لوئیس (به فرانسوی: Fort St. Louis) را در تگزاس زیر پرچم فرانسه تأسیس نمود. در ۱۸۱۸، شارل لالماند (به فرانسوی: Charles Lallemand)، یک افسر تبعیدی از دوران ناپلئونی، جهت تأسیس یک پایگاه نظامی وارد گلوستون گردید. با اینحال حضور آنان تحت فشار نفوذ پادشاهی اسپانیا دوام نیاورد. دزد دریایی مشهور، ژان لافیت (به فرانسوی: Jean Lafitte) نیز پایگاهی در همان ناحیه تأسیس گردانید که تا ۱۰۰۰ نفر جمعیت داشت، و تا سال ۱۸۲۰ دایر بود. در سال ۱۸۴۲، هانری کاسترو یک گروه مهاجر با خود از فرانسه به گلوستون آورد. چهار شهر (و دیگر نواحی) بازمانده از این مهاجران، یعنی، Quihi، Vandenburg، D'Hanis، و Castorville تا به امروز فرهنگ و هویت فرانسوی خود را حفظ کردهاند. یکی از مهمترین آثار فرانسویان در تگزاس، تأسیس مدارس و بیمارستانها توسط مبلغان کاتولیکی فرانسوی بود. دانشگاه اینکارنت وورد که در سال ۱۸۹۳ تأسیس گردید، یکی از همین نمونه فعالیت هاست. نفوذ فرانسویان نیز حتی در معماری تگزاس دیده میشود. بهطور نمونه، منزل فرانسوا گیلبو (به فرانسوی: François Guilbeau) که توسط ژول پونسارد (به فرانسوی: Jules Poinsard) در ۱۸۴۷ در سن آنتونیو ساخته گردید، خواص مشهودی از معماری نئوکلاسیک اوایل قرن ۱۹ فرانسه را به نمایش میگذارد.
تگزاس زیر پرچم مکزیک:
در سال ۱۸۲۳ مکزیک از اسپانیا استقلال پیدا کرد. در همان سال، استیون آستین، از طرف دولت مکزیک اجازه یافت ۳۰۰ مهاجر از آمریکا به تگزاس بیاورد. آنها تعهد نمودند مذهب کاتولیک اختیار کرده و تحت قوانین و زبان مکزیک باشند. اینها به «سیصد نفر کهن» (به انگلیسی: The old three hundred) شهرت یافتند. بلافاصله پس از آن مهاجرت آمریکائیان به مناطق خالی از سکنه تگزاس آغاز گردید. در طول ۱۲ سال، جمعیت آمریکاییها در تگزاس رشد پیدا کرد و به تدریج اهرمهای قدرت اقتصادی را در دست گرفتند. در سال ۱۸۳۰، آمریکاییان بیشترین جمعیت تگزاس را تشکیل میدادند بهطوریکه نسبت جمعیت آمریکاییان به مکزیکیها ۲ به ۱ بود. دیری نپایید که زمزمه استقلال از مکزیک در تگزاس به چرخش در آمد. نبرد آلامو (شکست) و نبرد سن جاسینتو (پیروزی) به استقلال تگزاس انجامیدند، و آنتونیو لوپز دو سانتا آنای مکزیکی در سرکوب استقلال طلبان تگزاسی ناتوان ماند.
تگزاس مدتی به عنوان یک جمهوری مستقل زندگانی نمود. در این مدت، که از ۲ مارس ۱۸۳۶ تا ۱۹ دسامبر ۱۸۴۵ ادامه پیدا کرد، ۳ رئیسجمهور بر جمهوری تگزاس خدمت نمودند. از کسانی که در استقلال جمهوری تگزاس نقش اساسی ایفا نمودند، میتوان ساموئل هیوستون و لورنزو دزاوالا را نام برد. اما سرانجام پس از ۲ جنگ و تحت فشارهای اقتصادی و بدهیهای فراوان به آمریکا، در ۱۳ اکتبر ۱۸۴۵، تگزاسیان در یک همه پرسی رای به پیوستن به ایالات متحده آمریکا و پذیرش قانون اساسی آن دادند، و تگزاس رسماً در ۲۹ دسامبر ۱۸۴۵ به ایالات متحده آمریکا پیوست، و به عنوان بیست و هفتمین ستاره به پرچم آمریکا اضافه گردید. انسون جونز (به انگلیسی: Anson Jones)، رئیسجمهور تگزاس، در ۱۹ فوریه ۱۸۴۶ رسماً به جیمز پیکنی هندرسون (به انگلیسی: James Pickney Henderson)، فرماندار جدید تگزاس، اختیار تگزاس را واگذار نمود.
تگزاس در زمان جنگ داخلی آمریکا به ایالات مؤتلفه آمریکا پیوست، و نزدیک به ۹۰۰۰۰ سرباز نیرو به این جنگ اعزام کرد. بندر شهر گلوستون بین سالهای ۱۸۶۲-۱۸۶۳ صحنه لشکرکشیهای نیروهای ارتشهای شمال و جنوب بود. نبرد پالمیتو از نبردهای مهمی بود که در خاک تگزاس رخ داد. پایگاه فورد (به انگلیسی: Camp Ford) در تگزاس نیز تبدیل به بزرگترین بازداشتگاه نیروهای اسیر در جنگ، در غرب رود میسیسیپی گشت، که در آن ۶۰۰۰ اسیر به سر میبردند. دوره بازسازی پس از جنگ تا سال ۱۸۷۴ ادامه پیدا کرد.
وقایع مهم پس از جنگ داخلی و دورهٔ بازسازی عبارتند از:
۱۸۷۴: ریچارد کوک (به انگلیسی: Richard Coke) فرماندار تگزاس شد.
۱۸۷۶: تأسیس نخستین دانشگاه ایالت در ۴ اکتبر ۱۸۷۶: دانشگاه تگزاس A&M
۱۸۸۸: افتتاح ساختمان پایتخت تگزاس در آستین
۱۹۰۰: توفند گلوستون در ۸ سپتامبر جان ۶۰۰۰ نفر را گرفت.
۱۹۰۱: حفر نخستین چاه نفت در تگزاس
۱۹۱۸: شناخته شدن حق رای زنان در تگزاس
۱۹۲۵: مریم فرگوسن (به انگلیسی: Miriam A. Ferguson)، نخستین فرماندار زن تگزاس
۱۹۵۸: آغاز عصر الکترونیک با اختراع نخستین تراشه توسط جک کیلبی در تگزاس اینسترومنتز در دالاس
۱۹۶۲: گشایش مرکز فضایی جانسون در هیوستون
۱۹۶۳: ریاست جمهوری لیندون بینز جانسون، یک تگزاسی
۱۹۶۵: راهپیمایی نخستین آمریکایی در فضا توسط ادوارد هیگینز وایت (به انگلیسی: Edward Higgins White). وی اهل سن آنتونیو بود.
۱۹۶۶: راه یافتن باربارا جردن، نخستین زن سیاهپوست به مجلس تگزاس
۱۹۶۹: مخابره نخستین پیغام از سطح کره ماه به زمین. در بیستم ژوئیه، نیل آرمسترانگ خطاب به مرکز فضایی جانسون گفت: «هیوستون، عقاب فرود آمدهاست». عقاب، نام سفینه فضایی ناسا در مأموریت آپولو ۱۱ بود.
به غیر از شهرهای بزرگ همانند هیوستون و سن انتونیو و دلاس-فورت وورث و آستین، اکثر ساکنین ایالت را جمهوری خواهان تشکیل میدهند بخصوص در قسمتهای شمالی و مرکزی و شرقی. این توازن البته با ازدیاد روزافزون جمعیت اسپانیایی-تبارها در ۲۰ سال آینده در حال تغییر است. بهطور نمونه در حال حاضر اسپانیایی-تبارها در شهرهای سن انتونیو و ال پاسو بزرگترین گروه جمعیتی هستند و لذا بیشتر به دموکراتها نزدیکتر بودهاند. تگزاس در حال حاضر در کنگره آمریکا ۳۶ نماینده در مجموع دارد که از آنها ۱۲ نفر دموکرات و ۲۴ تای مابقی جمهوریخواهند. تگزاس یک سیستم پارلمان دو مجلسی دارد: مجلس نمایندگان تگزاس ۱۵۰ عضو دارد که به مدت چهار تا ترم دو ساله میتوانند در مقام خود خدمت کنند. جو استراوس (ج) سخنگوی مجلس است. مجلس سنای تگزاس نیز ۳۲ عضو دارد که میتوانند به مدت دو ترم چهار ساله در مقام خود خدمت کنند. دیوید دوهرست (ج) ریاست سنا را بر عهده دارد. همچنین تگزاس مراکز نظامی متعدد و بزرگی نیز دارد. بزرگترین پایگاه نظامی ایالات متحده آمریکا به نام پایگاه فورت هود در ایالت تگزاس قرار دارد.
با داشتن تیمهای سان آنتونیو اسپرز، دالاس ماوریکس، و هیوستون راکتز، تگزاس دارای بیشترین تعداد تیمهای ورزشی (بعد از کالیفرنیا با ۴ تیم لس آنجلس لیکرز، لس آنجلس کلیپرز، گلدن استیت واریرز و ساکرمنتو کینگز) در لیگ قهرمانی بسکتبال ان بی ای میباشد.
تیم سن آنتونیو اسپرز (San Antonio Spurs)، قهرمان لیگ بسکتبال حرفهای ان. بی. ای (NBA) آمریکا در سالهای ۱۹۹۹، ۲۰۰۳، ۲۰۰۵، و ۲۰۰۷ از شهر سن آنتونیو میباشد. اما علاوه بر تیمهای دالاس ماوریکس و هیوستون راکتز از ان بی ای، تگزاس خانهٔ تیمهای هیوستون تکسانز و دالاس کاوبویز از لیگ ان اف ال است. از لحاظ میزان رشد اقتصادی، تگزاس در زمرهٔ ۵ ایالت برتر آمریکا است. اقتصاد تگزاس چهاردهمین اقتصاد جهان از لحاظ تولید ناخالص داخلی است بهطوریکه در سال ۲۰۱۲، این ایالت تولید ناخالص داخلی برابر با ۱٬۳۰۸٬۱۳۲ میلیارد دلار داشت. در مقایسه، تولید ناخالص داخلی کشور اسپانیا ۱٬۳۲۲٬۱۱۵ میلیارد دلار بود. این ایالت با ۲۶۴ میلیارد دلار صادرات (ارقام سال ۲۰۱۲)، رتبه بزرگترین صادرکننده در میان پنجاه ایالت آمریکا را به خود اختصاص دادهاست.
اقتصاد تگزاس بر مبنای فناوری اطلاعات، صنایع انرژی زا همانند نیروی باد، نفت و گاز، و کشاورزی است. تگزاس ۸ میلیارد بشکه نفت ذخیره دارد و محصول اول کشاورزی آن پنبه است. از ۵۰ تا پر درآمدترین شرکتهای فورچن ۵۰۰، شش شرکت در تگزاس مستقرند. این شرکتها عبارتاند از: اکسون موبیل، کونوکوفیلیپس، هالیبرتون، والرو انرجی، ماراتان اویل، ایتیاندتی، و دل کامپیوترز. از شرکتهای بزرگ دیگر آمریکایی که در تگزاس مستقرند میتوان هواپیمایی ساوث وست، امریکن ایرلاینز، کنتیننتال ایرلاینز، و شرکت غذایی سیسکو را نام برد. تگزاس در میان ایالات متحده آمریکا جزو پنج ایالت برتر از نظر میزان تحقیقات علمی در مراکز دانشگاهی و پزشکی میباشد. از لحاظ سرمایهگذاری در تحقیقات علمی و فناوری، ایالت تگزاس با ۲٫۵ میلیارد دلار سرمایهگذاری در کشور در رتبه نخست است. این ایالت در سال ۲۰۰۶ مجموعاً نزدیک به ۳٫۲ میلیارد دلار هزینه صرف تحقیقات علمی نمود.
از افراد مشهور این سرزمین میتوان سلنا گومز، شان دیوری، ایتن هاک، متیو مک کانهی، هیلاری داف، لانس آرمسترانگ، چاک نوریس، جسیکا سیمپسون، جرج بوش، دوایت آیزنهاور، دنتون کولی (جراح قلب برجسته تاریخ پزشکی)، بادی هالی، استیو آستین، شاون مایکلز، لیندون جانسون، جنیس جاپلین، تامی لی جونز، چستر نیمیتز (فرمانده نیروی دریایی آمریکا)، راس پروت (میلیاردر و سیاستمدار)، جیمی فاکس، دان هنلی، دونالد بارتلمی، کریگ الوود، جنیفر لاو هیوت، و دن رادر (مجری سراسری اخبار) را نام برد. علاوه بر پارکهای فراوانی همانند بوستان آبی فورت وورث که در شهرها قرار دارند، ایالت تگزاس دارای ۱۱۵ پارک ایالتی میباشد. از این نمونه میتوان به منطقه طبیعی ایالتی افرای گمشده، پارک ایالتی جزیره موستانگ، پارک ایالتی سنگ سحرآمیز، و پارک ایالتی گارنر اشاره نمود. در میان مناطق ملی، برخی همانند پارک تاریخی ملی میسیونهای سن آنتونیو دارای اهمیت تاریخی میباشند، در حالیکه برخی دیگر از پارکهای طبیعی و مناطق حفاظت شده میباشند. از این نمونه میتوان به ساحل ملی جزیره پادره، پارک ملی بیگ بند، پارک ملی کوههای گوادالوپه، منطقه حفاظت شده ملی آرانزاس، و منطقه حفاظت شده ملی لاگونا آتاسکوزا اشاره نمود؛ و برخی دیگر از پارکها دارای وجههٔ تفریحی-حفاظتی میباشند، همانند منطقه تفریحی ملی آمیستاد که در مرز مکزیک قرار دارد.
فکت های تگزاس
۱. در سال ۱۸۳۶، تگزاس استقلال خود را از مکزیک اعلام کرد و به یک دولت جمهوری تبدیل شد. این وضعیت ادامه داشت تا این که در سال ۱۸۴۵، تگزاس به آمریکا پیوست.
۲. کشتن کسی به منظور جلوگیری از دزدی اموال در تگزاس قانونی است.
۳. اگر تگزاس کشور مستقلی بود، به هفتمین کشور تولیدکنندهی نفت در جهان تبدیل میشد.
۴. در تگزاس منطقهای وجود دارد که نام آن «زمین» (Earth) است. اینجا تنها نقطهای در جهان است که این نام را دارد.
۵. غار «بریکن» (Bracken Cave) با داشتن ۲۰ میلیون خفاش، بزرگترین مستعمرهی خفاشها در جهان است.
۶. یکی از وسیعترین آزادراههای جهان به نام «آزادراه کتی» در تگزاس قرار گرفته است که ۲۶ لاین دارد.
۷. تگزاس تعهد وفاداری مختص خود را دارد.
۸. در سال ۱۹۱۷، آلمان مکزیک را برای پیوستن به جنگ جهانی دعوت کرد تا به آمریکا حمله کنند و سرزمینهای از دست رفتهشان (تگزاس، نیومکزیکو و آریزونا) را بازپس گیرند.
۹. «سام هوستون» ژنرالی بود که توانست استقلال تگزاس را از مکزیک به دست آورد اما زمانی که از حمایت کنفدراسیون در جنگ داخلی امتناع کرد، از سمتش برکنار شد.
۱۰. در تگزاس اگر کسی هرجا پاگنده پیدا کرد، از لحاظ قانونی اجازه دارد که آن را بکشد.
۱۱. در سال ۱۹۸۹ یک مرد بیگناه در تگزاس به مجازات اعدام محکوم شد، چون هیئت منصفه او را با فرد دیگری با همین نام، قیافه و قد اشتباه گرفته بودند!
۱۲. گونهای از قارچ به نام «Chorioactis» وجود دارد که فقط در تگزاس و روستایی در ژاپن میروید و گمان میشود که این قارچ در هر کدام از این مکانها از ۱۹ میلیون سال قبل وجود داشته است.
۱۳. در تگزاس یک شتابدهندهی ذرهای بسیار بزرگ وجود دارد که متروکه مانده است.
۱۴. احتمال این که شما در شیکاگو به عنوان یک قاچاقچی مواد مخدر بمیرید، بیشتر از این است که در زندانهای تگزاس به اعدام محکوم شوید.
۱۵. یک شهر در تگزاس نام خود را به «بشقاب، تگزاس» تغییر داد تا به مدت ۱۰ سال از خدمات رایگان بشقابهای ماهوارهای تگزاس بهرهمند شود.
۱۶. کالیفرنیا ۱۲ درصد جمعیت آمریکا را تشکیل میدهد و ۶/۹ درصد از کل گازهای گلخانهای این کشور را تولید میکند. این در حالی است که تگزاس ۸/۵ درصد جمعیت این کشور را در خود جای داده اما ۱۲/۸ درصد گازهای گلخانهای کشور را تولید میکند.
۱۷. در نروژ کلمهی «تگزاس» یک لغت عامیانه است که معنی «دیوانه» میدهد.
۱۸. مردم هزاران دلار پرداخت میکنند تا بتوانند در مزارع بزرگ تگزاس گورخر و دیگر حیوانات آفریقایی را شکار کنند.
۱۹. در سال ۱۹۷۲ تگزاس به طور متوسط با استخراج ۳ میلیون بشکه در روز، بیشترین میزان نفت را در طول تاریخ تولید نفت این ایالت استخراج میکرد.
۲۰. تگزاس ۷۳۰ فرودگاه دارد و با این آمار رتبهی دوم را میان دیگر ایالتهای آمریکا را دارد.
۲۱. طوفان «گالوستون» در سال ۱۹۰۰ در تگزاس، مرگبارترین فاجعهی طبیعی بود که تا آن روز در آمریکا اتفاق افتاده بود. این فاجعه ۶ هزار تا ۱۲ هزار کشته برجای گذاشت.
۲۲. نام تگزاس از زبان قبیلهی «کادو» (کلمهی tejas) گرفته شده است که به معنی «دوستان» یا «متحدان» است.
۲۳. در تگزاس حداقل ۲۰۰ شهر ارواح وجود دارد.
۲۴. تگزاس دومین ایالت پرجمعیت آمریکا است.
۲۵. در ۱۰۰ سال گذشته، تگزاس بیش از ۴۰ بار از دولت فدرال شکایت کرده است.
۲۶. بر اساس قانون اساسی آمریکا، ۷ ایالت این کشور (آرکانزاس، مریلند، میسیسیپی، کارولینای شمالی، کارولینای جنوبی، تنسی پ تگزاس) افراد بیدین نمیتوانند به سمتهای ادارات دولتی منسوب شوند.
۲۷. زندانیان محکوم به اعدام در تگزاس، آخرین وعدهی غذایی خود را به انتخاب خودشان میخورند.
۲۸. در طول حکومت استعماری اسپانیا، تگزاس با نام رسمی «پادشاهی جدید فیلیپین استان تگزاس» شناخته میشد.
۲۹. در سال ۲۰۱۵، ۱۶ هزار نفر در تگزاس به دلیل داشتن مواد مخدر (کمتر از یک گرم) به زندان افتادند.
۳۰. «کارل مارکس» برای مهاجرت به تگزاس، از شهردار زادگاه خود، شهر «تریر» مجوز مهاجرت گرفت.
۳۱. سمبل های ملی این ایالت عبارتند از:
غذای ملی : فلفل چیلی
ورزش ملی : گاو بازی رودیو
پروانه ملی : پروانه شهریار Monarch butterfly
۳۲. اشتباه گرفتن پرچم تگزاس با پرچم شیلی کاری نابخشودنی در این ایالت است نظر یک تگزاسی درباره این شباهت: پرچم شیلی یک ستاره دارد و قرمزتر است، اما ستاره ما یک ستاره تنها است و آبیتر است.
.........................................
آرشیو