بوانات یا سوریان شهری در بخش مرکزی شهرستان بوانات استان فارس ایران است. مردم این شهر به زبان فارسی سخن می‌گویند و از دیدگاه دسته‌بندی قومی، فارس هستند. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۹٬۷۷۶ نفر (۲٬۹۷۵ خانوار) بوده‌است. در مورد واژه بوانات دو وجه نام گذاری وجود دارد. یکی بون به معنی بهره‌است که بعدها با ات تازی جمع شده‌است و دیگری به معنی بوان (بهشت) است که به مکان سر سبز دلالت دارد.
در سال ۱۳۱۶ بوانات دارای بخشداری شد و از همان هنگام سوریان مرکز بخش بوانات بود. در سال ۱۳۴۳ سوریان دارای شهرداری شد. در سال ۱۳۷۴ بخش بوانات به شهرستان فزونی یافت. از دیدگاه رسمی مرکز شهرستان بوانات شهر بوانات نامیده می‌شود.
بوانات به وسیله باغ‌های سرسبز و انبوه و دو رشته کوه در میان گرفته شده‌است. کوه ختابون از رشته کوههای زاگرس و از کوههای شهرستان بوانات است که بلندترین قله این کوه‌ها در بخش جنوبی شهر سوریان جای دارد. همچنین یک رودخانه فصلی از این شهر می‌گذرد. بوانات طبیعتی سرسبز و پرآب دارد. تفریح‌گاه و زیارتگاه محمد حنیفه که در دامنه کوه ختابون جای دارد در بهار و تابستان مردم را به سوی خود می‌کشاند همچنین تفریح‌گاه چشمه پرآب و درختان تنومند و سالمند چنار و یک قدمگاه را در بر می‌گیرد. گفته می‌شود که این قدمگاه در زمان پیش از ورود اسلام به ایران، آتشکده بوده‌است. آبشار فصلی بدره از جاهای دیدنی آن می‌باشد که ورودی آن از محله سوریان است. رنگ خاک در تپه‌ها و کوههای شمالی آن (به دلیل وجود عناصر مختلف) سرخ و بنفش است و منظره‌های زیبایی را به وجود آورده‌است. شهر بوانات چندین بنای تاریخی مانند مسجد جامع سوریان و پل آجری روی رودخانه اصلی که هر دو از بناهای دوره دیلمیان هستند را در خود به یادگار دارد. منبر معروف مسجد جامع سوریان در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود.
این منطقه از شمال به استان یزد و شهرستان آباده، از جنوب به شهرستانهای ارسنجان و نی ریز، از غرب به شهرستانهای خرم بید و مرودشت و از سمت شرق به شهرستان خاتم از استان یزد منتهی می‌شود. شهرستان بوانات دارای روستاهای مختلفی از جمله روستای بزم است که طی ۱۳ سال گذشته رشد قابل توجهی در حوزه گردشگری ورودی داشته و امروز به یکی از قطب‌های گردشگری کشور تبدیل شده است. روستای بزم با همت و ابتکار یکی از اهالی این روستا در طول ۱۳ سال گذشته توانسته همواره مورد استقبال گردشگرانی از کشورهای مختلف دنیا قرار گیرد. یکی از دلایل موفقیت این روستا در جذب گردشگران استفاده از ظرفیت‌های بکر و طبیعی منطقه از جمله باغات، کوه، دشت و.. است. گردشگرانی که به این روستا سفر میکنند با محصولات دامی محلی (تخم‌مرغ محلی، کره، پنیر، شیر، سرشیر، ماست و...) پذیرایی می‌شوند و حتی شاهد تهیه این مواد غذایی هستند. شب‌ها آتش روشن می‌شود، دور آتش جمع می‌شوند و از دیدن ستاره‌های آسمان لذت می‌برند.
تلفیق زیبایی‌های طبیعت و جاذبه‌های تاریخی و مذهبی، به این شهرستان بعد گردشگری بخشیده است تا جاذبه‌ای مناسب برای گردشگران خارجی باشد و طی سال، شمار قابل توجهی گردشگر را از کشورهای مختلف جهان به خود جذب کند. آب و هوای سرد و زمستانی بوانات، از این شهرستان که از غرب با پاسارگاد همسایگی دارد، منطقه‌ای خنک و باصفا در بهار و تابستان ساخته است.
شهرستان بوانات هم مانند سایر نقاط استان فارس از صنایع‌دستی خاصی برخوردار است که در این بین؛ قالی، گلیم، تابلو فرش و خراطی شهرهبیشتری دارد. در کنار صنایع‌دستی، محصولاتی نظیر کشمش و گردو و البته تولیداتی نظیر جوزقند و مویز، نیز در بوانات یافت می‌شود.
جاذبه های بوانات
پل آجری سوریان: رودخانه سوریان، از رودخانه‌های معروف فارس به‌شمار می‌رود و با توجه به ترددهای مکرر در این مسیر، پل‌هایی بر روی آن ایجاد شده است؛یکی از این پل‌ها، پلی آجری متعلق به دوران صفویه است.تاریخ نگاران زمان احداث این پل را به نیمه‌های سده هفتم تا اوایل سده هشتم هجری، تخمین زده‌اند؛ در بعضی متون تاریخی، از این پلآجری به‌نام پل بزرگ، یاد شده است.این پل در گذشته، واسطه ارتباطی مردم این شهر با اهالی روستاهای جنوب این شهرستان بوده و مصالح به کار رفته در آن سنگ گچ ساروج ونمای آجراست؛ پل بزرگ، دارای یک دهنه و دو پایه با قوسی هشتی بوده که معماران آن زمان با جلوه‌ای زیبا و هنری آن را احداث کرده‌اند؛ این پل نیز از آثار ثبت شده تاریخی سوریان به شمار می‌رود.
چهارطاقی ساسانی : شهرستان بوانات به دلیل قرار گرفتن در مسیر عبور جنوب به شمال ایران و ویژگی‌های آب و هوایی، دارای روستاهای تاریخی متعددی است؛ یکیاز این روستاها، مُنج نام دارد که چهارطاقی ساسانی را در خود جای داده است. چهارطاقی ساسانی در بالای یک تپه کنار رودخانه قرار دارد و شامل بنایی عظیم بوده که امروزه تنها چهار ستون همراه با طاق‌های متصل به آن برجای مانده است؛ بعضی از کارشناسان بر این باورند که بنای یاد شده، بنایی آیینی- مذهبی بوده و به دوران ساسانی تعلق دارد.حوض آبی که در وسط بنا قرار دارد احتمالا محل تطهیر بوده است؛ مکانی که امروز اهالی روستای منج آن را قلعه حیدربیگ می‌خوانند.چهارطاقی ساسانی در سال 1380 به لحاظ ارزش تاریخی، امکان ثبت در فهرست آثار ملی و تاریخی ایران را به‌دست آورد.
مسجد جامع سوریان: اين بنا در سوريان، مرکز بخش بوانات، واقع گرديده و قدمت آن به دوره ايلخانی می رسد . به نوشته مصطفوی، بنای مسجد، اهميت هنری زيادی ندارد و تنها اثر مهم آن، منبر منبت بزرگی بوده که به فرمان مظفرالملک، از محل ميراث خواجه سعد بن محمد در سال ۷۷۱ هجری ساخته بوده اند و به موزه ملی ايران منتقل شده است . اين بنا به شماره ۲۸۲ به ثبت تاريخی رسيده است .
منطقه شکار ممنوع دره باغ : زيستگاه هايی با ويژگی های بارز كه جمعيت جانوری آنها به دليل شكار بی رويه رو به كاهش است و از اين رو به حمايت نياز دارند، برای مدتی محدود و به طور معمول ۳ تا ۵ سال، شكار ممنوع مي شود و دره باغ از مناطق شکار ممنوع استان فارس است. حیات وحش منطقه دره باغ عمده ترین حیوانات وحشی منطقه شامل:کل و بز،قوچ و میش،پلنگ،گرگ،روباه،خرگوش،تشی، عمده ترین پرندگان منطقه شامل:کبک،تیهو،با قرقره،کبوتر وحشی،پرندگان شکاری،لاشخورها عمده ترین پوشش گیاهی منطقه شامل:درخت بنه،بادام وحشی،آلبالو وحشی،کیکم،انجیر وحشی،قیچ درمنه،کما اترپیکلس،گز،زرشک،نی،کاروان کش،گوش بره،کاکوتی،برنجاسف،شقایق زرد،انواع گون،کنگر،اسپند،گونه های علفی یکساله
تفريحگاه پيرکدو: يکی ديگر از تفرجگاه های استان فارس، پارک جنگلی پيرکدو است که با درختانی با قدمت حدود هزار سال دارای چشمه ای پر آب و گوارا و فضايی دلنشين است.پیرکدو که در شهرستان بوانات در شمال شرقی استان فارس و در فاصله ۲۴۰ کیلومتری شهر شیراز قرار دارد. تفريحگاه پيرکدو از شمال به استان یزد و شهرستان آباده، از جنوب به شهرستانهای ارسنجان و نی ریز، از غرب به شهرستانهای خرم بید و مرودشت و از سمت شرق به شهرستان خاتم از استان یزد منتهی می‌شود.در پای كوه سرسفيد چشمه زيبا و بانشاط پير كدوئيه است كه درسالهای پرباران آب خروجی آن به سی اينچ می رسد و درختان كهنسال چنار و بوز دارای عمر چندصدساله است .
روستای جمال آباد : روستای جمال آباد يكی از روستاهای بخش سرچهان، شهرستان بوانات، استان فارس، می باشد.
منطقه شکار ممنوع توت سیاه : اين منطقه که از مناطق تحت حفاظت محيط زيست استان است، در انتهاى منطقه بوانات واقع شده است. اين محل، زيستگاه گونه هاى گياهى و جانورى است. در حال حاضر، از قابليت ها و امکانات گردشگاهى و پژوهشى اين شکارگاه استفاده نمى شود.اين منطقه در چهار کيلومترى جنوب آباده قرار دارد و منطقه اى گسترده است که به خاطر گونه هاى نادر گياهى و جانورى مورد حفاظت قرار گرفته است. اين منطقه يکى از ارزشمندترين زيستگاه هاى حيات وحش کشور و استان است.
روستای پنگون : روستای پنگون واقع در ۲۴ کیلومتری مرکز بوانات و ۲۰۰ کیلومتری شیراز قرار دارد جمیعتی حدود ۴۳۵ نفر در این روستا زندگی میکنند. این روستا از شرق به روستاههای سمادجان ودوراه و از غرب به روستای سیمکان از شمال به کوههای پنگون ودشت سرداب واز جنوب به مراتع نیم افراز ومراتع شیر خونی منتهی می شود. این روستا دارای صنایع دستی ( قالی بافی و گلیم بافی ) می باشد که کم کم به فراموشی سپرده می شود و دیگر اثری از ان نیست .
امامزاده شاه‌میر حمزه : شاه میر حمزه(ع) را از فرزندان احمدابن موسی‌ابن جعفر(ع) می‌دانند و مقبره این امامزاده، بقعه‌ای است مقدس و مکانی برای عشق بازی عاشقان حضرت احدیت.بقعه این امامزاده، در روستای بزم و 18 کیلومتری جنوب شرقی شهر سوریان قرار دارد و به همین دلیل به امامزاده بزم نیز در میان عوام شهره است؛ تاریخ این بنا به دوران صفویه می‌رسد و نقوش و نوشته‌های موجود و معجر چوبی آن که از سه طرف دارای کنده‌کاری و نقش است، تاریخ‌شناسان را به این نقطه رسانده که دستور ساخت بنا را شاه عباس صفوی داده بوده است.گنبد مرتفع (16 متری)، از ویژگی‌های این بنای مقدس به‌شمار می‌رود؛ گنبدی با کاشی‌کاری فیروزه‌ای و منقوش به کتیبه‌های کوچک با خط کوفی؛ محوطه بقعه نیز قناتی قرار دارد با آبی بسیار گوارا و البته در کنار آن چنارهای کهنسالی که سن بعضی از آنها به چند صدسال می‌رسد.
گردشگاه محمد حنفیه : این مکان، باقیمانده بنایی آیینی از دوران پیش از اسلام و مورد احترام اهالی منطقه بوده و نزد مردم عامه به قدمگاه محمد حنفیه معروفاست.وجود درختان سرسبز و خرم و چشمه‌های زیبا که از دل تخته سنگی بزرگ جاری شده، این مکان را به تفرجگاهی خوش منظره و زیبا تبدیل کرده است.گردشگاه محمد حنفیه در جنوب شهر سوریان و در دامنه کوه خاتون قرار گرفته و براساس تحقیقات باستان‌شناسان، قبل از اسلام نیز سنتی باعنوان هدیه‌دادن به الهه آب در این مکان و بین مردمان آن زمان رواج داشته است.
روستای گردشگری قنات ابراهیم و شاهزاده ابوالقاسم : روستای تاریخی و گردشگری شاهزاده ابوالقاسم با پیشینه‌ای طولانی و طبیعتی دل انگیز و سرسبز و یکی از روستاهای گردشگری بخش سرچهان است.ساختمان بسیار زیبای امام زاده، قبرستان تاریخی و درختان سر به فلک کشیده این روستا باعث شده سالانه تعداد بسیار زیادی گردشگر از استان فارس و استان‌های هم جوار از این منطقه بازدید کنند.در جوار این امام زاده محوطه سازی بسیار زیبایی برای اسکان مسافرین مهیا شده است. قبرستان تاریخی روستای قنات ابراهیم نیز از دیگر آثاری است که بینندگان خاص خود را دارد؛ این قبرستان در کنار جاده اصلی سرچهان قرار گرفته و یکی از آثار ثبتی بوانات به شمار می‌رود.
............................
آرشیو