اختصاصی طرفداری - تیم ملی بسکتبال ایران که نماینده قاره کهن در المپیک توکیو خواهد بود و در حال حاضر در رتبه 22 رنکینگ فدراسیون جهانی بسکتبال قرار دارد امشب مقابل سوریه تیم 95 جهان در حالی شکست خورد که 9 ماه قبل همین تیم را با 46 امتیاز اختلاف در تالار بسکتبال آزادی شکست داده بود!
سوریه همواره یکی از رقبای دیرینه بسکتبال ایران در غرب آسیا بوده و پیش تر دوبار در سال‌های 1999 و 2001 با شکست تیم کشورمان موجبات عدم صعود ایران به جام ملت‌های آسیا را فراهم کرده بود! اما پس از پیشرفت خیره‌کننده بسکتبال ایران که از سال 2007 آغاز شده بود تیم ملی ایران دیگر هرگز مقابل سوریه شکست نخورده بود. به جز دیدار رفت این مسابقات در تهران، آخرین جدال تیم‌های ایران و سوریه در مرحله گروهی بازی‌های آسیایی 2018 جاکارتا انجام شد که تیم ملی کشورمان در آن رقابت علی‌رغم بهره بردن از تمامی ستارگان خود تنها با 13 امتیاز اختلاف از سد سوریه گذشته بود.
تفاوت سوریه کنونی با 9 ماه قبل
تیم ملی سوریه در حالی امشب در قطر موفق به شکست تیم ملی کشورمان شد که تنها سه تغییر نسبت به 9 ماه قبل در ترکیب خود ایجاد کرده بود، دو مربی و یک بازیکن امریکایی که توان مضاعفی به تیم سوریه بخشیدند! جو سالرنو مربی 39 ساله امریکایی این تیم حدود یک ماه قبل به تیم ملی سوریه ملحق شد. وی که سه بار به عنوان برترین مربی لیگ بسکتبال کانادا NBL انتخاب شده است در اولین تجربه مربیگری بین‌المللی خود راهی سوریه شد و پیش از این مسابقات تیم ملی سوریه را در یک اردوی تمرینی در شهر کازان روسیه همراهی کرده بود. شاگردان این مربی که با یک دستیار هموطنش به سوریه پیوسته با حداقل چهار مسابقه تدارکاتی راهی قطر شده بودند.
جو سالرنو
فدراسیون بسکتبال سوریه برای افزایش توان تیم ملی این کشور یک بازیکن امریکایی نیز استخدام کرده بود، جرج ارل کل گارد 24 ساله امریکایی این تیم بود که در دو مسابقه مقابل قطر و ایران به ترتیب 35 و 34 امتیاز کسب کرد.
قوانین فیبا در مورد استخدام بازیکن خارجی
قوانین فدراسیون جهانی بسکتبال تفاوت عمده‌ای با سایر ورزش‌ها در تغییر تابعیت بازیکنان بسکتبال دارد، بر اساس قوانین فیبا هر بازیکن در صورت گرفتن پاسپورت کشور دیگر بدون سپری کردن حتی یک روز در آن کشور می‌تواند از فردای آن روز برای تیم ملی کشور دوم مسابقه دهد! تنها شرط لازم برای این انتقال این است که بازیکن مورد نظر پیشتر برای هیچ تیم ملی دیگری مسابقه نداده باشد.
البته فدراسیون جهانی بسکتبال هر تیم ملی را در هر تورنمنت تنها محدود به استفاده از یک بازیکن خارجی کرده است، حتی بازیکنان دوتابعیتی نیز تنها در صورتی می‌توانند برای تیم ملی کشور اولیه خود مسابقه دهند که تا پیش از 16 سالگی پاسپورت این کشور را دریافت کرده باشند. با استفاده از همین قانون تیم ملی قطر سال‌ها با جعل سند و دستکاری در پاسپورت بازیکنان تاریخ دریافت پاسپورت قطری آنان را به پیش از 16 سالگی منتقل می‌کرد، اتفاقی که در سال 2011 از آن جلوگیری شد و فدراسیون بسکتبال آسیا با محروم کردن 5 بازیکن قطر که جعلی بودن پاسپورت آنان اثبات شده بود این تیم را مجبور کرد که مسابقات آسیایی را با تنها 7 بازیکن ادامه دهد.
بسیاری از تیم‌های آسیایی با بهره گرفتن از این قانون و با استخدام یک بازیکن توانمند معمولا امریکایی به قدرت خود افزوده اند، می‌توان گفت که در بین تیم‌های مطرح آسیا تاکنون تنها ایران و چین تن به استفاده از بازیکن خارجی نداده و حتی کشورهایی مانند کره جنوبی، فیلیپین و ژاپن نیز به طور ثابت یک بازیکن خارجی در ترکیب خود داشته‌اند. این امر در غرب آسیا متداول‌تر است و بخش عمده تیم‌های غرب آسیا از جمله لبنان، اردن، قزاقستان، قطر و اکنون سوریه از یک بازیکن خارجی در ترکیب خود استفاده می‌کنند. عربستان سعودی تنها کشوری در غرب آسیا است که همانند ایران و چین همچنان به استفاده از بازیکنان بومی خود پایبند است!
حامد حسین‌زاده در حال دفاع از جرج کل، گارد امریکایی حریف
تیم ملی ایران چگونه تشکیل شد؟
لیگ بسکتبال ایران در فصل 98-99 به مرحله پلی‌آف رسیده بود و تیم ملی مشغول برگزاری پنجره نخست مسابقات انتخابی کاپ آسیا بود که خبر گسترش ویروس کرونا در کشور به خبر اول رسانه‌ها تبدیل شد. پس از این، ابتدا برگزاری مرحله پلی‌آف به تعویق افتاد و سپس با اعلام فدراسیون بسکتبال لیگ فصل گذشته نیمه کاره و بدون اعلام قهرمان به پایان رسید! با بهبود پیدا نکردن شرایط کرونایی کشور، فدراسیون بسکتبال سرانجام تصمیم گرفت که فصل جدید لیگ بسکتبال کشور با شرایطی خاص و به شکل مجتمع در تالار بسکتبال مجموعه ورزشی آزادی برگزار شود و هفته اول این مسابقات (شامل دو مسابقه برای هر تیم) نیز پیش از پنجره دوم بسکتبال انتخابی کاپ آسیا برنامه ریزی شده بود. در حالی که قرار بود 16 مسابقه در هفته نخست برگزار شود، تنها سوت آغار نیمی از این رقابت‌ها زده شد و سایر رقابت‌ها به دلیل آلوده بودن بازیکنان برخی از تیم‌های لیک کشور به بیماری کووید 19 به تعویق افتاد. اتفاقی که سبب شد تا برخی از نفرات ملی‌پوش ایران بدون هیچ مسابقه رسمی در 9 ماه گذشته راهی قطر شوند!
شاگردان مهران شاهین‌طبع سرمربی تیم ملی بسکتبال ایران حدود 10 روز پیش از سفر به قطر دور هم جمع شده و با چند جلسه تمرین راهی دوحه شدند، از 12 بازیکن حاضر در قطر بهنام یخچالی و آرون گرامی‌پور از خارج از کشور در روزهای آخر به تیم اضافه شدند، بهنام یخچالی که در حال حاضر در دسته دوم آلمان مشغول به کار است و آمادگی بیشتری نسبت به سایرین داشت موثرترین بازیکن کشورمان در این دو مسابقه مقابل عربستان و سوریه بود.
تیم ملی ایران با سه غایب سرشناس راهی قطر شد، حامد حدادی به دلیل شرایط سخت قرنطینه در کشور چین با اجازه سرمربی تیم ملی به ایران نیامد، صمد نیکخواه بهرامی که چندی پیش به بیماری کووید 19 مبتلا شده بود و به دلیل دور بودن از تمرینات از شرایط آمادگی دور بود و ارسلان کاظمی نیز طبق معمول سالیان اخیر با نظر سرمربی تیم ملی به اردو دعوت نشد. تصمیمی که بیش از مسائل فنی به اختلافات شخصی مهران شاهین‌طبع و بازیکن سابق NCAA مرتبط است.
رقابت ایران با سوریه
تیم ایران دو روز قبل در رقابتی دشوار موفق شده بود از سد تیم عربستان بگذرد، مسابقه‌ای که زنگ خطر را برای تیم ملی کشورمان به صدا درآورد. تیم ایران در مسابقه اول نیز در دفاع و حمله ناهماهنگ بود و تنها با درخشش بهنام یخچالی که 27 امتیاز کسب کرد توانست تیم عربستان را شکست دهد. درخششی که مقابل سوریه دیده نشد، چرا که ستاره شهرکردی بسکتبال ایران در همان ابتدای مسابقه با انجام سه خطای شخصی از بازی بیرون رفت و پس از آن هم مجبور شد مخصوصا در بخش دفاعی دست به عصا و با احتیاط بازی کند.
ترکیب ابتدایی ایران در این مسابقه را سجاد مشایخی، بهنام یخچالی، محمد جمشیدی، محمد حسن‌زاده و آرون گرامی‌پور تشکیل می‌دادند، کوارتر اول این رقابت با درخشش جرج کل امریکایی آغاز شد، تیم ایران که در ابتدای کار برنامه‌ای برای مهار وی نداشت مقابل درخشش این بازیکن غافلگیر شد و جرج کل بخش عمده‌ای از امتیازات سوریه در کوارتر اول را کسب کرد، این کوارتر در نهایت با نتیجه 21-21 به پایان رسید. در کوارتر دوم تیم ایران با تغییرات دفاعی و با کمک برخی از نفرات ذخیره و استفاده از سعید داورپناه به عنوان یارگیر مستقیم گارد امریکایی حریف توانست با مهار وی تا حدی از امتیازآوری تیم سوریه جلوگیری کند، ایران با نمایشی برتر تا میانه‌های کوارتر دوم حتی 10 امتیاز هم از حریف پیش افتاده بود اما چند اشتباه انفرادی و هوشیاری سرمربی سوریه در تغییر تاکتیک دفاعی این تیم سبب شد تا سوری‌ها سریعا به بازی برگشته و نیمه اول این رقابت با نتیجه 42-40 به سود ایران خاتمه پیدا کند. مایک رستم‌پور با دو پرتاب سه امتیازی در این کوارتر نقش عمده‌ای در برتری خفیف ایران در پایان نیمه نخست داشت.
تیم سوریه که از دفاع منطقه‌ای نتیجه گرفته بود در نیمه دوم نیز به همین روند ادامه داد و ایران را مجبور به استفاده از شوت‌های سه امتیازی کرد، شوت‌هایی که اکثرا موفق نبود تا سوریه با درخشش بازیکن امریکایی خود در پایان این کوارتر با نتیجه 58-55 از تیم کشورمان پیش بیفتد. کوارتر پایانی نیز با روندی مشابه پیگیری شد، تیم ملی ایران در چند مرتبه به حریف رسید اما نتوانست از تیم سخت کوش سوریه سبقت بگیرد. ترن‌اوور محمد جمشیدی در فاصله 24 ثانیه تا پایان مسابقه در حالی که تیم کشورمان سه امتیاز از سوریه عقب بود، آخرین فرصت تیم ملی ایران بود که هدر رفت و در ادامه سوری‌ها با گل کردن پرتاب‌های پنالتی با نتیجه 77-70 به برتری رسیدند. نتیجه‌ای که یک پیروزی تاریخی برای بسکتبال سوریه تلقی می‌شود، کشوری که مدت‌ها از سطح اول بسکتبال آسیا فاصله گرفته بود.
جشن پیروزی سوری‌ها در پایان بازی
آمار بازی
جرج کل ستاره امریکایی حریف با کسب 34 امتیاز در 35 دقیقه ستاره بی چون و چرای میدان بود، کل با 3 پرتاب موفق سه امتیازی، 14 بار نیز پشت خط پرتاب آزاد قرار گرفته بود که در 13 مورد موفق به کسب امتیاز شد! نکته‌ای که نشانگر عملکرد اشتباه تیم ایران در دفاع از این بازیکن بوده است. خطاهای پرشمار روی بازیکنی که 93 درصد موفقیت در پرتاب پنالتی به نام خود ثبت کرده است! پس از وی آنتونی بکر و وائل جلیلاتی دیگر بازیکنان سوریه بودند که با 12 و 9 امتیاز سهم عمده‌ای در پیروزی تیم سوریه داشتند. عبدالوهاب الحموی سنتر 2 متر و 20 سانتیمتری و نام آشنای سوریه نیز با تنها 4 امتیاز و 4 ریباند با 5 خطا پیش از سوت پایان مسابقه مجبور به ترک میدان شد. سوریه با 83 درصد موفقیت در پرتاب‌های پنالتی روی موفقی در این زمینه داشت، هرچند که دلیل اصلی این اتفاق اشتباه نفرات ایران در خطا کردن روی بهترین پنالتی‌زن حریف بود!
در سوی دیگر میدان مهران شاهین‌طبع به جز آرمان زنگنه از سایر نفرات خود در این مسابقه استفاده کرد، محمد جمشیدی، مایک رستم‌پور، سعید داورپناه و بهنام یخچالی 4 بازیکن کشورمان بودند که موفق به ثبت بیش از 10 امتیاز شدند، هرچند که جمشیدی به عنوان امتیازآورترین بازیکن ایران در این مسابقه تنها 13 امتیاز کسب کرده بود! در روزی که نفرات ایران بارها فرصت پرتاب سه امتیازی بدون دفاع را در اختیار داشتند، ثبت تنها 21 درصد موفقیت در پرتاب‌های 3 امتیازی می‌تواند به عنوان عامل اصلی شکست ایران تلقی شود، آماری که برای سوریه در سمت دیگر میدان 29 درصد بود. ایران که سال‌ها با حامد حدادی در تمامی مسابقات آسیایی در زمینه ریباند موفق‌تر از رقبا بود، در این رقابت با ثبت 41 ریباند موفق ضعیف‌تر از سوریه با 46 ریباند عمل کرد، نکته‌ای که می‌تواند یکی دیگر از عوامل شکست ایران باشد.
شرایط ایران برای صعود چگونه است؟
تیم ملی ایران به رغم این شکست همچنان شانس اول صعود از این گروه است و با یک پیروزی صعود خود را قطعی خواهد کرد، ضمن اینکه حتی در صورت شکست در دو مسابقه باقی مانده نیز احتمالا با توجه به سایر نتایج می‌تواند به کاپ آسیا 2021 صعود کند اما شکست مقابل تیم نه چندان قدرتمند سوریه زنگ خطری برای بسکتبال کشورمان پیش از المپیک توکیو بود. تیم ملی ایران سه سال پیش نیز با هدایت مهران حاتمی در اولین مسابقه از مرحله انتخابی جام جهانی مقابل عراق تن به شکست داده بود اما در ادامه توانست نه تنها به جام جهانی صعود کند، بلکه جواز صعود به المپیک توکیو را نیز به دست آورد.
با قوانین جدید فیبا در اعلام رنکینگ، هر مسابقه در رده‌بندی جهانی این ورزش موثر است و شکست ایران در دیدار مقابل سوریه در رنکینگ جهانی این ورزش به ضرر تیم کشورمان خواهد بود.
همچنین بخوانید:
مروری بر پنجره دوم بسکتبال انتخابی کاپ آسیا؛ از شکست تلخ ایران تا صعود لبنان و بحرین