پارس‌آباد مغان دومین شهر بزرگ استان اردبیل در شمال غربی ایران است. نام این شهر از کلمه پارسا، که نام خانوادگی مدیرعامل شرکت شیار آذربایجان که در سال ۱۳۳۰ شمسی این شهر را بنیان نهاد، برگرفته شده امّا بعدها به دلیل اشکال در تلفّظ دو حرف آ به صورت پشت سرهم یکی از الف‌ها حذف و شکل نوشتاری پارس‌آباد صورت امروزی خود را یافت.
شهر پارس‌آباد منطقه‌ای است که در جلگه‌ای هموار با آب و هوایی معتدل تا گرم قرار دارد. فاصله آن تا اردبیل ۲۲۰ کیلومتر میباشد. جلگه پارس‌آباد مستعدترین خاک و مطلوب‌ترین شرایط آب و هوایی را برای زراعت دامپروری و باغداری داراست. شرکت بزرگ کشت و صنعت و دامپروری مغان بزرگترین شرکت در نوع خود در کشور و در خاورمیانه با حجم عملیات زراعی، دامی و صنعتی در همین شهرستان دایر است همچنین وجود کارخانه قند، کمپوت سازی، مرباسازی، پنبه پاک کنی و کارگاه تولید لبنیات رونق خاصی به این شهرستان داده‌است. پوشش گیاهی منطقه بیشتر به صورت علف‌های مرتع مرغوب میباشد و عشایر شاهسون که بقایای ۳۲ طایفه اصلی اند با حفظ نژاد و سنتهای خویش هنوز در دشت مغان به حیات خویش ادامه می‌دهند. از محصولات کشاورزی و دامی مغان می‌توان به پنبه، چغندر قند، ذرت، گندم، جو، برنج هاشمی، حبوبات، دانه‌های روغنی، کنجد، و میوه جات و بادام زمینی و سیر اشاره کرد.
در کتاب مسالک و ممالک تألیف ابواسحق ابراهیم اصطخری در قسمت مربوط به ذکر دریای خزر چنین آمده‌است: «جانب شرقی دریای خزر بهری از دیلمان، طبرستان، گرگان و حدود آن و بهری از بیابان خوارزم دارد؛ و جانب غربی آذربایجان، مغان، حدود سریر، دریای خزر، بهری از بیابان غزیه و… و اما از جانب دست چپ دریا از برابر آبسکون تا زمین دریای خزر همه آبادانی و پیوسته‌است از آبسکون بر حدود گرگان و طبرستان و دیلمان بروند. آنگه در حدود آذربایجان بیله سوار (در فاصله ۵۵ کیلومتری جنوبی) شوند و چون مغان بگذرند تا دربند دو روز راه ولایت شروان‌شاهان است و از آنجا گفته شد تا به سمندر چهار روزه راه است و تمام و…»
و حسین شکوری می‌گوید : «مغان شهری است که دو نهر به دور آن است. پیرامون آن باغهای زیبا است که گویی دشت را بهشت ساخته برای رحاب در کشور اسلام فخرآور هستد…. حومه‌اش خشک و دلگشا و دو نهر آن روان است، روی مردمش همچون لؤلؤ و مرجان است بخشایشگر و کریمند.
حمدالله مستوفی در ذکر دیار اران مغان می‌نویسد: «هوایش گرمسیر است و به عفونت مایل و حدودش با ولایات ارمن ،شروان، آذربایجان و دریای خزر پیوسته‌است. حقوق دیوانیش در عهد اتابکان زیاد از ۳۰۰ تومان این زمان بوده‌است و اکنون ۳۰ تومان و ۳۰۰۰ دینار است که بر روی دفتر آمده.» مستوفی، با جروان و بزرند را دیه‌های معمور نوشته و می‌گوید: «برزند هوایش به گرمی مایل است و حاصلش غله میباشد.
فرش بافی مهم‌ترین صنایع دستی منطقه است. عشایر و روستاییان منطقه مغان در استان اردبیل ورنی‌های نفیسی تولید می‌کنند که نقش و نگارهای زیبای روی بدنه آنها بیش تراز طبیعت منطقه و شیوه زندگی عشیره‌ای آنها الهام گرفته‌است.
۹۳'۳۸۷ بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۹۳٬۳۸۷ نفر بوده‌است. قبل از شروع به کار شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان در سال ۱۳۵۲ هجری شمسی روستایی ۱۰۰۰ نفره بوده است. بیشتر مردم پارس‌آباد را عشایر تشکیل می‌دهند که قدیمی‌ترین و بزرگترین طایفه مغان به ترتيب پيرايواتلو و گيكلو هستند مردم این شهرستان مسلمان و شیعه می‌باشند و به زبان ترکی آذربایجانی تکلم می‌کنند.
پارس‌آباد شامل یک دانشکده دولتی، دانشگاه پیام نور، مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی مغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکده سماء، دو مرکز جامع علمی کاربردی 1 و ۲ میباشد.
فرودگاه پارس‌آباد مغان به جهت حاصل خیز بودن منطقه و آمدوشد کارشناسان مختلف و توریست‌ها احداث شده که پروازهای هفتگی به تهران و بالعکس را دارا میباشد. این فرودگاه به عنوان دومین فرودگاه قدیمی استان اردبیل (بعد از فرودگاه پادگان اردبیل) در سال ۱۳۵۲ تأسیس و در سال ۱۳۸۱ از شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان منفک و تحویل شرکت مادر تخصصی فرودگاه‌های کشور شد؛ که سند آن پس از ۱۲ سال، در سال ۱۳۹۲ به نام این شرکت ثبت شد. این فرودگاه در دی ماه ۱۳۹۶ پس از چندین سال وقفه در پرواز با تلاش مسئولان دوباره راه‌اندازی شد.
شهرستان پارسا آباد مغان ۴۰هزار هکتار اراضی کشاورزی دارد که در ۱۵ هزار هکتار ان گندم، ۱۴۰۹ هکتار جو، ۱۴۹۴۰ هکتار پنبه، ۵۲ ۴۵ هکتار علوفه، ۴۰۳۰ هکتار چغندرقند ۱۴۹ هکتار دانه های روغنی گشت می شود. پرورش انواع دام و بافت انواع صنایع دستی از دیگر فعالیتهای مردم ساکن در این شهرستان میباشد. وجود مجتمع عظیم کشت و صنعت مغان و پارس این شهرستان را از نظر اقتصادی حائز اهمیت فراوان نموده است. مرکز این شهرستان، شهر پر جمعیت، آباد و زیبای پارسا آباد مغان میباشد که در ۴۷ درجه و ۵۳ دقیقه و ۳۰ ثانیه طول شرقی و ۳۹ درجه و ۳۹ دقیقه و ۳۰ ثانیه عرض شمالی قرار دارد. پارسا آباد مغان ۴۰ متر از سطح دریاهای آزاد ارتفاع دارد.
جاذبه های پارس آباد
قلعه اولتان: این قلعه نظامی قدیمی که در کنار رود ارس و فاصله 3 کیلومتری شهر واقع شده است بسیار بزرگ و باشکوه بوده به طوری که چیزی در حدود 320 هزار متر مربع مساحت دارد اما متأسفانه امروز بخش بسیار ناچیزی از آن باقی مانده است.
برج قارلوجا: این برج در روستای قشلاق قارلوجا در کنار رود ارس واقع در مسیر راه خمارلو-اصلان دوز قرار گرفته و از یک بنای کوتاه هشت ضلعی تشکیل شده است. این بنا منسوب به قرن هفتم و هشتم هجری قمری است که در دوره صفویه تعمیراتی در آن به عمل آمده است.دیوار ها و گنبد های بنا تمامی از سنگ های تراش معمولی ساخته شده و زیر آن نیز سردابه ای وجود دارد که احتمالا مدفن یکی از بزرگان ایلخانان مغول است.اضلاع برج ۱/۷۵ متر و از بلندی آن حدود ۵ متر باقی مانده است.
دشت مغان: اگر می‌خواهید از طبیعت شهر پارس آباد لذت ببرید باید به دشت مغان بروید. این دشت بزرگ که مابین کشور آذربایجان و استان اردبیل در سمت غربی دریای خزر واقع شده است. این دشت زیبا دارای زمین‌های هموار مجاور رود ارس و بخش‌های ناهمواری است که ارتفاع آن به 700 متر نیز می‌رسد و وضعیتی کاملاً مناسب را برای توسعه کشاورزی و دام پروری پدید آورده است.
.jpg)
رودخانه ارس: یکی از زیباترین دیدنی‌های این شهر رودخانه مرزی و زیبای ارس است. این رودخانه بیش از 1000 کیلومتر طول دارد که از کوه‌های بینگول داغ ترکیه سرچشمه می‌گیرد و از مرز کشورهای ترکیه، ارمنستان، ایران و آذربایجان عبور می‌کند همچنین جنگل‌های با گونه‌های گیاهی ویژه مناطق نیمه خشک در کنار رود ارس وجود دارد که می‌توانید از دیدن آنها نیز لذت ببرید.
تپه نادری: تپه نادری محل تاج گذاری نادرشاه افشار است در بخش جنوبی شهر اصلاندوز از توابع شهرستان پارس آباد واقع شده و حدود 30 متر ارتفاع دارد و قدمت تاریخی آن به هزاره سوم و چهارم پیش از میلاد بازمی‌گردد و آثار خشتی و سفالی مختلفی مربوط به دوران متفاوتی از پارتیان تا مسلمانان در آن یافت شده است.
.jpg)
روستای گردشگری اولتان: در حاشیه جنوبی رودخانه ارس و فاصله 15 کیلومتری مرکز شهر یک روستا گردشگری به نام اولتان وجود دارد که دارای محوطه‌های باستانی و ساحل زیبای رودخانه ارس است.
تالاب تپراقکندی: تالاب روستای تپراق کندی،در شمال روستای تپراق کندی و در فاصله 200 متری آن و در پایین دست جاده ارتباطی پارس اباد - اردبیل واقع شده است. این تالاب که از جاذبه های مهم گردشگری منطقه است علاوه بر جنبه گردشگری و تفریحی ، به عنوان یکی از زیستگاههای آبزی در منطقه مغان نیز مورد توجه قرار گرفته است. مساحت این تالاب 110 هکتار و در یک منطقه ای با توپوگرافی دشتی و اقلیم گرم و مرطوب واقع شده است. پوشش گیاهی منطقه شامل گیاهان بومی از جمله تمشک، خارشتر و نظایر آن و گیاهانی از تیرههای مختلف گز، گیاهان علوفهای مثل یونجه سیاه، گیاهان علفی بیشتر از نوع گندمیان و از تیره های اسفناج، و گیاهان غیر بومی شامل گونه‌های درختی سوزنی‌برگان(کاج تهران، سرو و زوبین) پهن‌برگان(زبان گنجشک، عرعر، نارون) و انواع صنوبر ایتالیایی و ... است.
قرخ پیله (چهل پله) در شهرك: جنگل های ساحل دریاچه و چهل پله، در فصل بهار پذیرایی هزاران نفر از مسافران می باشد با توسعه پارك جنگلی و احداث مراكز تفریحی و رفاهی، مجتمع های گردشگری و توسعه و بهسازی شبكه ارتباطی منطقه به ویژه مسیرهای منتهی به شهرك شهید غفاری و دریاچه مصنوعی، توان و زیبایی های زیادی در سواحل دریاچه وجود دارد، که گردشگران استقبال زیادی از این منطقه می کند.
جنگل های ارسباران: جنگل های ارسباران این شهرستان شامل قسمتی از جنگل هایی است که در قسمت شمالی آن و در مرز جمهوری آذربایجان و در کناره رودخانه مرزی آراز (ارس) وجود دارد گفته می شود. همچنینزیستگاهحیواناتیاز جمله: خرس قهوه ای، خوکوحشی، روباه، شغال، گرگ، سیاه گوش و.... ،پرندگانیاز قبیل: کبک، کبک چیل، جی جاق، کلاغ نوک قرمز و پرندگان شکاری چون عقاب طلایی، شاهین و ... همچنین از لحظپوشش گیاهیدارای گونه های مختلف گیاهی منحصر به فرد سرخدار، ممرز، بلوط، فندق، گردوو سماق و غیره می باشد.
تالاب قره گول: تالاب قره گل در شمال غربی دامنه‌های هرم و جنوب زیستگاه هوشنگ میدانی در بلندی 2 هزار و 820 متر از سطح دریا قرار گرفته و آبراه خروجی ندارد. این تالاب گرد به قطر حدود 300 متر از گرد آمدن آب برفها و سیلابها به وجود آمده است. بیشترین ژرفای آن 3 متر تخمیل زده شده است. افزوده شدن آثار پدیده آتشفشانی و خاكستر آتشفشانی به خاك بستر تالاب، دور نمای سیاه رنگی به آب تالاب بخشیده است كه به همین جهت به قره‌گل معروف شده است. این تالاب زیستگاه برخی از پرندگان مهاجر و زیستگاه تابستانی آنقوت است. فاصله این تالاب تا مرکز استان 200 کیلومتر و فاصله آن تا مرکز شهرستان 20 کلیومتر میباشد. این تالاب در کنار رودخانه ارس، باغهای اطراف و کشتزارهای گندم، جنگل‌ها و چشمه‌های اطراف، زیستگاه‌ها و شکارگاه‌های مختلف قرار دارد که در ارتباط باهم یک مجموعه گردشگری بسیار خوبی را تشکیل داده اند.
صلوات داغ: رشته کوه صلوات بصورت توده های کم ارتفاعی می باشد که با یک ارتفاع ملایم به دشت مغان می پیوندد در واقع ادامه رشته کوه های باغرو (تالش) می باشد كه ازكوه های كلانتر، سامان لو داغ، دنگوزگدوك و صلوات به وجود آمده و شهرستان های مشكین‌شهر و مغان را از هم جدا می‌سازد. مرتفع ترین قله این این رشته كوه 2 هزار و 50 متر است. جهت آن شمال شرقی - جنوب غربی میباشد، كه گوشه شمالی آن به دره ارس می‌پیوندد و دره ارس و رود مرزی ارس این كوهها را از قفقاز جدا می سازد. رود سامبورچای از دامنه‌های شمالی این رشته سرچشمه می گیرد و رودهای دامنه جنوبی آن به قره سو وارد می‌شوند. این رشته كوه كه از جنوب غربی به سوی شمال شرقی به درازای 46 كیلومتر كشیده شده از سوی غرب به وسیله رود قره‌سو از كوهستان ارسباران شرقی جدا می شود. گردنه‌های صلوات و آقیز، در این رشته كوه قرار دارند.
.............................
آرشیو