Robert Bresson
روبر_برسون فیلم ساز فقید فرانسوی، در ۲۵ سپتامبر ۱۹۰۱ در برمون لاموت پای به جهان نهاد. پس از کسب تجربیاتی در نقاشی و عکاسی، به سینمای روی آورد و اولین فیلمش را در ۱۹۳۴ به نام ماجرای همگانی ساخت.
«همه چیز فیض خداوند است». این جملهای است که کشیش جوانی که شخصیت اصلی فیلم "خاطرات یک کشیش دهکده" است، در لحظۀ مرگ بر زبان میآورد. این جمله را میتوان جانمایه و مضمون اصلی آثار کارگردان مشهور فرانسوی "روبر برسون" دانست. برسون را بدون شک میتوان یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین کارگردانان تاریخ سینما دانست که تأثیرات ماندگاری در اقلیم این هنر بر جای گذاشته است و با آثارش غنا و عمق نوینی به این هنر معاصر بخشیده است. نوآوریها و بدایع برسون در عرصه هنر سینما یا آنچه که خود آن را "سینماتوگراف" میخواند و در تقابل با هنر سینما قرار میدهد، او را در ردیف کارگردانان طراز اول هنر سینما قرار داده است.
برسون معتقد بود باید میان سینمایی که شدیدا محتاج تئاتر است و شکل جدیدی از فیلم سازی (که خود آنرا سینماتوگرافی می نامید)، دیواری بلند ایجاد کرد. او در طی تمام دوران فیلم سازیاش در پی خلق دنیای جدیدی از فیلم بود تا بتواند با آن به قلب انسان راه یابد. تمركز اصلی برسون در فيلمسازی جداساختن زبان سينما و تئاتر بود كه بههمين دليل بازيگران فيلمهای او ميبايست چندينبار يك صحنه را اجرا ميكردند تا مورد قبول برسون قرار ميگرفت. اولین و مهمترین مسئله در فیلم های او، مخالفت شدید با بازیگری است. او که اساسا بازیگری را متعلق به هنر تئاتر می دانست، بیش از ۳۰ سال را با شخصیتهایی معمولی که از میان مردم عادی انتخاب میشدند، فیلمهایش را میآفرید.
برسون كه در فيلمهايش بهنوعی از جامعه فرانسه و جهان پيرامونی انتقاد ميكرد، الهامبخش فيلمسازان بزرگی چون اندری تاركوفسكی، ميشل هانكه، جيم جارموش، پل شريدر و برادران داردن بود كه كتاب «يادداشتهايي بر فيلمسازی» او (۱۹۷۵) از معتبرترين كتابهای مربوط به نظريه و نقد فيلم است.
برسون با انتخاب موضوعات و حوادث روزمره و بدیهی میان انسانها سعی در آشکار ساختن فصل مشترک حالات درونی انسان دارد. آنچه که در سینمای برسون مشخص است و هدف و زیر بنای آثار او را شکل میدهد: طرح برخی از وجوه انسانی و همچنین مبارزات درونی انسان در قالب روایت است.
برسون در لو دادن صحنههای پیش رو نیز مانند برشت عمل میکند. او از طریق نریشن با مهارت هر چه تمامتر با واضح نمودن آنچه بیننده خواهد دید تعلیق را از فیلمش کنار میزند و ما را به بازاندیشی آنچه در ذهن شخصیت میگذرد دعوت میکند. برسون فیلم موفقش، یعنی یک محکوم به مرگ میگریزد را در سال ۱۹۵۶ در حالی ساخت که حتی عنوان فیلم آگاهانه و حتی به شکلی ابتدایی، نتیجه ماجرا را لو میدهد، تعلیق را از بین میبرد و دوباره سازی را ایجاد میکند.
وجه متمایز آثار او، سویه مذهبی و روحانی آنها است که در تار و پود همه آثار وی تنیده شده است. وی یک کاتولیک مؤمن فرانسوی است که هنر خود را در خدمت بیان اندیشههای مسیحی خویش درآورده است و در تمام آثارش سعی در بازنمایی و بیان جهانبینی مسیحی و ایمان خود دارد. در همه فیلمهای وی ما شاهد طرح سؤالاتی بنیادین در مورد ایمان، فیض، گناه، گزینش اخلاقی، رابطه انسان با خدا و رابطه انسان با خویشتن و دیگران هستیم. وی سعی میکند تا به عمق وجود شخصیتهایش راه یابد و جدال و کشمکش درونی آنان را با خویشتن و زخمها و آلام روحیشان را باز نمایاند. از دیدگاه برسون همه مشکلات آدمی و رابطه نابهنجار فرد با خویشتن و دیگران، ریشه در رابطه نادرست او با خدا و جهان فراسوی جهان طبیعی دارد. مفهوم گناه و گزینش بین نیکی و بدی نیز از درونمایههای اصلی آثار برسون هستند.
برسون به جهان درون شخصیتهای خود نقب میزند و ژرفای دردآلود هستی درون آنان را میشکافد. او نیز تحت تأثیر این نگرش داستایوفسکی است که «اگر خدا وجود نداشته باشد، آنگاه همه چیز جایز است.» از نظر او ایمان به خداوند سرچشمه درک نیکی است. اکثر شخصیتهای برسون گزینش دردآلود بین نیکی و بدی را تجربه میکنند و در موقعیتهای گوناگون یا نیکی را برمیگزینند یا تسلیم بدی میشوند. اما وی تنها به بازنمایی چنین تصویر دردناکی از روان انسانی بسنده نمیکند و نیاز انسان را به تجربه کردن فیض الهی و در نهایت نیاز او را به رستگاری و رهایی به نمایش میگذارد.
روبر برسون در ۱۸ دسامبر ۱۹۹۹ دیده از جهان فروبست. ژان-لوک گدار درباره برسون گفته که «برسون سینمای فرانسه است همانطور که داستایفسکی ادبیات روس است و موتسارت موسیقی آلمان.» و آندری تارکوفسکی بزرگ او را یکی از چهار الگوی خود در آفرینشهای هنری خود میداند.
▪️Angels of Sin (1943)
▪️Les Dames du Bois de Boulogne (1945)
▪️Diary of a Country Priest (1951)
▪️A Man Escaped (1956)
▪️Pickpocket (1959)
▪️The Trial of Joan of Arc (1962)
▪️Au Hasard Balthazar (1966)
▪️Mouchette (1967)
▪️A Gentle Creature (1969)
▪️Four Nights of a Dreamer (1971)
▪️Lancelot of the Lake (1974)
▪️The Devil, Probably (1977)
▪️L'Argent (1983)