فریزلند Friesland با نام تاریخی فریزیا Frisia ، یک استان واقع در بخش شمالی کشور هلند است که در غرب استان خرونینخن ، شمال غربی استان درنته و اوورویسل ، شمال فلوولند و شمال شرقی هلند شمالی و جنوب دریای وادن واقع شده است. جمعیت این استان در سال 2020 ، 649،944 نفر بوده و مساحت تقریبی آن نیز 5،749 متر مربع بوده است. در این استان بیشترین تعداد از مردم قوم فریزی زندگی می کنند که ریشه ژرمن دارند و به داشتن موهای بور شناخته شده هستند.
مرکز این استان شهر لیوواردن Leeuwarden می باشد که 123107 نفر سکنه دارد. دیگر شهرهای بزرگ این استان شامل شهر اسنیک Sneek، هیرنوین Heerenveen و دراختن Drachten می شود. فریزلند دارای 18 شهرداری در خودش است و زبان های رسمی این استان، علاوه بر زبان رسمی کشور یعنی هلندی Dutch شامل زبان بومی فریزی غربی West Frisian می باشد. در سال 1996 ، شورای استانی فریزلند تصمیم گرفته بود نام این استان Fryslân که به زبان فریزی غربی است جایگزین فریزلند که از زبان هلندی می آید، شود.
قوم بومی این استان به نام فریزی ها The Frisii از قبایل ژرمن های مهاجر بوده اند که به دنبال تجزیه اروپای سلتیک در قرن چهارم قبل از میلاد مسیح در امتداد دریای شمال مستقر شده بودند. آنها برای کنترل منطقه از شهر برمن امروزی Bremen که در کشور آلمان قرار دارد تا شهر بروژ Bruges در بلژیک امروزی پیشرفت کرده بودند و بسیاری از جزایر کوچک دریایی این نواحی را فتح کرده بودند. درباره قوم فریزی باستان تنها اطلاعاتی که میتوان یافت این است که زمین های آنان جنگلی و شامل درختانی بوده است که تا حاشیه دریاچه ها رشد می کند و گذران زندگی آنان با دامپروری و کشاورزی بوده است.
در قرن اول پیش از میلاد ، فریزی ها در برابر پیشروی روم باستان ایستادگی کرده بودند و استقلال خود را حفظ کردند. هویت مستقل فریزی ها تا اواخر سال 296 ادامه داشت و پس از آن تا حدودی از تاریخ محو شده اند. با اسکان بعضی از مردم این قوم در نواحی اطراف و روم باستان ، از آنها به عنوان بیگانه یاد می شد با اصطلاح laeti که به بربرها، ایرانیان و دیگر اقوام خارجی ساکن در روم باستان اطلاق می شد. گفته می شود سرزمین های مربوط به فریزی ها به دلایلی چون مهاجرت، افزایش سطح دریا و آب و هوای نامساعد در سال 400 متروکه شده بود.
این منطقه برای یک تا دو قرن متروکه باقی مانده بود تا هنگامی که تغییر شرایط آب و هوایی و حتی سیاسی باعث قابل سکونت شدن این منطقه شد. فریزی های جدید که احتمالا از ادغام قوم فریزی سابق که به کشورهای اطراف مهاجرت کرده بودند با ساکسون ها ، آنگل ها و جوت‌ها (سه قوم بزرگ ژرمن در عصر آهن اسکاندیناوی) شکل گرفته بودند با بازگشت به این مناطق ، به تمدن این نواحی جان تازه ای بخشیدند. اولین پادشاه امپراطوری فریزها ، کینگ آلدیسل King Aldgisl نام داشت که بر سر مرزبندی های سابق این منطقه در دوران روم باستان با فرانک ها درگیری های متعددی داشت و باعث شکست آنان شده بود تا زمان پادشاهی شخصی به نام ردبد Redbad که فرانک ها قدرت بیشتری گرفتند. با رهبری شارل مارتل در سرزمین فرانک ها ، جنگ Dorestad بین فریزی ها و ارتش فرانک ها شکل گرفت که منجر به پیروزی فرانک ها با رهبر مقتدرشان شد. این جنگ های متعدد بین فریزی ها و فرانک ها تا جایی پیش رفت که آخرین امپراطور فریزی به نام پوپو نیز کشته شد و شارل مارتل رهبر شهیر فرانک ها، قدرت پادشاهان فریزی را برای همیشه از بین برد و این منطقه را ضمیمه تاج و تخت خود کرد. در حدود سال 800 ، وایکینگ ها در ادامه تاخت و تازهایشان در شمال اروپا به فریزی ها حمله کردند. فریزی ها نیز بعد از حمله وایکینگ ها مصمم به بیرون راندن آنها و دفاع از منطقه خود برآمدند. فریزی ها با پیروزی در نبرد Norditi در سال 884 وایکینگ ها را از قسمت شرقی قلمرو خود بیرون کردند.
در حالی که طی قرن ها فئودال ها در اروپا حکمرانی می کردند، هیچ ساختار اشرافی و فئودالی در فریزلند شکل نگرفت و این اتفاق به "آزادی فریزی" Frisian freedom معروف شده بود. آزادی فریزی توسط افرادی به نام ردیون redjeven مدیریت می شد که از میان کشاورزان ثروتمند یا نمایندگان منتخب شهرها و روستاها انتخاب میشد. ردیون ها در اصل قاضی بودند و به اصطلاح آسگا Asega نامیده می شدند. پس از آنکه در جنگهای فریسو-هولاندیک Friso-Hollandic Wars سرزمینهای قابل توجهی از هلند از دست رفت ، فریزیا در اواسط قرن 14 میلادی دچار رکود اقتصادی شد. این رکود باعث قدرت گیری افراد ثروتمند و ناآرامی های مختلف شد. با شکل گیری حزب های سیاسی و ائتلاف یکی از این احزاب با امپراطوری هابسبورگ هلند ، فریزیا به این امپراطوری ضمیمه شد. در دوران حضور هابسبورگ هلند در این سرزمین ، شورش کشاورزان با رهبری Pier Gerlofs Donia علیه هابسبورگ شکل گرفت که بعد از درگیری ها و کمبود منابع مالی این شورش که ابتدا توسط دوک های نواحی اطراف حمایت می شد، به پایان خود رسید.
چارلز پنجم امپراطور روم مقدس ، اولین لرد لردنشین فریزیا شد. هنگامی که چارلز از سلطنت کناره گیری کرد، فریزیا به همراه کشور هلند امروزی به فیلیپ دوم پادشاه اسپانیا واگذار شد و همین باعث شورش هلندیان علیه پادشاهی اسپانیا شد که فریزیا نیز به این جنبش پیوسته بود. در سال 1557 ، جرج دلالاینگ George de Lalaing کنت رننبورگ به عنوان رهبر فریزیا و سایر استانهای هلندی نشین منصوب شد. او مورد اعتماد شورشیان و اسپانیایی ها بود اما بعدها به سمت اسپانیا چرخید و باعث خشم شورشیان و تصاحب بخشی از قلمرو فریزیا توسط آنها شد. با پیوستن شورشیان فریزیا به جمع شورشیان اوترخت ، رننبورگ برکنار شد و مقدمات برای جدایی هلند و فریزیا از پادشاهی اسپانیا فراهم شد. با امضای پیمان مونستر بین هلند و اسپانیا(طبق این معاهده استقلال هلند توسط امپراتوری اسپانیا به رسمیت شناخته شد. پیمان صلح مُنستر بخشی از پیمان وستفالی بود که به جنگهای هشتاد ساله میان دو کشور خاتمه داد و همچنین از معاهدات پایان بخش جنگهای سی ساله به شمار می‌آید) فریزیا نیز به فدراسیون هلند پیوست و از اسپانیا جدا شد. بعد از وضع قانون اساسی جدید در سال 1814 ، فریسلند به یک استان از سلطنت هلند تبدیل شد و امروزه نیز یکی از استان های کشور هلند شناخته می شود که پرچم و نماد مختص خود را دارد.
بیشتر فریزلند شامل سرزمین های خشک می شود اما چند جزیره در جزایر فریزیای غربی وجود دارد که تردد بین سرزمین فریزلند و این جزایر توسط کشتی صورت می گیرد. مرتفع ترین نقطه این استان یک تل شنی است که در فاصله 45 متری از سطح دریا قرار دارد و در جزیره Vlieland در جزایر فریزیای غربی قرار دارد. چهار پارک ملی در این استان قرار دارد با نامهای Schiermonnikoog ، De Alde Feanen، Lauwersmeer و Drents-Friese Wold.
از اواخر قرون وسطی، فریزلند با قد بلند ساکنانش نسبت به دیگر اقوام هندواروپایی مشهور شده است که حتی در کتاب مشهور دانته یعنی کمدی الهی درباره بزرگی یک دیو اینگونه شرح داده شده که اگر سه فریزیایی را بر روی هم قرار دهیم اندازه آن دیو نمی شوند.
فریزلند یک استان مختص کشاورزی و دامپروری است. گاو سیاه و سفید هلشتاین فریزن ، سگ استابیج سیاه و سفید Stabyhoun و اسب سیاه فریزیایی از حیوانات معروف و بومی این منطقه هستند. مکان های محبوب گردشگری در این منطقه شامل دریاچه های جنوب غربی استان و جزایر دریای ودن در شمال Wadden Sea می شوند. از مجموع 1200 آسیاب بادی کشور هلند، 195 عدد در فریزلند قرار دارند. تولید ناخالص داخلی (GDP) منطقه در سال 2018 ، 19.8 میلیارد یورو بود که 2.6٪ از تولید اقتصادی هلند را تشکیل می دهد.
فریزلند تنها یکی از دوازده استان هلند است که زبان خاص خود را دارد و زبان فریزی غربی یکی از زبان های رسمی این استان شناخته می شود. خانوادهٔ زبانهای فریزی از زبانهای هندواروپایی و عضوی از شاخه غربی خانوادهٔ زبانهای ژرمنی است. نسبت به زبانهای دیگر ژرمنی به زبان انگلیسی -که خود هم ژرمنی است- نزدیک تر است. این زبان در استان فریسلاند هلند و در در مناطقی از استان اشلسویگ-هولشتاین آلمان و شهرستان ساترلند آلمان تکلم می‌شود. در ضمن در هلند به عنوان یکی از دو زبان رسمی به‌شمار می‌آید. حدود نیم میلیون نفر گویشوران بومی این زبان هستند.
طبق مطالعه ای که در سال 2007 انجام شد ، فریزی غربی زبان مادری حدود 54.3 درصد از جمعیت این استان می شود و پس از آن زبان هلندی با 34.7 درصد در رتبه دوم قرار دارد. زبان فریزی غربی بیشتر در نواحی حومه شهر صحبت می شود و در مناطق شهری زبان هلندی رایج است. سیاست حفظ زبان بومی فریزی غربی در این استان استفاده می شود و این زبان یک درس اجباری در مدارس این استان است. در این استان مدارس دوزبانه با زبانهای هلندی و فریزی غربی و سه زبانه با زبانهای هلندی و فریزی غربی و انگلیسی وجود دارد. به دلیل آنکه سوادآموزی هدف اصلی ساکنین این استان نیست تنها 12 درصد از گویشوران این زبان قادر به نوشتن هستند اما دولت این استان برنامه های زیادی برای حفظ این زبان بومی در استان خود دارد.
این استان به اسکیت بازان سرعتی خودش مشهور است زیرا شرایط جوی برخی نقاط استان به اسکیت بازان اجازه اسکیت در کانال های آب یخ زده در این استان را می دهد. تور اسکیت معروف یازده شهر نیز در این استان معروف است. تور یازده‌شهر (به هلندی: Elfstedentocht، تلفظ: اِلفْسْتِیدِن‌تُخت) (به فریسی: Âlvestêdetocht) توری از مسابقه سنتی اسکیت روی یخ رودخانه‌ها و نهرها است که از قدیم در استان فریزلند هلند انجام می‌شده‌است. این مسابقهٔ استقامتی، در سال‌هایی برگزار می‌شود که ضخامت یخ نهرهای فریسلاند به اندازه کافی باشد. تور یازده‌شهر که آغاز آن از سال ۱۹۰۹ بوده تا ۱۹۹۷ پانزده بار انجام شده است. طول این تور حدود ۲۰۰ کیلومتر است و از تمامی یازده شهر قدیمی فریزلند می‌گذرد. هندبال فریزی (به انگلیسی: Frisian handball) ورزشی از دسته ورزش‌های هندبالی می‌باشد که از ورزش‌های سنتی فریزی ها محسوب شده و ورزشی محبوب در آن منطقه است. اولین حضور این ورزش در سال ۱۹۲۸ در بازی‌های المپیک تابستانی آمستردام بود. یک ورزش سنتی دیگر به نام fierljeppen در این استان وجود دارد که شباهت های بسیاری به پرش با نیزه دارد. در فوتبال نیز این استان حضور فعالی با تیمهایی چون کامبور و هیرنوین در لیگ برتر باشگاه های هلند معروف به اردویسه دارد.
پرچم این استان از چهار نوار مورب آبی و سفید تشکیل شده است. در نوارهای سفید هفت به اصطلاح پومبلدن pompeblêden قرمز وجود دارد که شبیه به قلب کشیده می شود اما نباید کاملا شبیه به قلب باشد. پومبلدن از برگ های نیلوفر آبی زرد الهام گرفته شده است. این هفت پومبلدن اشاره به هفت کشور فریزی باستان دارد.
....................................
آرشیو
