آجارستان آجاریا یا آجارا (به گرجی: აჭარა) یکی از جمهوری‌های خودمختار گرجستان است به مرکزیت باتومی که تابع قوانین دولت مرکزی است. آجارستان در جنوب غربی گرجستان قرار دارد. این جمهوری خودمختار از سمت غرب به سواحل دریای سیاه و از سمت جنوب به مرزهای شمالی کشور ترکیه محدود شده است.
سابقه تشکیل تمدن در این جا به ۳۵۰۰ سال پیش می‌رسد. یونانیان باستان این سرزمین و اطرافش را کولخیس نامیده‌اند. گرجی‌ها این سرزمین را کُلخِتی و بومیان محلی اِگریسی می‌خواندند. بعدها ساکنان گرجی سرزمین گلخیدا، آجار نام گرفتند. در مآخذ قدیمی گرجی نیز نام آچارا آمده است. گزنفون از سرزمین کولخیس یاد کرده و هرودت نیز آن را همسایهٔ ماد نوشته است. از اواخر سدهٔ ششم پیش از میلاد حضرت عیسی تا نیمهٔ نخست سدهٔ پنجم پیش از میلاد مسیح، کولخیس وابسته به دولت هخامنشی بود و از ساتراپهای دولت هخامنشی تبعیت می‌کرد. پس از ضعف و سقوط دولت هخامنشی تلاشهایی برای تأسیس دولتی مستقل در آن سرزمین آغاز گردید. اواخر سدهٔ دوم پیش از میلاد این سرزمین تابع دولت پونتوس و در سدهٔ نخست پیش از میلاد تابع دولت رم شد. طی سده‌های اول و دوم میلادی آشفتگی‌هایی در این سرزمین پدید آمد و سرانجام در سدهٔ چهارم میلادی لازها بر این سرزمین مسلط شدند. در سدهٔ مزبور و پس از آن سرزمین مذکور صحنه پیکار میان دولت‌های ایران و روم شرقی بود. در مذاکرات صلح میان قباد اول پادشاه ساسانی و یوستینوس (ژوستن) امپراتور روم شرقی سرزمین مزبور به ایران واگذار گردید.
از سدهٔ هفتم میلادی سرزمین آجارستان مورد هجوم شاخه‌ای از ایبریان (گرجیان) قرار گرفت که کارتاولی نامیده می‌شد. در سدهٔ هفتم میلادی این سرزمین تابع خلافت شد. سدهٔ سوم هجری (نهم میلادی) بخشی از قلمرو گرجستان شد سدهٔ پنجم ترکان سلجوقی و سده هفتم هجری مغولان بر این سرزمین حمله بردند. در نیمهٔ دوم سدهٔ ده هجری (قرن شانزده میلادی) سرزمین کنونی آجارستان به تصرف دولت عثمانی درآمد و تا ۱۸۷۸ میلادی ادامه داشت. بنا به نوشتهٔ مورخان طی نیمهٔ دوم سدهٔ ده هجری در اراضی آجارستان نه تنها گرجیان مسلمان، بلکه مسیحیان نیز سکنی داشتند. جنگ‌های روسیه و عثمانی در ۱۸۷۸-۱۸۷۷ میلادی سبب شد که بخشی از آجارستان از جمله شهرهای باتومی، قارص و اردهان تحت تسلط امپراتوری روسیه قرار گیرد.
طبق تصمیم کنگره برلین در سال ۱۸۷۸ میلادی، سرزمین آجارستان ضمیمه گرجستان شد. در سال ۱۹۱۸ ترکان شهر باتومی و بخش‌هایی از سرزمین‌های آجارستان تصرف کردند. از دسامبر ۱۹۱۸ تا ژوئیه ۱۹۲۰ بندر باتومی در اشغال نیروهای انگلیس بود. ۱۸ مارس ۱۹۲۱ بلشویک‌ها در آجارستان مستقر شدند. در ژوئیه همان سال آجارستان بخشی از جمهوری گرجستان شد. آجارها در دوران سلطه امپراتوری عثمانی اسلام آوردند و به سبب نفوذ و گسترش اسلام در آجارستان، روس‌ها این سرزمین را گرجستان اسلامی نامیدند.
اهالی آجاریا، از دو گروه کارتوِلی و مِگرِلی هستند. طبق برآورد انجام شده در ژانویه سال ۲۰۱۷ میلادی، جمعیت آجارستان حدود ۳۳۹ هزار نفر تخمین زده شد. آجارهای مسلمان حدود ۳۱ درصد از کل جمعیت آجارستان را تشکیل می‌دهند. بر طبق سرشماری ژانویه سال ۱۹۸۹ میلادی جمعیت این جمهوری خودمختار برابر با ۳۹۲٬۴۳۲ نفر بوده که به تدریج کاهش یافته و در سرشماری نوامبر ۲۰۱۴ میلادی ۳۳۶٬۰۷۷ نفر گزارش شده‌است. براساس سرشماری سال 2014 ، مسیحیان ارتدکس این منطقه شامل 60 درصد از جمعیت منطقه است و مسلمانان 39 درصد جمعیت دینی آجارستان را شامل می شوند.
آجارها از اختلاط بومیان این سرزمین با یونانیان و اهالی بیزانس پدید آمدند. ۷۰ هزار نفر از مردم آجارستان که ساکن باتومی و کوتائیسی هستند به زبان گرجی و لهجهٔ گوریا که یکی از لهجه‌های ساحلی گرجستان است سخن می‌گویند.
شهر باتومی مرکز این استان خودمختار است و تاریخچه درازی دارد. بنابر روایات هردوت، سکاها از طریق آزوو (آزُف) به باتومی آمده‌اند. این شهر در محل بندرگاه قدیمی رومی باتوس، که احداث آن را به آدریانوس نسبت می‌دهند، بنا شد. بعدها یوستی نیانوس از پادشاهان روم شرقی آنجا را تصرف کرد و پس از بنای دژ پترا در شمال آن، باتوس اهمیت خود را از دست داد و مدتی بعد، جزو متصرفات پادشاهان لز شد. در ۶۴۳م حبیب بن مسلمه، سردار مسلمان، گرجستان و از جمله باتومی را به صلح گشود و این شهر به دست مسلمانان افتاد. در اواخر سده ۱۰م، باتومی جزو حکومت متحد گرجستان شمرده می‌شد و پس از تجزیه امپراتوری گرجستان، امیران متاوارهای گوری در آنجا مستقر شدند. در سده ۱۵م، شهر و ناحیه باتومی مدتی در دست سلاطین عثمانی بود و از ۱۶۲۷م جزو متصرفات عثمانی شد و ظاهراً از همین دوره، اسلام در آنجا رواج یافت. در اوایل سلطنت سلطان احمد سوم مردم گرجستان شورش کردند و از پرداخت مالیات سر باز زدند، ولی شورش سرکوب شد و عثمانی‌ها در باتومی و چند جای دیگر قلعه‌هایی بنا نهادند. در زمان سلطنت عبدالعزیز عثمانی مسجد جامعی به نام عزیزیه در باتومی ساخته شد. در ۱۸۷۸م، قشون روسی بندر و شهر باتوم را تصرف کردند و در ۲۸ اوت همان سال، به موجب عهدنامه سان‌استفانو، باتومی به آنان واگذار گردید، امّا بعدها باز جزو گرجستان شد. در آوریل ۱۹۱۸م، قشون عثمانی باتومی را اشغال کرد و سال بعد سپاهیان انگلیس وارد آنجا شدند. در ژوئن ۱۹۱۹م، انگلیسی‌ها باتومی را تخلیه کردند. پس از آن جمهوری گرجستان تأسیس شد ولی بعد از مدت کوتاهی، سقوط کرد و حزب کمونیست قدرت را به دست گرفت و گرجستان جزو اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی شد. در مارس ۱۹۲۱م، بر اثر معاهده‌ای بین دولت ترکیه و شوروی، قسمتی از گرجستان به نام قارص و اردهان به ترک‌ها واگذار شد و باتومی همچنان در گرجستان باقی‌ماند و در ۱۶ ژوئن همان سال، مرکز جمهوری سوسیالیستی آجارستان شد.
آب و هوای باتومی به شدت تحت تأثیر جریانهای هوایی دریای سیاه است، در نتیجه بارش عمده باران در اکثر فصول سال امری عادی است. این بارش عمده باتومی را به مرطوب‌ترین شهر گرجستان تبدیل کرده‌است. متوسط دمای هوا در باتومی ۱۴ درجه سانتیگراد(۵۷ °F) است. سردترین ماه سال در باتومی ژانویه با دمای متوسط ۷ درجه سانتیگراد و اوت گرمترین ماه با دمای متوسط ۲۲ درجه سانتیگراد است. کمترین و بیشترین دمای ثبت شده در باتومی به ترتیب -۶ و ۴۰ درجه سانتیگراد است. بارش متوسط سالانه باتومی ۲۷۱۸ میلی‌متر و مرطوب‌ترین ماه سال سپتامبر با بارش ۳۳۵ میلی‌متر است.
آجارستان آب و هوای مناسبی برای کشت چای ، مرکبات و تنباکو دارد زیرا کوهستانی و جنگلیست و آب و هوای آن نیمه گرمسیری است. تنباکو ، چای ، مرکبات و آووکادو از محصولات این ناحیه هستند. صنایع آجارستان نیز از بسته بندی چای ، فرآوری دخانیات، کنسروسازی ماهی و میوه ، تصفیه روغن و کشتی سازی تشکیل می شود. از مرکز آجارستان یعنی باتومی نیز برای جابجایی نفت از قزاقستان و ترکمنستان به سایر نقاط استفاده می شود و مرکز صنعت کشتی سازی نیز می باشد.
زبان مردم این استان که اکثرا از قوم آجاری می باشند زبان آجاری است که یک گویش گرجی شناخته می شود با واژه هایی قرض گرفته شده از زبان ترکی و همچنین شباهت های بسیاری به زبان های زان(مینگرلیایی و لازی).
.................................
آرشیو
