از اين هفته رقابت هاى ليگ قهرمانان اروپا اغاز شده است و براى بسيارى از فوتبال دوستان، اين رقابت ها جذاب ترين ليگ ورزشى دنيا به حساب مى آيد و براى برخى طرفداران اين رقابت ها حتى از ليگ هاى داخلى نيز از اهميت بيشترى برخوردار است.
ليگ قهرمانان در حقيقت دايره اى از تيم هاى بسيار متمول اروپايي است و تنها اين تيم ها از شانسى واقعى براى قهرمانى در اين رقابت برخوردار هستند، اين تيم ها از چهار ليگ بزرگ انگليس، اسپانيا، آلمان و ايتاليا نشات مى گيرند كه به تازگى پاريس سن ژرمن نيز به لطف سرمايه گذارى شيوخ عرب، به جمع آنها اضافه شده است. از شانزده تيم حاضر در مرحله يك هشتم نهايى اين رقابت ها در سال قبل، ده تيم از دايره فوق حضور داشته اند كه اين ده تيم خود جزء يازده باشگاه متمول فوتبال دنيا به حساب مى آيند.
همه بيست فيناليست ده دوره قبلى اين رقابت ها از اين چهار ليگ بزرگ اروپايى بوده اند و از چهل تيم حاضر در مرحله نيمه نهايى ده دوره قبلى، سى و هشت تيم از اين چهار ليگ بزرگ نشات گرفته اند. برخى معتقد هستند كه از هيجان اين رقابت ها به همين دليل كاسته شده است چون براى مثال از شانزده تيمى كه در مرحله يك چهارم نهايى فصل قبل در اين رقابت ها حضور داشته اند، ده تيم مرحله يك هشتم نهايى دو فصل قبل را نيز تجربه نموده اند. با اين وجود دو تيم شگفتى ساز دورتموند و اتلتيكو مادريد در دو فصل گذشته به بازى نهايى اين رقابت ها رسيده اند.
ژرومى شامپاين فرانسوى كه درهفته گذشته خود را به عنوان كانديداى كسب رياست فيفا معرفى نموده است در خصوص ليگ قهرمانان اروپا معتقد است:"من از شروع چنين رقابت هايى بسيار خوشحال هستم، بازى هاى فوق العاده اى را شاهد خواهيم بود، اما از مرحله يك چهارم نهايى به بعد، اين رقابت ها غير قابل پيش بينى تر مى شوند."
در فوتبال شاهد تشكيل تيم هاى بسيار متمولى هستيم كه فاصله اى كه مدام در حال گسترش است بين آنها و ساير تيم ها ايجاد شده است، در رقابت هاى ليگ قهرمانان نيز حتى چنين شكاف و فاصله اى قابل مشاهده است. در فصل هاى اخير در ليگ قهرمانان نتايجى كسب شده است كه بسيار قابل تامل و بررسى است. براى مثال كسب نتايجى همچون پيروزى 6:1 رئال مادريد مقابل شالكه و 7:1 بارسلونا مقابل باير لوركوزن در مرحله يك هشتم نهايى اين رقابت ها تامل برانگيز بوده و نشان از همين فاصله دارد.
ايجاد چنين اختلاف و فاصله اى بين تيم ها از دلايل مختلفى برخوردار است، براى مثال قانون بوسمن يكى از اين دلايل است كه جنبه كاپيتالى ورزش و به خصوص فوتبال را افزايش مى دهد، چون بر اساس آن بازيكنان مى توانند پساز پايان قراردادشان به صورت بازيكن آزاد باشگاه مطبوع خود را ترك نمايند، اين قانون اثر خود را در افزايش نجومى دستمزد بازيكنان و افزايش قدرت آژانس هاى نقل و انتقالات و يا دلال هاى اين بازار نشان مى دهد.
برخى از تصميمات بيشتر سياسى نيز به افزايش چنين شكافى به نفع باشگاه هاى قدرتمندتر كمك كرده است، با وجود اينكه ميشل پلاتينى درهاى ليگ قهرمانان را به سوى تيم هاى ضعيف تر و كشورهاى كوچك اروپايى گشوده است، اما همچنان قوانين خاصى براى گروه بندى اين رقابت ها به ضرر اين تيم هاى ضعيف وجود دارد. اين قوانين مانع از برخورد تيم هاى مدعى و قوى در مراحل اوليه و گروهى اين رقابت ها به يكديگر مى شوند و همانندگذشته از ليگ هاى بزرگ و معتبرتر نمايندگان بيشترى مجوز حضور در ليگ قهرمانان اروپا را دريافت مى كنند. علاوه بر اين به تيم سوم مرحله گروهى اين رقابت ها به جاى حذف شدن، جواز حضور در دور حذفى رقابت هاى ليگ اروپايى اعطا مى شود. به اين ترتيب يوفا به راحتى اجازه كنار رفتن تيم هاى حاضر در ليگ قهرمانان اروپا را نمى دهد.
تيمى كه در ليگ قهرمانان بازى نمايد و به موفقيت برسد، خيلى سريع ثروتمند مى شود، از نظر ژروم شامپاين بزرگترين مشكل فوتبال اروپا در حال حاضر تقسيم نا عادلانه در آمد حاصل از پخش تلويزيونى و اسپانسرينگ اين رقابت ها، بين تيم هاى مختلف است. در فصل گذشته به رئال مادريد مبلغ 57 ميليون يورو به عنوان قهرمان اين رقابت ها در اين خصوص تعلق گرفت، به بايرن مونيخ به عنوان يكى از تيم هاى حاضر در مرحله نيمه نهايى مبلغ 44 ميليون يورو و به دورتموند به عنوان يكى از تيم هاى حاضر در مرحله نيمه نهايى 35 ميليون يورو نعلق گرفته است.
به همين ترتيب دايره اى از تيم هاى متمول تشكيل مى شود و هر تيمى كه پول و پثوت بيشترى داشته باشد، درآمد بيشترى نيز به دست خواهد آورد، علاوه بر اين ، تقسيم ناعادلانه درآمد در ليگ هاى داخلى كشورهاى اروپايى نيز وجود دارد، اين موضوع به خصوص در لاليگا و ليگ برتر جزيره بيشتر به چشم مى خورد.
در گذشته اما در فوتبال اروپا چنين مواردى وجود نداشته است، يازده فاتح رقابت هاى ليگ قهرمانان بين سال هاى 1983 تا 1993 از نه كشور مختلف بوده اند. براى مثال استوا بخارست رومانى در سال 1986 فاتح اين رقابت ها شد و تيم ويدئوتون مجارستان با شكست تيم هاى منچستريونايتد و پاريس سن ژرمن به فينال رقابت هاى جام يوفاى سال 1985 رسيد. امروزه اما موفقيت تيم هاى شرق اروپا در رقابت هاى مختلف اين قاره غير قابل تصور به نظر مى رسد و "پرده آهنين" ما بين كشورهاى شرق و غرب اين قاره در زمان جنگ سرد در اين سال ها به "پرده پول" تبديل شده است.
يوفا براى اينكه جلوى حكومت پول بر فوتبال اروپا را بگيرد در سال هاى اخير اقدام به وضع قوانينى به اسم فيرپلى اقتصادى (Financial Fairplay) نموده است.به زبان ساده تر باشگاه هاى اروپايى نمى توانند بيشتر از درآمدى كه كسب مى نمايند، در خريدن و جذب بازيكنان جديد و يا افزايش دستمزدها سرمايه گذارى نمايند و هر باشگاهى كه چنين قوانينى را رعايت ننمايد با جريمه مواجه خواهد شد. منچسترسيتى و پاريس سن ژرمن اخيرا از سوى يوفا به دليل رعايت نكردن قوانين فيرپلى اقتصادى مبلغ 60 ميليون يورو جريمه شده اند و مجاز هستند به جاى 24 بازيكن تنها از 21 بازيكن در رقابت هاى مختلف استفاده نمايند.
رقابت هاى ليگ قهرمانان اروپا، بيشترين تاثير را از وضع چنين قوانين اقتصادى خواهد گرفت و به باشگاه ها فشار آورده مى شود كه بيشتر در بخش فوتبال پايه و مدرن سازى استاديوم ها سرمايه گذارى نمايند،يوفا مدعى است كه در صورت رعايت چنين قوانينى با يك مديريت خوب، جهان فوتبال شاهد رقابت هايى جوانمردانه تر و جذاب تر خواهد بود.
اما برخى از كارشناسان معتقد هستند كه قانون فيرپلى اقتصادى نمى تواند تاثير خاصى ذاشته باشد، چون باشگاه ها مى توانند از طريق جذب قرضى بازيكنان و يا اسپانسرينگ به اهداف خود برسند. براى مثال به پاريس سن ژرمن از طريق اداره جهان گردى قطر، سالانه مبلغ دويست ميليون يورو كمك مى شود و به همين دليل اين باشگاه اقدام به خريدهاى ديوانه كننده اى همچون جذب داويد لوئيز به مبلغ پنجاه ميليون يورو مى نمايد و هيچ قانونى نمى تواند شيوخ عرب صاحب اين باشگاه پاريسى را از پول خرج كردن باز دارد.
به عقيده منتقدين اگر قوانين فيرپلى اقتصادى تاثيرگذار باشند، پيامدهايى بدتر از آنچه كه تصور مى شود به همراه خواهند داشت. اين قوانين مى توانند مانعى براى برگزارى رقابت ها و ايجاد بى نظمى در آن شوند:"قوانين فيرپلى اقتصادى هيچ تغييرى در وضع موجود به همراه نخواهند آورد" ، يك سال پيش يوفا باشگاه جيانيناى يونان را به دليل اينكه بيش از درآمدش هرينه نموده بود جريمه كرد، اين باشگاه به خاطر وجود يك سرمايه گذار سخاوتمند توانسته بود حتى مجوز حضور در ليگ اروپايى را نيز كسب كند، اما حال يوفا اين باشگاه كوچك يونانى را از شركت در تمامى رقابت ها محروم نموده است، در حقيقت قوانين فيرپلى مالياتى تنها به ضررچنين باشگاه هاى كوچكى تمام خواهد شد.
منتقدين همچنين مى گويند كه چنين قوانينى با روح قوانين رقابتى اتحاديه اروپا همخوانى ندارد و حتى امكان دارد كه اين قوانين با شكايت در دادگاه اروپايى ملغى شوند. به نظر منتقدين اين قوانين اقتصادى تنها بازيكنان، مديران برنامه هاى آنها و برخى از هواداران را نمايندگى و حمايت مى كنند. چون بازيكنان و مديران برنامه هاى آنها نگران شغل و دستمزدهاى خود هستند و هواداران نيز مايل به افزايش قيمت ورودى استاديوم هاى فوتبال نيستند. ژان لوئيز دوپوان يك وكيل بلژيكى و از فعالين مخالف قانون فيرپلى اقتصادى است و قصد دارد كه اين از وضع چنين قانونى به دادگاه اروپايى شكايت نمايد.
در حقيقت روساى باشگاه هاى فوتبال اروپا از نام دوپوان وحشت دارند،چون قانون معروف به بوسمن در سال 1995 را كه تغييرات زيادى در تجارت با بازيكنان فوتبال به وجود آورد، از پشنهادات او بوده و با تلاش هاى اين وكيل بلژيكى تصويب شده است. اگر دوپوان اين بار نيز به موفقيتى برسد مى تواند كمك بزرگى براى باشگاه هاى كوچك اروپايى باشد. چون چنين قوانينى تنها به ضرر باشگاه هاى كوچك و كمتر مطرح تمام خواهد شد،اين باشگاه ها بسيار خوشحال خواهند شد اگر بتوانند تنها هزينه هاى بازيكنان خود را پرداخت نمايند.
باشگاه هاى متخلف و بزرگى همچون پاريس سن ژرمن و منچستر سيتى مى توانند همچنان در رقابت هاى معتبر اروپايى بازى نمايندو در انتها اگر آنها قوانين اقتصادى مد نظر را نيز رعايت نمايند، چهل ميليون يورو از جريمه پرداختى به آنها مسترد خواهد شد. البته اين دو باشگاه باقى ماندن خود در ليگ قهرمانان را بيشتر مديون نزديكى سران عرب آنها با رسانه بزرگ الجريره قطر، كه يكى از شركاى اصلى اقتصادى يوفا است، مي باشند. بر خلاف اين دو باشگاه، يوفا باشگاه ستاره سرخ بلگراد فاتح ليگ قهرمانان اروپا در سال 1991 را تنها به دليل داشتن بدهى به ميزان سه ميليون يورو از حضور در كليه رقابت ها منع كرده است.
