یادتان هست وقتی بچه بودید، از شما میپرسیدند که میخواهید چه کاره شوید؟ اکثر بچهها هم در پاسخ به این سوال میگفتند: «میخوام دکتر، مهندس، معلم و غیره بشم!» این تصمیم گیری در آن زمان عادی به نظر میرسید. ولی زمان درستش در هنگام انتخاب رشته دبیرستان بود. یعنی وقتی در کودکی نمیدانستید چه علایق و مهارتهایی دارید، چگونه باید در مورد شغل آینده، درست تصمیم میگرفتید؟ اصلاً از کجا باید میدانستیم که چگونه کار پیدا کنیم؟
نکته اینجاست که برای انتخاب شغل، اول باید بدانید که چه کسی هستید. در این زمینه با افراد خبره صحبت کنید، آموزش ببینید، نیازهای خودتان را در نظر بگیرید تا کاری را انجام دهید که در پایان روز شما را خوشحال کند. طبق نظرسنجی جدید مؤسسه گالوپ، 60 درصد از متولدین هزاره به دنبال تغییر شغل هستند. بنابراین، اگر با خودتان فکر میکنید که: «نمیدانم چه شغلی میخواهم» یا حتی «به تغییر شغل نیاز دارم اما نمیدانم چه کار کنم» اصلاً غیر عادی نیستید.
این که بفهمید امکان تغییر شغل وجود دارد، یک مسأله است. ولی از کجا باید بدانید که چه حرفه یا مسیر شغلی برایتان مناسب است؟ شاید خیلی ساده با کمی تغییر شرایط به رضایت در شغل فعلی برسید یا حتی بدون این که متوجه شوید، شغل رویایی فعلی را از دست بدهید.
چه طور باید از این برزخ بیرون رفت؟ چه طور باید بدانیم که شغلی رویایی یا کاری مناسبتر از شغل فعلی در دنیای بیرون، انتظارمان را میکشد؟ در این مقاله گامهایی در مورد اینکه چگونه کار پیدا کنیم در اختیارتان قرار میدهیم تا شما را از این تردید خارج کنیم.
گام اول: تصویر سازی ذهنی
یک لحظه بنشینید و با خودتان فکر کنید. یک مکان آرام پیدا کنید، چشمانتان را ببندید و این سوال را از خود بپرسید: اگر میتوانستید کاری در این دنیا انجام دهید، آن کار چیست؟
سعی کنید تا روز کاری ایده آلی را برای خودتان مجسم کنید. چگونه به نظر میرسد؟ یعنی کجاست؟ در داخل یا بیرون خانه؟ چند نفر در اطراف شما هستند؟ شروع به سرهم کردن محیط کار رویایی خودتان کنید و تصویرش را در ذهن خودتان بسازید. این تصویر ذهنی، شما را در مسیر درست هدایت خواهد کرد.
گام دوم: نقاط قوت خودتان را بشناسید
اگر نمیدانید به چه شغلی علاقه دارید، در عوض میدانید چه نقاط قوتی دارید. فهرستی از نقاط قوت خودتان تهیه کنید. اگر به طور معمول علاقهای به مشورت با دوست یا همکار مورد اعتماد ندارید، از ابزارهای آنلاین مانند تستهای شخصیت و شغلی( مثل تست هالند) کمک بگیرید. با جستجوی ساده در موتورهای جستجو مثل گوگل به این پرسشنامهها دسترسی دارید. بعد از پاسخ به سوالات، نمرات هر ویژگی همان لحظه در اختیارتان قرار گرفته یا کمی بعدتر برایتان ایمیل میشود.
مهارتها و صفات شخصیتی شما، معیارهای قدرتمندی برای ارزیابی مسیر شغلی هستند. البته اگر به اندازه کافی تلاش کنید یا وقت کافی بگذارید هم میتوانید در هر کاری موفق شوید. اما با شناخت نقاط قوت، به جای مجبور کردن خودتان به انجام کاری که واقعاً مناسبتان نیست، به سمت کاری رؤیای پیش میروید.
به عنوان مثال، شاید فکر میکنید که اهل ریاضیات نیستید، ولی طبق آزمونهای آنلاین فردی فنی و منطقی برای حل مسأله شناخته شوید. در این صورت حرفههای خوبی در حوزه فناوری از جمله طراحی سایت و توسعه وب پیش روی شما قرار میگیرند که قبلا آنها را کنار گذاشته بودید.
گام سوم: با افراد خبره مشورت کنید
زمانی را برای صحبت با افراد خبره در حوزه شغلی مورد علاقه خودتان اختصاص دهید. گاهی اوقات از دور به کاری علاقه دارید، ولی وقتی با شرایط واقعی و مشکلات کاری آشنا میشوید؛ نظرتان عوض میشود. از افراد خبره در مورد شرایط شغلی، گذشته حرفهای، آرزوها و آینده صنعتشان بپرسید.
سؤالات خودتان را از قبل آماده کنید تا وقت این افراد را تلف نکنید. خودتان را به صحبت با افرادی که میشناسید و از شغلشان رضایت دارند، محدود نکنید. با شرکت در کنفرانسها و کارگاههای شغلی هم به درک بهتری از مسیر شغلی مورد علاقه خودتان میرسید.
بعلاوه میتوانید به چتهای توییتر و سایر شبکههای اجتماعی یا گروه های تلگرامی ملحق شوید. به لینکدین بروید و ویژگیها و مهارتهای شغلی افراد شاغل در شغل مورد علاقه خودتان را بخوانید. مصاحبهها با افراد شاغل را مطالعه کنید. برای مثال، اگر کنجکاو هستید که با شغل توسعهدهنده وردپرس آشنا شوید، با جستجوی ساده در گوگل به مقالاتی در مورد شرایط کاری در ایران و حتی پادکست هایی در این باره میرسید.
گام چهارم: به چه نوع محیط کاری علاقه دارید؟
قبل از تعیین مسیر شغلی آینده به پرسشهای زیر با دقت پاسخ دهید:
- آیا به رقابت یا مشارکت در محیط کار علاقه دارید؟
- آیا به دوستی با همکاران در خارج از محیط کار، علاقه دارید؟
- آیا به کار تیمی یا مستقل علاقه دارید؟
- آیا به دورکاری یا کار حضوری علاقه دارید؟
- چقدر فاصله تا محل کار برایتان قابل قبول است؟
- تعادل میان کار و زندگی چقدر برایتان مهم است؟
- برای رفع نیازهای زندگی به چقدر حقوق نیاز دارید؟
همه این سؤالات در زمانی که به دنبال شغل رویایی یا تغییر شغل هستید؛ در تعیین مکان کاری و کارفرما اهمیت دارند. باز هم با جستجو در گوگل و بررسی آگهیهای شغلی در سایتهای کاریابی و استخدامی به خوبی با انتظارات شغلی کارفرماها و مزایا و امکانات شغلی آنها آشنا میشوید.
کار مستقل یا تیمی
اگر میدانید که بهترین بازده کاری را در زمان همکاری تیمی دارید، پس باید کار در شرکتی با رویکرد مشارکتی را در اولویت قرار دهید. اگر به تنهایی کار میکنید یا کار تمام وقت را دوست ندارید، شاید فریلنسری یا کار پاره وقت را ترجیح دهید. کارهای تمام وقت و حضوری، ساعات کاری و حقوق مشخصی را بر اساس یک قرار دارد مشخص در نظر میگیرند. در مقابل، فریلنسری و کار پاره وقت از انعطاف پذیری بیشتر و گاهی حقوق کمتری در مقایسه با استخدام تمام وقت برخوردار است.
تمام وقت یا پاره وقت
اگر به محیطی بسیار نظامند و تحت نظارت بالادست علاقمندید یا داشتن مزایایی مثل حقوق بازنشستگی و بیمه برایتان در اولویت قرار دارد، پس بهتر است به دنبال شغل اداری و تمام وقت بگردید. اما اگر مثل یک خانه به دوش دیجیتالی، کار کردن در هر جایی که به اینترنت دسترسی دارد را ترجیح میدهید و میخواهید رئیس یا سرپرست خودتان باشید، پس دورکاری و فریلنسری کلید خوشبختی شغلی شما خواهد بود.
اگر با همه این اوصاف هنوز هم نمیدانید که کدام مسیر شغلی را ترجیح میدهید؛ آنها را امتحان کنید. به عنوان مثال، اگر اکنون در یک محیط سلسله مراتبی و اداری کار میکنید، سعی کنید چند کار فریلنسری انجام دهید و ببینید آیا حستان تغییری پیدا میکند؟
اگر هم معمولاً روزهای کاری خودتان را به تنهایی سپری میکنید، سعی کنید با دیگران روی یک پروژه جانبی و مشترک کار کنید تا ببینید که آیا کار تیمی برایتان بهتر است؟ قبل از اینکه به طور کامل دلتان را به یک حرفه ببازید یا شغلی را کلاً رد کنید، از احساس درونی و توانایی خودتان در مورد انجام آن کار مطلع شوید.
گام پنجم: آموزش شغلی
آموزش و کسب مهارتهای شغلی لازم، برای موفقیت در هر کاری ضرورت دارد. این آموزش شامل تحصیلات دانشگاهی، آموزشهای فنی و حرفهای، کلاسهای حضوری و آنلاین و کارآموزی است. تحصیلات دانشگاهی به وقت و هزینه بیشتری در مقایسه با روشهای آموزشی دیگر نیاز دارد.
خوشبختانه به لطف فناوری، دورههای آموزشی آنلاین زیادی به صورت رایگان و یا با هزینه های مناسب در اختیار علاقمندان به مشاغل مختلف قرار دارد. حتی با همهگیری کرونا امکان کارآموزی آنلاین هم برای مشاغل زیادی فراهم شده است. بسیاری از دشواریهای هر کاری تنها در طول یک ماه کارآموزی مشخص میشوند.
گام ششم: تهیه رزومه کاری
بعد از انتخاب مسیر شغلی رویایی یا جدید، باید به دنبال تهیه رزومه مناسب برای استخدام بروید. یک سری مهارتها برای اشتغال در هر حرفهای اهمیت دارند. با کسب آنها و قید کردنشان در رزومه، بیشتر مسیر کاریابی را طی کردهاید.
امروزه مهارتهای ارتباطی(کلامی و نوشتاری)، مدیریت زمان و تعامل مجازی از جمله مهارتهای نرم و مطرح در هر شغلی هستند. پس قالبی را برای رزومه انتخاب کنید که نشانگر مهارتها و تجارب کاری قابل انتقال به مشاغل مرتبط است. برای این منظور از فرمتی ترکیبی استفاده کنید. با فرمت ترکیبی به راحتی با این چالش که هنوز تجربه کاری لازم را ندارید، مقابله خواهید کرد.
مخلوطی از فرمتهای کاربردی و زمانی را در تهیه فرمت ترکیبی استفاده میکنیم. در این رزومه نویسی، ابتدا بخش مهارتها و دستاوردها را برجسته میکنید، سپس تجربه کاری را به ترتیب زمانی مطرح میکنید.
گام هفتم: ارسال تقاضای شغلی
شاید در گذشته باید برای گرفتن شغل مورد علاقه خودتان به محل شرکت مراجعه میکردید و تقاضا را به طور کتبی ارائه میدادید.کارفرما هم در صورت نیاز، برای مصاحبه شفاهی یا آزمون کتبی و عملی از شما دعوت میکرد.
حالا شرایط فرق کرده است. آگهی استخدام شرکتهای دولتی و خصوصی و زمان آزمون آنها در رسانههای خبری و شبکههای اجتماعی اطلاع رسانی میشود. هر ساله افراد زیادی تمام وقت خودشان را صرف آمادگی برای آزمونهای سازمان سنجش میکنند تا شغل رویایی و تمام وقت خودشان را در ارگانهای دولتی و خصوصی معتبر به دست آورند.
شما هم میتوانید همین کار را انجام دهید و در آزمونهای استخدامی سراسری شرکت کنید تا پس از قبولی در آزمون کتبی و مصاحبه حضوری، دعوت به کار شوید. اما اگر علاقه یا شرایط قبولی را ندارید، رزومه و تقاضای خودتان را به روشهای زیر ثبت کنید:
سایتهای شرکتی و سازمانی
برخی از شرکتها در سایت خودشان دارای بخشی به عنوان استخدام هستند. با وارد شدن به این بخش میتوانید اطلاعات شخصی خودتان را وارد کرده یا رزومه خودتان را بارگذاری کنید. آنها پس از بررسی رزومه و تأیید آن، با شما تماس گرفته و زمان مصاحبه، آزمون آنلاین یا شرایط کاری را اعلام میکنند. شما هم بعد از سنجیدن شرایط، تصمیم میگیرید. اگر کارفرما یا شرکتی، شرایط و انتظارات کاری را از قبل مشخص نکرد، خودتان شرایطی از جمله ساعات کاری، محل دقیق، شروط قرارداد وغیره را جویا شوید.
سایتهای کاریابی
سایتهای کاریابی زیادی در داخل و خارج از کشور، همه روزه فرصتهای شغلی جدید و نیروهای کاری جدید را به بازار کار معرفی میکنند. آگهیهای مرتبط با مهارت شغلی خودتان را در این سایتها جستجو کنید. رزومه خودتان را در این سایتها ثبت کنید تا در معرض دید شرکتها و کارفرماها قرار بگیرد. حق اشتراک ایمیل و خبرنامه این سایتها را دریافت کنید تا فرصتهای شغلی جدید و مرتبط با حوزه کاری شما را به طور خودکار برایتان ارسال کنند.
سایتهای دورکاری یا فریلنسینگ
سایتهای دورکاری محلی برای دور هم جمع شدن فریلنسرها و کارفرماهای سراسر دنیا است. فریلنسرها، کارجوهای مستقلی هستند که برای کارفرماهای مختلف کار میکنند. هر روز در سایتهایی مثل کارلنسر، پروژههای دورکاری جدیدی از جانب کارفرماها ثبت میشوند. فریلنسرها با ثبت نام در این سایتها به پروژهها دسترسی دارند. آنها پیشنهاد مربوط به زمان و هزینه لازم برای اجرای پروژه را برای کارفرما ارسال میکنند. کارفرما هم با توجه به بودجه خودش و تجربه فریلنسر، فرد مناسب را استخدام میکند.
برای شروع به کار در سایتهای فریلنسینگ، پروژههای ساده را با هزینه کمتر انجام دهید تا تجربه لازم را پیدا کنید. مزیت کار با این سایتها، ضمانت پرداخت حقالزحمه فریلنسر است. کارهای مختلفی از جمله تولید محتوا، ترجمه، برنامه نویسی، آموزش، طراحی، عکاسی، گویندگی و غیره در این سایتها انجام میشود.