روسیه از سال‌های پیش خود را آماده چنین روزهایی کرده بود. در سال ۲۰۱۴ میلادی، زمانی که نیروهای روسیه وارد کریمه شدند تا بخشی از اوکراین را ضمیمه خود کنند، زنگ اولین تحریم‌های بین‌المللی علیه این کشور به صدا درآمد که درس بزرگی برای مسکو محسوب می‌شد.
از آن به بعد، روسیه از وابستگی به دلار فاصله گرفت و کرملین تلاش کرده تا اقتصاد کشور را در برابر تحریم‌های احتمالی مقاوم کند.
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه باور دارد که کشورش مدت طولانی‌تری از آنچه کشورهای غربی تصور می‌کنند، می‌تواند در برابر تحریم‌ها مقاومت کند.
ذخایر بانک مرکزی
بنابر اعلام بانک مرکزی روسیه، ارزش ذخایر مالی دولت این کشور - در قالب ارز و طلا تا ماه ژانویه (۲۰۲۲) - بیش از ۶۳۰ میلیارد دلار بوده است؛ که رکورد تاریخی در این زمینه محسوب می‌شود.
این رقم روسیه را به عنوان دارنده چهارمین ذخایر بزرگ مالی دنیا معرفی کرده است که برای زمان قابل توجهی به منظور جلوگیری از افت ارزش پول ملی این کشور (روبل) می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
در حقیقت هم اکنون فقط ۱۶٪ ذخایر ارزی روسیه به دلار است. پنج سال سال پیش میزان ذخایر دلاری روسیه ۴۰٪ بود.
تمامی اینها برنامه روسیه برای مقابله هر چه بیشتر با تحریم‌های احتمالی به رهبری آمریکا بوده است.
قلعه روسیه
تغییر ساختاری در اقتصاد روسیه فقط به موارد اخیر محدود نیست و طیف بزرگتری را در برمی‌گیرد.
در طول زمان، این کشور وابستگی خود به وام‌ها و سرمایه‌گذاری خارجی را کاهش داده و تلاش کرده فرصت‌های جدید تجاری به دور از بازارهای غرب برای خود بیابد.
چین بخش بزرگی از این استراتژی جدید است.
دولت روسیه همچنین در اقدامی احتیاطی قدم‌های اولیه برای ایجاد سیستم بومی پرداخت‌های بین‌المللی را برداشته تا در صورت قطع شدن دسترسی به سیستم سوئیفت دست و پا بسته نباشد.
این کشور همچنین حجم بودجه دولت را کاهش داده و ثبات را جایگزین رشد اقتصادی کرده است؛ به این معنی که طی ده سال گذشته نرخ رشد اقتصادی این کشور بطور متوسط کمتر از یک درصد بوده ولی وابستگی خارجی کاهش یافته است.
منافع استراتژیک
تحریم بانک‌های مهم روسیه به‌ویژه بانک‌های دولتی در این کشور، بازی خطرناکی برای روسیه محسوب می‌شود.
اما ولادیمیر پوتین احتمالا این‌گونه محاسبه کرده که منافع استراتژیک آمریکا، بریتانیا و اتحادیه اروپا با هم متفاوت است.
به روشنی تحریم صنایع نفت و گاز روسیه برای بعضی کشورها ساده‌تر از دیگران است. اتحادیه اروپا ۴۰٪ گاز خود را از طریق روسیه تامین می‌کند که این رقم برای بریتانیا سه درصد است.
تصمیم اخیر آلمان در تعلیق پروژه خط لوله نورداستریم ممکن است به روسیه آسیب برساند. اما از سوی دیگر قیمت انرژی در غرب اروپا افزایش خواهد یافت.
هدف قراردادن افراد بانفوذ
حال سئوال این است: آیا تحریم افراد ثروتمند و تاثیرگذار برد بیشتری از تحریم کل اقتصاد روسیه دارد؟
به دلایل روشن، ولادیمیر پوتین پول و دارایی‌هایی در خارج از کشورش به نام خود ندارد، اما شبکه‌ای از حامیان ثروتمند او، این کار را برای او انجام می‌دهند.
لندن در این میان مورد توجه بسیاری از آنهاست.
دولت بریتانیا گفته تحریم‌ها، اشخاص حقیقی خاصی را هدف قرار می‌دهد. گروه "شفافیت بین‌الملل" که در زمینه مبارزه با فساد فعالیت دارد می‌گوید بیش از دو میلیارد دلار منابع مالی روسیه فقط صرف خرید مسکن در بریتانیا شده است.
رهبران کشورهای اروپایی می‌گویند تحریم‌های اعلام شده طی روزهای اخیر اولین گام از اقدامات تحریمی است. این فشارها ممکن است به‌طور قابل توجهی افزایش یابد.
هیچ شکی نیست که تحریم‌ها تاثیر خود را برجای خواهد گذاشت اما تا به حال اقتصاد بزرگی مانند روسیه هدف چنین تحریم‌های گسترده‌ای قرار نگرفته است.
