فیلم سینمایی «تاپ گان: ماوریک» یا «تاپ گان ۲» که اخیراً روی پرده سینماهای آمریکا رفته است و فروش بالایی در گیشه داشته است، دنباله فیلم «تاپ گان» (۱۹۸۶) است که پس از سی و چند سال و تأخیر سه‌ساله در اکران، در حالی روانه سینماهای آمریکا شده است که در ظاهر بهترین تبلیغ قدرت نظامی آمریکا در هالیوود قرن جدید است. این فیلم محصول سال ۲۰۲۲ به کارگردانی جوزف کوشینسکی است. قسمت اول این فیلم بهترین وسیله پروپاگاندا گونه دولت جهت جذب پسران جوان به نیروهای نظامی بود.
بازیگران اصلی این فیلم تام کروز، مایلز تلر، جنیفر کانلی، جان هم، گلن پاول، لوئیس پولمن، اد هریس و وال کیلمر می‌باشند. کروز و کیلمر نقش‌های خود را از فیلم اول تکرار می‌کنند. تام کروز نقش سروان پیتر ماوریک میچل، مربی خلبانی برنامه آموزشی ممتاز نیروی هوایی ایالات متحده تحت عنوان «تاپ گان» را بازی می‌کند.
سرنخ‌های ضد ایرانی بودن تاپ گان ۲
داستان این فیلم ۳۶ سال پس از وقایع فیلم اصلی اتفاق می‌افتد. ماوریک در این فیلم با گذشته خود روبرو می‌شود، و در حالی که گروهی از خلبانان جوان را آموزش می‌دهد که فرزند صمیمی‌ترین دوست وی که در فیلم اول کشته شد نیز در میان آنهاست، باید بر تردیدها و بحران‌های روحی خود غلبه کند.
با وجودی که هیچ‌کدام از شخصیت‌های «تاپ گان: ماوریک» هرگز از دشمن آمریکا در این فیلم نامی نمی‌برند، اما سرنخ‌هایی که در فیلم گنجانده شده نشان می‌دهد که دشمن به احتمال زیاد ایران باشد. هنگامی که فرماندهان ماوریک مأموریت وی را برای اولین بار برایش تشریح می‌کنند، به او می‌گویند که دشمن «تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم» دارد که به زودی از آن برای «تولید تسلیحات هسته‌ای» بهره‌برداری خواهد کرد، و به همین دلیل هم ایالات متحده و «ناتو» قصد دارند جلوی آن را بگیرند.
حمایت پنتاگون فقط در صورت دخالت در فیلمنامه
فیلم سینمایی «تاپ گان: ماوریک» در گیشه بسیار موفق بوده به طوری که یگان‌های نیروی دریایی و نیروی هوایی در سرتاسر آمریکا اقدام به راه‌اندازی غرفه‌های عضوگیری در داخل سالن‌های سینما کرده‌اند، به این امید که افرادی که مبهوت تماشای مانورهای هوایی سریع شده‌اند را به استخدام ارتش این کشور دربیاورند. اما اسناد به‌دست‌آمده از قانون آزادی اطلاعات نشان می‌دهند که این فیلم سینمایی صرفاً پس از انعقاد قرارداد میان هالیوود و پنتاگون تولید شده و نیروی دریایی اصرار داشته که در ازای دسترسی گسترده کمپانی تولید فیلم به سخت‌افزارهای نظامی، «نکات کلیدی» مدنظرش در فیلم گنجانیده شوند.
قرارداد تولید فیلم میان وزارت دفاع و کمپانی پارامونت پیکچرز آشکارا به منزله یک معامله است. پنتاگون در ازای ارائه همه نوع پشتیبانی فنی و دسترسی به تجهیزات و پرسنل نظامی این امکان را پیدا کرد تا «یک افسر ارشد را جهت بازبینی مضمون فیلمنامه با همکاری بخش روابط عمومی و گنجانیدن نکات کلیدی مهم مرتبط با جامعه هوانوردی منصوب کند.»
● دانلود سند قرارداد وزارت دفاع آمریکا با کمپانی پارامونت پیکچرز برای ساخت فیلم تاپ گان ۲
احیای وجهه نیروهای مسلح در پی جنگ‌های ناموفق متعدد
تام سکر روزنامه‌نگار تحقیقی و مؤلف کتاب «سینمای امنیت ملی: شواهد شوکه‌کننده جدید دال بر کنترل دولت بر هالیوود» یکی از کسانی است که اطلاعات مزبور را به دست آورد. سکر توضیح داد که فیلم «تاپ گان: ماوریک» با یک رسالت واضح و آشکار ساخته شده است: «این فیلم حول محور احیای وجهه نیروهای مسلح در پی جنگ‌های ناموفق متعدد می‌چرخد. فیلم همچنین وجهه خلبان‌هایی که در قالب یک مأموریت رزمی واقعی به پرواز درمی‌آیند را ارتقا می‌دهد، امری که در این دوران حملات هوایی در ارتفاع بالا و جنگ پهپادی به ندرت اتفاق می‌افتد. فیلم کمک می‌کند تا توجه عموم از خلبان‌های پهپاد که از فلاکت و هول و هراس ذاتی شغلشان سخن گفته‌اند، منحرف شود.»
فیلم سینمایی «تاپ گان: ماوریک» در ادامه فیلم دهه ۱۹۸۰ با عنوان «تاپ گان» ساخته شده و داستان پت «ماوریک» میشل را ۳۰ سال پس از آن روزها شرح می‌دهد. او اکنون در قامت یک خلبان یاغی و قانون‌گریز مشغول تعلیم بهترین خلبانان جوان نیروی دریایی است تا آنها را برای یک مأموریت مخفیانه به منظور بمباران تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم [مکانی که تلویحاً در ایران قرار دارد] آماده کند. ماوریک در عوض نشان می‌دهد که هنوز هم بهترین خلبان است و خود شخصاً برای مأموریت انتخاب می‌شود. در سرتاسر فیلم عبارت «مسئله هواپیما نیست؛ مسئله خلبان است» استفاده می‌شود. این در شرایطی است که نیروهای مسلح آمریکا با کمبود مبرم خلبان دست‌وپنجه نرم می‌کند، مسئله‌ای که با تصاویر فریبنده آدم‌های بی‌پروا و میگسار فیلم که از زندگی پرانرژی و شادابی برخوردارند، همخوانی ندارد.
آگهی تبلیغاتی دو ساعته برای نیروی مسلح آمریکا
اساساً، فیلم سینمایی مزبور به منزله یک آگهی تبلیغاتی دو ساعت و ۱۱ دقیقه‌ای برای نیروی مسلح آمریکا است. یک مسئول عضوگیری در گفتگو با فاکس‌نیوز در این باره اظهار داشت: «ما می‌خواهیم فرصت را غنیمت بشماریم و نه تنها با فیلم و تفکر خدمت نظامی ارتباط برقرار کنیم، بلکه این حقیقت را بیان کنیم که دارای فرصت‌های شغلی هستیم و مسئولان عضوگیری منتظر مراجعان هستند».
در قالب بیش از ۱۰۰ صفحه قرارداد، تشکیلات نظامی پذیرفت که به پارامونت پیکچرز اجازه دسترسی به انبوهی از گرانقیمت‌ترین سخت‌افزارهایش را بدهد و در ازای آن از کنترل چشمگیری در خصوص ویرایش محتوا و لحن فیلم برخوردار شود، سازوکاری که در فضای امروز امری رایج و معمول است.
فیلم «تاپ گان: ماوریک» در شماری از لوکیشن‌های نظامی در داخل آمریکا فیلمبرداری شد. این لوکیشن‌ها از جمله پایگاه‌های هوایی مملو از جدیدترین جت‌های جنگی و عرشه دو ناو هواپیمابر هسته‌ای «یواس‌اس تئودور روزولت» و «یواس‌اس آبراهام لینکلن» را شامل می‌شدند. کمپانی تولید فیلم همچنین اجازه یافت یک جت اف ـ ۱۴ تامکت قرض کند و از شماری از بالگردها بهره بگیرد. با این حال، ستاره فیلم همانا هواپیمای اف/ای ـ ۱۸ ئی/اف سوپر هورنت است و بازیگرانی که نقش خلبان‌ها را ایفا می‌کنند، یک برنامه تعلیمی جامع و سخت را پشت سر گذاشته‌اند. کمپانی تولید فیلم اجازه یافته تا دوربین‌هایی را همه‌جا در داخل و بیرون هواپیما نصب کند.
هر فیلمی که مطابق خواسته وزارت دفاع نباشد، در لیست سیاه قرار می‌گیرد
در قالب یکی از تدابیر کنترلی نهایی، کمپانی تولید فیلم باید محصول نهایی فیلم را در اختیار نیروهای مسلح قرار دهد و به وزارت دفاع اجازه دهد تا «تائید کند که لحن سکانس‌های نظامی با فیلمنامه مورد توافق همخوانی دارد» و «در صورتی که وزارت دفاع به این نتیجه برسد که محتوای اثر مؤید نگرانی‌های پیش‌گفته است، مراتب را به کمپانی تولید فیلم اطلاع می‌دهد و کمپانی تولید فیلم محتوای مورد نظر را از اثر حذف می‌کند.» به عبارت دیگر، وزارت دفاع در روند نگارش و تهیه فیلم مشارکت دارد.
در صورتی که کمپانی پارامونت این قرارداد را نقض کند، مفاد مربوطه واضح و مشخص هستند. در قرارداد قید شده که نیروهای مسلح بطور دائمی مجوز استفاده از هرگونه تصاویر از جمله پرسنل یا تجهیزاتش را لغو می‌کند و فیلم بلافاصله تعطیل می‌شود. گذشته از این، وزارت دفاع خاطرنشان کرده که «درخواست‌ها در خصوص ارائه پشتیبانی در آینده نیز ممکن است رد شوند.» به بیان ساده‌تر، هر کسی که فیلمی بسازد و تک تک شات‌های مربوط به صحنه‌های آن مطابق خواسته وزارت دفاع نباشد، در لیست سیاه قرار می‌گیرد. به‌رغم آنکه نیروهای مسلح عملاً در نگارش و تهیه فیلم مشارکت دارد، در قرارداد قید شده که میزان مشارکت نیروهای مسلح باید کم‌اهمیت شمرده شود. در راستای اشاره به نیروهای مسلح در پایان فیلم صرفاً این عبارت نشان داده می‌شود: «با تشکر ویژه از وزارت دفاع آمریکا». پنتاگون بی‌شک می‌داند که اگر حضار در سینما متوجه شوند که «تاپ گان: ماوریک» صرفاً یک فیلم تبلیغاتی چند ساعته تولید نیروهای مسلح بوده است، به ارزش تبلیغاتی آن لطمه وارد می‌شود.
واقعیت شوم و متناقض با ادعاهای پنتاگون
منطق فیلم ــ اینکه ایران مشغول ساخت سلاح هسته‌ای است و نیروهای مسلح آمریکا مجبور می‌شود ظرف چند روز طرحی برای بمباران آن کشور تهیه کند ــ به خودی خود مضحک به نظر می‌رسد. ماوریک خودش غالباً قوانین نیروی دریایی را به طرز فاحشی زیر پا می‌گذارد، از دستورات افسران ارشد سرپیچی می‌کند، و هواپیما می‌دزدد، امری که هرگز قابل‌تحمل نیست. گذشته از این، شماری از شیرین‌کاری‌های آکروباتیک دیوانه‌وار در فیلم موجود است که ظاهراً بخشی از برنامه تعلیمی ماوریک هستند؛ از جمله در یکی از آنها ماوریک مستقیماً به شکل عمودی با هواپیمای خود از بین هواپیماهای دو تن از شاگردانش عبور می‌کند، در حالی که درست چند اینچ با برخورد هر سه هواپیما و کشته شدن همه آنها فاصله است. چنین چیزی حتی در قالب فعالیت‌های روزمره و طرح‌ریزی‌شده گروه فرشته‌های آبی نیز امری بسیار خطرناک است، چه برسد به اینکه بخشی از برنامه آموزش خلبان‌ها باشد.
فریب مردم آمریکا برای استخدام در ارتش آمریکا
سکر می‌گوید که «تاپ گان: ماوریک به قطع یقین فیلم دقیقی نیست.» او در این باره اظهار داشت: «منطق فیلم ــ درست همانند نسخه قبلی آن ــ با دنیای واقعی همخوانی ندارد. اما اینکه گفته شود که افسران رابط در آنجا حضور دارند تا هالیوود را در راستای به تصویر کشیدن صادقانه واقعیات یاری دهند، درست مثل این است که بگویند سلبریتی‌ها شرکت‌های روابط عمومی/مدیریت بحران را استخدام می‌کنند تا از اطلاع‌رسانی صادقانه نزد عموم مردم مطمئن شوند.»
تونی اسکات کارگردان فیلم «تاپ گان 1» قبل از مرگش احساس گناه می‌کرد از اینکه فیلمی ساخته که زندگی نظامی را پرزرق‌وبرق جلوه می‌دهد. او در این باره با دریغ و افسوس اظهار داشت: «همه این بچه‌ها باید از من بیزار باشند، چرا که همه آنها با این تصور نام‌نویسی کردند که قرار است به‌عنوان خلبان جنگنده سرتاسر دنیا را درنوردند، اما در نهایت از طبقه منفی یازده یک ناو هواپیمابر مزخرف وسط اقیانوس هند سر درآوردند.»
با وجود این، واقعیت این شغل و حرفه نه فقط ملال‌آور، بلکه مبهم و خاکستری است. اختلال استرس پس از سانحه و خودکشی به ویژه از تبعات رایج این شغل و حرفه هستند، چرا که خلبانان قرار است حجم زیادی از خرابی و ویرانی به بار بیاورند و برای کنار آمدن با این مسئله با خودشان کلنجار می‌روند.
کنترل مستقیم پنتاگون و سیا بر بیش از ۲۵۰۰ فیلم سینمایی و برنامه تلویزیونی
بنابراین، فیلم «تاپ گان: ماوریک» با ترویج یک جامعه بسیار نظامی‌گرا همسویی دارد؛ جامعه‌ای که تقریباً به اندازه مجموع همه کشورهای دنیا پول خرج جنگ می‌کند. تجلیل از نظامی‌گری در همه‌جای آمریکا از رویدادهای ورزشی گرفته تا سالن‌های سینما مشاهده می‌شود و این امر به ستایش فرقه‌مآبانه از نیروهای نظامی می‌انجامد.
تشکیلات نظامی به سختی تلاش می‌کند تا از وجهه مثبتی برخوردار شود و متوجه شده که صنعت سرگرمی مایل به همکاری در این زمینه است. استال و سکر در جریان تحقیقات خود دریافته‌اند که پنتاگون و سیا کنترل مستقیم بر بیش از ۲۵۰۰ فیلم سینمایی و برنامه تلویزیونی داشته‌اند. این فهرست نه تنها فیلم‌های موفق نظامی نظیر «تک‌تیرانداز»، «پرل هاربر»، و «چند مرد خوب»، بلکه همچنین مجموعه‌ای از برنامه‌های سرگرم‌کننده نظیر «قیمت مناسب است»، «بت نوجوان»، و «نمایش آلن دو جنرس» را در بر می‌گیرد. یک قانون نانوشته می‌گوید اگر فیلمی را تماشا می‌کنید که نیروهای مسلح یا سازمان‌های امنیتی را به تصویر می‌کشند، در آن صورت نهادهای مزبور احتمالاً در تهیه اثر همکاری داشته‌اند، یعنی اینکه آنها خودشان مشخص کرده‌اند که چگونه باید نشان داده شوند. بر این اساس، عرصه فیلم و تلویزیون در آمریکا به‌تدریج به یک مجموعه نظامی ـ سرگرمی تبدیل شده که در آن صدها میلیون آمریکایی حتی بدون آنکه خودشان بدانند، بطور مداوم در معرض پروپاگاندای حامی جنگ قرار می‌گیرند، پروپاگاندایی که توسط پنتاگون تأمین مالی می‌شود.
عدم حمایت از آثار ضدجنگ
تشکیلات نظامی درها را بر روی کارگردانان و تهیه‌کنندگان می‌گشاید و دسترسی رایگان یا ویژه به زرادخانه تجهیزاتی که به طرق دیگر قابل دسترسی نیست، دسترسی به پایگاه‌های نظامی به منظور فیلمبرداری، و استفاده از پرسنل نظامی در قامت هنرور و همچنین سایر مزایایی که در غیر این صورت پرهزینه و کمرشکن هستند را به آنها عرضه می‌کند. اما از قدیم گفته‌اند که پول حلال مشکلات است. پنتاگون هزینه سیاسی قابل توجهی در این راستا تحمیل می‌کند، چرا که اصرار دارد که جهت‌گیری خلاقانه و دورنمای فیلم سینمایی یا برنامه تلویزیونی تا حد امکان در حمایت از نیروهای مسلح باشد. آثار ضد جنگ نیازی نیست که درخواست دهند. اکثر کمپانی‌های تولید فیلم چنین آثاری را بلافاصله رد می‌کنند، چرا که نمی‌خواهند یک متحد قدرتمند را از دست بدهند.
تام کروز مسئول وقوع جنگ جهانی سوم خواهد بود؟
شاید اینکار غیرمسئولانه باشد، اما با توجه به اینکه کروز بخش چشمگیری از فروش جهانی فیلم در گیشه را به جیب می‌زند، حداقل به لحاظ مالی برایش جبران مافات می‌شود. فروش گیشه تاکنون بیش از ۹۰۰ میلیون دلار بوده است.
در پایان باید گفت تام کروز در همان مصاحبه‌اش با لحنی حاکی از تأسف گفت که ممکن است کاملاً مسئول وقوع جنگ جهانی سوم باشد. با توجه به اقدامات همواره تهاجمی آمریکا در قبال ایران، این حرف کروز ممکن است درست از آب دربیاید.
منابع:
https://www.spyculture.com
https://shadowproof.com/2022/05/26/how-pentagon-turned-top-gun-maverick-recruitment-pr-vehicle
https://www.latimes.com/opinion/story/2022-05-30/top-gun-maverick-memorial-day-tom-cruise-pentagon-propaganda
https://www.visualcapitalist.com/u-s-military-spending-vs-other-top-countries
https://thediplomat.com/2013/12/why-the-us-shouldnt-nuke-iran
https://www.globaltimes.cn/page/202205/1266061.shtml
https://variety.com/2022/awards/awards/top-gun-maverick-tom-cruise-oscars-awards-analysis-1235282190
https://www.thebureauinvestigates.com/projects/drone-war/charts?show_casualties=1&location=afghanistan&from=2015-1-1&to=now
https://www.nytimes.com/2022/04/15/us/drones-airstrikes-ptsd.html
https://www.npr.org/2017/04/24/525413427/for-drone-pilots-warfare-may-be-remote-but-the-trauma-is-real
https://www.imdb.com/name/nm0835243
