عضوی مهم و حیاتی در بدن که عضلانی است و در قسمت سمت چپ قفسه سینه در بین دو ریه انسان قرار دارد. قلب، اکسیژن و مواد غذایی سلولهای بدن را از طریق سرخرگها و گرفتن خونی که کربندیاکسید دارد منتقل کردن آن به ریه برای تبادل را بر عهده دارد. زمانی که قلب فردی دچار مشکل میشود، متخصص قلب میفهمد که فرستادن اکسیژن و مواد غذایی به سلولهای بدن درست انجام نمیشود. یکی از این مشکلات قلبی و ناهنجاریها تپش قلب است. گاهی ممکن است تپش قلب هنگام ورزش نیز رخ بدهد. اما علت تپش قلب هنگام ورزش چه چیزی میتواند باشد؟
تپش قلب
این ناهنجاری یعنی تپش قلب یک احساس انقباض تند و محکم در قلب یا جا انداختن ضربان قلب عادی توسط قلب است. در این حالت فرد دچار لرزش در قلب میشود؛ زیرا افراد در حالت طبیعی متوجه ضربان قلب نمیگردند و شاید آن را نمیشنوند و فقط در گردن، سینه و یا گلوی خود آن را احساس میکنند. این عارضه خطری برای افراد ندارد و معمولا بهخودیخود رفع میشود.
گاهی بهخاطر کار زیاد قلب، این اتفاق رخ میدهد. گاهی هم این اتفاق یک نشانه و تهدید قلب هم محسوب میشود. اگر عوارضی مانند غش کردن، سکته قلبی، نارسایی قلبی و حتی بیهوشی پیش بیاید، فرد میتواند با مراجعه به متخصص قلب و انجام آزمایش این مشکلات را درمان کند.
علل تپش قلب
همان طور که ذکر شد عارضه تپش قلب ممکن است برای همه پیش بیاید و علل خاصی هم نداشته باشد. گاهی سریع بهبود پیدا میکند و گاهی هم میتواند نشانه از بروز یک بیماری باشد. در اینجا دلایل و علتهایی که باعث بروز تپش قلب در افراد میشود را توضیح میدهیم:
- تمرینات کم یا زیاد ورزشی
- کاهش فشارخون و کاهش میزان خواب
- مصرف کافئین و نوشیدنی الکلی
- تغییرات هورمونی مانند بارداری، قاعدگی و بیماری تیروئید
- کاهش قند خون، آنمی و کمخونی
- مصرف سیگار و قلیان و اثر نیکوتین
- احساس شدید مانند، استرس
- کاهش میزان آب بدن، تب و شوک
- مصرف برخی از داروها مانند داروی آسم مانند (سالبوتامول) آنتیبیوتیکها (کلاریترومایسین و اریترومایسین) آنتیهیستامینها مانند (ترفنادین) داروی ضد فشار خون مانند (هیدرالازین و ماینوکسیدیل) و داروهای بیماری تیروئید و داروهای سنتی
- مشکلات قلبی مانند، آریتمی و بیماری دریچه قلبی، بیماری عروق کرونر و نارسایی قلبی
- ازدستدادن خون زیاد بر اثر آسیب به بدن
علائم تپش قلب
زمانی فردی دچار بیماری یا عارضهای میشود، قبل از این بیماری علائمی در بدن و جسمش بروز میکند که تپش قلب هم استثنا نیست. بعد از مراجعه به متخصص قلب، علائم تپش قلب تشخیص داده میشود. این علائم عبارتاند از:
- قلب فرد خیلی تند بزند یا یکی در میان بزند.
- فرد احساس ضربه یا لرزش سریع در سینه احساس کند.
- گاهی هم فرد احساس میکند قلب نمیزند.
- فرد احساس میکند قلبش از بدن جدا میشود یا انگار قلب یکدفعه میریزد.
گاهی افراد هنگام تپش قلب این تپش را در گلو یا سینه و حتی در گردن خود احساس میکند که ممکن است علت تپش قلب هنگام ورزش باشد یا استراحت.
درمان تپش قلب
باتوجهبه علت و علائمی که برای تپش قلب ذکر شد، هرکدام برای درمان روشیهای خاصی را دارند. گاهی هم پیش میآید که تپش قلب بدون هیچ علت رخ میدهد یا علت تپش قلب هنگام ورزش سنگین باشد که میتوان با درمانهای خانگی و تکنیکهای ورزشی و تنفسی این عارضه را رفع کرد. زمانی نیاز به درمان پیدا میکند که آریتمی قلب ایجاد شود.
زمانی که ضربان قلب تند و تکراری شود، ممکن است پزشک متخصص قلب یک یا چند مورد دارو برای اینکه این ضربانها را کنترل کند برای فرد تجویز کند. اگر تپش قلب در فردی بر اثر آریتمیهای قلبی رخ میدهد، داروهای مناسب که ممکن است پزشک تجویز کند، عبارتاند از: دیگوکسین، کینیدین، مسدودکننده کانال کلسیم و ...
اگر در آریتمی قلبی نتوانند ضربان قلب فرد را به حالت عادی برگردانند، ممکن است فرد دچار بیماریهای مانند: حمله قلبی، ایست قلبی، نارسایی احتقانی قلب شده و فرد به خطر بیوفتد. در برخی از موارد پزشک متخصص قلب برای بیمارانی که دچار برادیکاردی یا (ضربان پایین قلب) هستند، دستگاه ضربانساز قلب (Pace maker) را در سینه فرد بیمار جاسازی میکند تا ضربان قلب وی را تنظیم کند.
قرصهای تپش قلب
اگر فردی تپش قلب مکرر داشته باشد و یا به دنبال علت تپش قلب هنگام ورزش باشد، باید ابتدا به یک متخصص قلب مراجعه کند. پزشک داروهایی تجویز میکند بستگی به عوامل زمینهای بیمار دارد. داروهایی که متخصص قلب تهران معمولا برای این افراد تجویز میکند، عبارتاند از:
- داروهای ضد اضطراب برای افرادی که تپش قلب آنها بهخاطر استرس و اضطراب رخ میدهد. قرصهایی مانند: لورازپام و آلپرازولام (زاناکس) تجویز میشود. فرد نباید این قرصها را در هنگام رانندگی، کار با ماشینآلات و کارهایی که به هوشیاری نیاز دارد، مصرف کند.
- مهارکنندههای ACE که این قرصهای مهارکننده هم شامل: قرصهای انالاپریل مالئات، لیزینوپریل و فوزینوپریل سدیم میشود.
- مسدودکنندههای کانال کلسیم، قرصهایی مانند: (وراپامیل و دیلتیازم) داروهای رایج هستند.
- بتابلوکرها، هم قرصهایی مانند: (متوپرولول، پروپرانول) (ایندرال و آتنولول) هستند. این داروها را باید حتما دکتر قلب تجویز کند و خودسرانه مصرف کردن آن عوارض جانبی دارد.
تپش قلب هنگام ورزش
همانطور که ذکر شد ضربان قلب افراد در طول روز با انجام ورزش، ترس، اضطراب و هیجان متفاوت است. پس اگر فرد احساس کرد که تپش قلب سریع یا خیلی کندی دارد، برای آگاهی از علت تپش قلب هنگام ورزش باید حتما به دکتر قلب مراجعه کند. ضربان قلب در زمانی که افراد ورزش میکنند، افزایش پیدا میکند. زمانی که افراد تمرینات ورزشی را انجام میدهند به قلب خود فشار زیادی را وارد میکنند. برای اینکه اکسیژن و انرژی بیشتری به اعضای بدن برسد، ضربان قلب هم زیاد شده که به این افزایش ضربان قلب در هنگام ورزش هدف هم گفته میشود.
با گذشت زمان کمکم ضربان آرام شده و کاهش پیدا میکند. بیشتر اوقات با ورزشهای هوازی سعی میشود ضربان قلب را پایین بیاورند و گفته میشود که ضربان قلب فرد در هنگام ورزش تقریبا برابر با 220 تپش در هر دقیقه را باید از سن فرد کم کرده و رقم به دست میآید. البته واکنش بدن هر فرد به ورزش تفاوت دارد این رقم بهعنوان محدوده شناخته شده است که بهعنوان ضربان قلب هدف انتخاب شده است.
مراجعه به دکتر قلب
افرادی که بهصورت مداوم و همیشه ورزش میکنند ضربان قلب آنها در زمان استراحت نسبت به افراد دیگر خیلی کمتر است. زیرا بدن فرد سالم تناسب دارد و موضوع بدی هم نیست. ضربان کمتر قلب افراد ورزشکار بدین معنی است که قلب فرد برای رساندن خون به قسمتهای مختلف بدن به تعداد ضربان کمی احتیاج دارد.
اگر در این حالت فرد دچار علائمی خاص مانند، درد قفسه سینه، غش کردن، سرگیجه و یا ضعف شدند و علائم تپش قلب شدید را در خود مشاهده کردند، برای آگاهی از علت تپش قلب هنگام ورزش حتما باید به دکتر قلب مراجعه کنند تا با انجام آزمایش و تست توسط فوق تخصص قلب مشکل اصلی را پیدا کنند.
کلام آخر
قلب برای تپیدن یک ریتم ثابت دارد و اگر بین ضربانهای قلب یک تپش اضافی رخ داد دلیلی برای نگرانی نیست. گاهی تپش قلب هنگام ورزش نیز رخ میدهد. اگر تکرار شد و فرد هم نگران این مداومت و نامنظمی شود، برای آگاهی از علت تپش قلب هنگام ورزش، باید حتما به دکتر قلب مراجعه کند.