بر اساس آمارهای موجود جهانی بیش از نیمی از جمعیت دنیا با کمبود ویتامین دی دست به گریبان هستند، حال اگر این وضعیت را بخواهیم در کشور خودمان مورد بررسی قرار دهیم اوضاع اسفناک‌تر هم خواهد بود. از مسائل اقتصادی و تاثیر مستقیمی که بر سبد غذایی اکثریت جامعه تاثیری تاسف‌برانگیز داشته تا موضوعات عرفی، فرهنگی و قانونی که پوشش در افراد به‌ویژه زنان را با محدودیت‌هایی ویژه همراه می‌کند به‌طور مستقیم اوضاع جذب ویتامین دی مردم را تحت تاثیر قرار داده است. به این منظور شناخت بهترین مکملهای ویتامین دی برای شهروندان ایرانی یک باید جدی تلقی می‌شود؛ بنابراین توصیه اکید به مخاطب این نوشتار است که بهترین مکملهای ویتامین دی را بشناسید!
اگرچه اکثر افراد در گروه‌های مختلف سنی، جنسیتی و ساکنین جغرافیاهای متفاوت در معرض کمبود ویتامین دی هستند؛ اما برخی از گروه‌ها همواره در معرض جدی‌تری از کمبود ویتامین دی قرار دارند. در این مقاله به سراغ شناخت این گروه‌ها می‌رویم:
- نوزادانی که به کمک شیر مادر تغذیه می‌شوند.
مواد غذایی یک نوزاد شیر خواره تنها از طریق شیر مادرش تامین می‌شود؛ بنابراین همان میزان که اهمیت دارد به سبد غذایی بزرگسالان و میزان ویتامین دی موجود در آن دقت داشته باشیم، اهمیت دارد از میزان ویتامین دی موجود در شیر ماد که متاثر از شکل تغذیه خود مادر است هم خبر داشته باشیم. یک نوزاد شیرخوار لازم است روزانه 400UI ویتامین دی از طریق شیر مادرش جذب کند. همچنین مهم است بدانید نوزادان را به هوای دریافت ویتامین دی از نور آفتاب نباید بدون محافظ‌های همچون کرم ضد آفتاب در معرض مستقیم نور خورشید قرار داد.
- افراد مسن
در دوران پیری و کهنسالی آدمی کمتر تمایل به خارج‌شدن از منزل دارد و به طور کلی بیشتر ساعات شبانه‌روز را در منزل به‌سر می‌برد؛ از این‌رو مقدار زیادی از منابع ویتامین دی که می‌توانند از طریق نور آفتاب جذب کنند را از دست می‌دهند. از سویی دیگر پوست انسان در این مقطع از حسات خویش آن کارآمدی لازم را که در ساخت ویتامین دی چاره‌ساز است را از دست می‌دهد. از این‌رو توجه به رژیم غذایی افراد مسن و نیز دریافت مکملهای ویتامین دی برای ایشان بسیار ضروری است.
- صاحبین پوست‌های تیره
ملانین در پوست موجب ایجاد رنگدانه‌های پوستی می‌شود، هراندازه میزان ملاتونین در پوستی بیشتر باشد فرد صاحب پوست تیره‌تری خواهد بود. در افراد صاحب پوست تیره میزان بالای ملاتونین توانایی پوست را جهت تولید ویتامین د از طریق نور خورشید پایین می‌آورد.
- بیماری‌هایی که منجر به اختلال در جذب چربی می‌شوند.
- افراد مبتلابه بیماری التهابی روده
- برخی از بیماران کبدی
- سلیاک
- کرون
- کولیت زخمی‌شونده
- افراد چاق با شاخص تودۀ بدنی بالاتر مساوی 30
افرادی که مشکل اختلال جذب چربی دارند به دلیل ماهیت محلول در چربی بودن ویتامین دی قادر نخواهند بود به سادگی سایرین این ویتامین را از طریق منابع غذایی تامین کنند.
- افرادی که جراحی‌های مربوط به کاهش وزن داشته‌اند.
افراد به دلایل متفاوتی که عمدۀ آن پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های مربوط به چاقی است اقدام به عمل‌های جراحی می‌کنند. عمل‌های طی آن بخشی از معده یا رودۀ خود را از دست می‌دهند. فرد پس از چنین عملی به سختی خواهد توانست بخش زیادی از مواد معدنی و ویتامین‌های مورد نیاز بدنش را مصرف کند و در نتیجه همواره با کمبود آن‌ها درگیر است. حال چنانچه برای این کمبود فکر چاره‌ای نکرده باشد اگرچه از عوارض چاقی جان سالم به در برده باشد اما از عوارض مربوط به قحطی انواع ویتامین ها و مواد معدنی نخواهد توانست قسر در برود. بنابراین برای ویتامین دی و سایر ویتامین های مورد نیاز بدن باید به سراغ مکملهای تجویزی پزشک خود بروند.
- مبتلایان به بیماری‌های کلیه و کبد.
بیماران کلیوی و کبدی آنزیم لازم برای اعمال تغییرات روی ویتامین دی به شکلی که برای بدن قابل استفاده باشد را ندارند، بنابراین در این افراد شاهد سطح ناکافی ویتامین دی در بدن هستیم.
- افرادی که به‌واسطۀ پوشش خود کمتر در معرض آفتاب قرار می‌گیرند.
افراد به‌ویژه زنان در کشور ما به واسطۀ شکل پوشش خود امکان دریافت مستقیم ویتامین دی از طریق خورشید را ندارند؛ چراکه پوستشان همواره با حفاظ‌هایی پوشانده شده و امکان دریافت ویتامین و تبدیل آن به شکل مورد نیاز بدن را از دست داده‌اند. توصیه به این گروه این است که از تراس خانه‌ها، حیاط منازل یا باغ‌غ‌های خصوصی اگر می‌توانند برای آفتاب گرفتن در مواقعی از سال حتما استفاده کنند. در کنار آن به منابع غذایی خود دقت جدی داشته باشند و در نهایت مکملهای ویتامین دی را جدی بگیرند.
عوارض محرومیت از ویتامین دی
کمبود بالای ویتامین در افراد منجر به بالا رفتن آمار مرگ و میر خواهد شد. بسیاری از شهروندان نسبت به خطرات جدی این معضل ناآگاه هستند اما کافی است نگاهی به داده‌های NHS داشته باشند بر طبق این آمار بالغ بر 160 نفر تنها در طی سال‌های 2002 تا 2008 با عوارض ناشی از کمبود ویتامین دی همچون راشیتیسم، تشنج هیپوکلسمیک و کاردیومیوپاتی برای دریافت خدمات بهداشتی به غرب اسکاتلند مراجعه کردند.
اگر احتمالا از خاطرتان هم گذشته باشد که غرب به ما چه، باید بگوییم متاسفانه در کشور ما هیچ آمار رسمی قابل استناد و اعتمادی برای ارائه موجود نیست با این حال وقتی در غرب که وضعیت اقتصادی و شرایط عرفی و فرهنگی پوشش بسیار جلوتر از ساکنین ایرانی هستند چنین آماری به دست آمده با یک تعمیم منفی‌تر اوضاع در ایران هم قابل پیش‌بینی است. توصیه ما این است حتما در اولین فرصت سری به پزشک خود بزنید و از او بخواهید میزان سطح ویتامین دی موجود در بدنتان را اندازه بگیرد شاید شما هم نیاز به مصرف مکمل ویتامین دی داشته باشید.
