قهرمانی فوتبال اروپا یا جام ملتهای اروپا یا یورو یک جام فوتبال است که یوفا آن را برگزار میکند. قهرمان این جام، قهرمان قاره اروپا در رشته فوتبال میباشد و بهطور خودکار به جام کنفدراسیونها راه مییابد. این جام از سال ۱۹۵۸ تاکنون هر چهار سال یک بار برگزار شدهاست، به جز سال ۲۰۲۰ که به دلیل شیوع ویروس کرونا به سال ۲۰۲۱ موکول شد. این بازیها از سال ۱۹۹۶ یورو نامیده میشود. آلمان و اسپانیا هرکدام با سه قهرمانی بیشترین تعداد قهرمانی را در این مسابقات کسب کردهاند. ۱۶ دوره ازاین مسابقات برگزارشده و ۱۰ تیم ملی این جام را بدست آوردهاند: تیم ملی فوتبال آلمان و تیم ملی فوتبال اسپانیا سه بار فاتح این تورنمنت شدند، فرانسه و ایتالیا ۲ بار، چکسلوواکی، هلند، دانمارک، تیم ملی فوتبال اتحاد جماهیر شوروی، یونان و پرتغال هر کدام یک قهرمانی را کسب کردند.
تا به امروز فقط اسپانیا توانسته بهطور متوالی قهرمان این تورنمنت شود. ( ۲۰۰۸ و ۲۰۱۲)
یورو به عنوان دومین تورنمنت پرطرفدار جهان بعد از جام جهانی شناخته میشود. فینال جام جهانی ۲۰۱۰ با حدود ۳۰۰ میلیون بیننده در سرتاسر جهان همراه بوده که بالاتر از فینال جام ملتهای ۲۰۱۶ (۲۸۴ میلیون بیننده) بیشترین تعداد بیننده را در این تورنمنت کسب کردهاست.
نحوه برگزاری
ابتدا ۵۵ تیم این مسابقات باید در قالب ۱۰ گروه با هم مسابقه بدهند ( آخرین بار در سال ۲۰۲۰ تیم ها در ۵ گروه ۵ تیمی و ۵ گروه ۶ تیمی تقسیم شدند) دو تیم اول تمامی گروه ها به جام ملت های اروپا صعود میکنند که در مجموع ۲۰ تیم میشوند و از آنجایی که این رقابت ها باید ۲۴ تیم باشد ۴ تیم هم از طریق پلیآف به این رقابت ها صعود میکنند. سپس پس از پایان مراحل مقدماتی بهترین تیم های هر لیگ در لیگ ملت های اروپا ( در صورتی که مستقیما در مراحل مقدماتی صعود نکرده باشند) جواز حضور در پلیآف جام ملت های اروپا را کسب میکنند. سپس تیم ها در چند مسیر مختلف( در سال ۲۰۲۰ ۱۶ تیم در ۴ مسیر رقابت کردند و در نهایت ۴ تیم به جام ملت های اروپا صعود کردند) با هم رقابت میکنند و تیم های برنده به جام ملت های اروپا صعود میکنند. سپس تیم ها با قرعهکشی در ۶ گروه ۴ تیمی به صورت تک بازی با هم بازی میکنند. بعد از پایان مراحل گروهی تیم های اول و دوم تمامی گروه ها به همراه ۴ تیم برتر سوم به مرحله یک هشتم نهایی صعود میکنند. سپس مراحل یک چهارم نهایی، نیمه نهایی، و فینال برگزار میشوند و قهرمان قاره اروپا در رشته فوتبال مشخص میشود. در سال ۲۰۲۰ ایتالیا با شکست انگلستان قهرمان شد. در سال ۲۰۲۳ تیم ها( با توجه به حذف روسیه و میزبانی آلمان) در ۷ گروه ۵ تیمی و ۳ گروه ۶ تیمی ( در مجموع ۵۳ تیم) با هم در حال رقابت هستند. تیم های اول و دوم مستقیما به جام ملت های اروپا میروند. سپس ۱۲ تیم با توجه به رتبه هایشان در لیگ ملت های اروپا فصل ۲۰۲۲_۲۰۲۴ ( ۴ تیم از لیگ C و B و A) در ۳ مسیر با هم رقابت میکنند و در نهایت ۳ تیم برنده به جام ملت های اروپا ۲۰۲۴ به میزبانی آلمان صعود میکنند
سال ۲۰۲۱، شانزده دوره از این رقابتها برگزار شدهاست که ده تیم ملی قهرمان شدهاند: آلمان و اسپانیا، هر کدام با سه قهرمانی، فرانسه و ایتالیا، هر کدام با دو قهرمانی و شوروی، چکسلواکی، هلند، دانمارک، یونان و تیم ملی فوتبال پرتغال، هر کدام با یک قهرمانی.نقش سرمربی این است که بازیکنان را برای مسابقات قهرمانی اروپا انتخاب کند و تاکتیکهای تیم را توسعه دهد. سرمربی بهدلیل اهمیت قهرمانی در رقابتها و عدم تماس روزانه با بازیکنان تیمهای باشگاهی در طول فصل، با فشارهایی مواجه است.
گاوریل کاچالین در سال ۱۹۶۰، در نخستین دوره از این رقابتها توانست شوروی را به قهرمانی برساند.هیچ مربیای بیش از یک بار موفق به کسب این عنوان نشدهاست و همهٔ آنان این قهرمانی را با تیم ملی کشورشان کسب کردهاند؛ بهجز اتو ریهاگل، مربی آلمانی که تیم ملی یونان را در سال ۲۰۰۴ به قهرمانی رساند.
پرافتخارترین ها
آلمان |
۳ |
ایتالیا |
۳ |
اسپانیا |
۳ |
فرانسه |
۲ |
روسیه |
۱ |
پرتغال |
۱ |
چک |
۱ |
هلند |
۱ |
دانمارک |
۱ |
یونان |
۱ |
فهرست فینال ها (سمت راست قهرمان)
۱۹۶۰ شوروی ۲ |
یوگسلاوی ۱ |
۱۹۶۴ اسپانیا ۲ |
شوروی ۱ |
۱۹۶۸ ایتالیا ۱ |
یوگسلاوی ۱ (برد ایتالیا در پنالتی) |
۱۹۷۲ آلمان غربی ۳ |
شوروی ۰ |
۱۹۷۶ چکسلواکی ۲ |
آلمان غربی ۲( برد چکسلواکی در پنالتی |
۱۹۸۰ آلمان غربی ۲ |
بلژیک ۱ |
۱۹۸۴ فرانسه ۲ |
اسپانیا ۱ |
۱۹۸۸ هلند ۲ |
شوروی ۰ |
۱۹۹۲ دانمارک ۲ |
آلمان ۰ |
۱۹۹۶ آلمان ۲ |
چک ۱ |
۲۰۰۰ فرانسه ۲ |
ایتالیا ۱ |
۲۰۰۴ یونان ۱ |
پرتغال ۰ |
۲۰۰۸ اسپانیا ۱ |
آلمان ۰ |
۲۰۱۲ اسپانیا ۴ |
ایتالیا ۰ |
۲۰۱۶ پرتغال ۱ |
فرانسه ۰ |
۲۰۲۰ ایتالیا ۱ |
انگلیس ۱( برد ایتالیا در پنالتی) |
فهرست مربیان برنده یورو
۱۹۶۰ |
گاوریل کاچالین |
۱۹۶۴ |
خوسه یورنته |
۱۹۶۸ |
فروتچو والکارجی |
۱۹۷۲ |
هلموت شون |
۱۹۷۶ |
واتسلاف یژک |
۱۹۸۰ |
یوپ دروال |
۱۹۸۴ |
میشل ایدالگو |
۱۹۸۸ |
رینوس میشل |
۱۹۹۲ |
ریچارد نیلسن |
۱۹۹۶ |
برتی فوتگس |
۲۰۰۰ |
روژه لمر |
۲۰۰۴ |
اتو ریهاگل |
۲۰۰۸ |
لوئیس آراگانوس |
۲۰۱۲ |
دل بوسکه |
۲۰۱۶ |
فرناندو سانتوس |
۲۰۲۰ |
روبرتو مانچینی |
تمام مدال های کسب شده توسط تیم ها
کشور |
طلا |
نقره |
برنز |
آلمان |
۳ |
۳ |
۳ |
اسپانیا |
۳ |
۱ |
۱ |
ایتالیا |
۲ |
۲ |
۱ |
فرانسه |
۲ |
۱ |
۱ |
روسیه |
۱ |
۳ |
۱ |
چک |
۱ |
۱ |
۳ |
پرتغال |
۱ |
۱ |
۳ |
هلند |
۱ |
۰ |
۴ |
دانمارک |
۱ |
۰ |
۲ |
یونان |
۱ |
۰ |
۰ |
رومانی |
۰ |
۲ |
۰ |
بلژیک |
۰ |
۱ |
۱ |
انگلیس |
۰ |
۱ |
۲ |
مجارستان |
۰ |
۰ |
۱ |
سوئد |
۰ |
۰ |
۱ |
ترکیه |
۰ |
۰ |
۱ |
ولز |
۰ |
۰ |
۱ |
کاری از اتحادیه چیتا🐆