امروزه سرمایه گذاری در زندگی روزمره را با بازار سرمایه، طلا ( صندوق طلا )و ارز یا خودرو و مسکن می شناسیم. اما باید بدانیم که روش های نوین سرمایه گذاری که جذابیت بالایی هم دارند،می توانند جایگزین روش های قدیمی شوند. تامین مالی جمعی یکی از این روش های نوین سرمایه گذاری است که به تازگی در ایران هم طرفداران خود را پیدا کرده است.
فرض کنید شما بتوانید در هر پروژه و طرحی که مایلید سرمایه گذاری کنید. مثلا علاقه دارید در خط تولید زیتون پرورده مشارکت کنید.یا مایلید در تجهیز خط تولید یک شرکت یا واردات یک محصول مشارکت کنید. تا قبل از این سرمایه گذاری در این طرح ها نیاز به روابط خاص، پول زیاد و شرایط دیگری داشت. اما با تامین مالی جمعی شما با عنوان سرمایه گذار خرد می توانید در هر طرحی که علاقه مند هستید مشارکت کنید.
تامین مالی جمعی چیست؟
تامین مالی جمعی (کراد فاندینگ، crowdfunding ) روشی نوین در حوزه تامین مالی است. در تامین مالی جمعی یک سرمایه پذیر وجود دارد که متقاضی جمع آوری مبلغی برای طرحی مشخص است. این طرح می تواند تجهیز خط تولید، راه اندازی خط تولید جدید، برنامه تحقیقاتی یا حتی واردات محصولی خاص باشد و هیچ محدودیتی وجود ندارد. سرمایه پذیر با اتکا به نیاز خود اقدام به تعریف این طرح کرده و آن را نزد یک شرکت عامل که مجوز های لازم را از سازمان فرابورس دریافت کرده، ثبت می کند. شرکت عامل که مسئولیت این تامین مالی جمعی را دارد، با دریافت وثایق مربوطه اقدام به قرار دادن این طرح در پلتفرم خود می کند. سرمایه گذاران نیز می توانند با مراجعه به پلتفرم های تامین مالی جمعی و بررسی طرح های تعریف شده، اقدام به سرمایه گذاری در طرح مورد نظر خود کنند.
سازوکار تامین مالی جمعی
سرمایه پذیر یا همان شرکتی که می خواهد اقدام به تامین مالی جمعی برای طرحی کند، اطلاعات طرح را به عامل (شرکتی که با مجوز سازمان فرابورس می تواند اقدام به تامین مالی جمعی کند) برده و در صورت تائید طرح وثایق مورد نیاز را نیز به عامل ارائه می دهد. سپس عامل طرح مورد نظر را با سود علی الحساب مشخص و مشخصات ذکر شده در پلتفرم خود منتشر می کند. سرمایه گذاران می توانند با مراجعه به پلتفرم عامل، اقدام به مشارکت در طرح های تامین مالی جمعی مختلف کنند.
سرمایه گذار چه کسی است؟
سرمایه گذاران می توانند در هر طرحی که می خواهند سرمایه گذری کنند، شرکت کنند. در طرح های تامین مالی جمعی اصل پول همراه با سود علی الحسابی که از ابتدا مشخص است، تضمین می شود. البته اگر طرح مورد نظر برای شرکت سود بالاتری را به همراه داشته باشد، موظف است که ما به التفاوت این سود با سود علی الحساب را نیز به سرمایه گذاران پرداخت کند.سرمایه گذاران با مشارکت در طرح های تامین مالی جمعی، گواهی شراکت دریافت می کنند. که البته درحال حاضر این گواهی ها قابل انتقال نیستند. هم چنین در پایان زمان طرح (که معمولا یک ساله هستند) اصل پول به همراه سود علی الحساب به سرمایه گذاران پرداخت می شود.
سرمایه پذیر چه کسی است؟
سرمایه پذیر می تواند هر شرکتی باشد. شرکت های دانش بنیان، شرکت های واردکننده، شرکت های تولیدی و ... . هر شرکتی که برای پیشبرد طرح های خود نیاز به تامین مالی جمعی داشته باشد می تواند اقدام به این کار کند. تامین مالی جمعی مزایای زیادی برای این شرکت ها دارد. پیش از این فقط شرکت های بزرگ با شرایطی خاص می توانستند اقدام به تامین مالی از طریق انتشار اوراق کنند. اما تامین مالی جمعی این امکان را به طرح ها و شرکت های کوچک تر را می دهد که با صرف هزینه و زمان کمتر، منابع خود را برای طرح های مورد نظر خود تامین کنند. نکته مهم این است که سرمایه پذیران باید حتما 10% از مبلغ کل تامین مالی جمعی مورد نظر را پیش از شروع، پرداخت کنند. در حال حاضر سقف تامین مالی جمعی 25 میلیارد تومان است.
تامین مالی جمعی چه مزایایی دارد؟
تامین مالی جمعی برای سرمایه پذیر صرفه جویی در وقت و هزینه را درپی خواهد داشت. هم چنین این طرح برای شرکت های دانش بنیان یا شرکت های کوچک تر تولیدی، کارآمدی زیادی دارد. در واقع شرکت هایی که به تامین منابع برای طرح یا پروژه ای دارند، به راحتی می توانند اقدام به تامین مالی جمعی کنند.
هم چنین سرمایه گذاران هم این امکان را دارند که با سودی بیشتر از صندوق ها و اوراق درآمد ثابت، در بین ده ها طرح و پروژه اقدام به سرمایه گذاری و مشارکت در تامین مالی جمعی برای پیشبرد اهداف شرکت ها کنند. اقدامی که تا پیش از این مختص پول های بزرگ و روابط بسیاری بود.
سود تامین مالی جمعی برای سرمایه گذاران چقدر است؟
در واقع هیچ سود مشخصی برای طرح های مختلف تامین مالی جمعی وجود ندارد. اما سودی به نام سود علی الحساب که توسط سرمایه پذیر یا متقاضی برآورد شده است در ابتدا و در مشخصات هر طرح ذکر خواهد شد. این سود می تواند برای طرح های متفاوت مختلف باشد. مثلا ممکن است راه اندازی خط تولید جدید یک کارخانه 35% سود علی الحساب داشته باشد، اما یک پروژه تحقیقاتی در یک شرکت دانش بنیان، 37% سود. البته گفتنی است که سود علی الحساب، تضمین شده نیست. به همین دلیل هم وثایق مورد نیاز توسط شرکت عامل که صاحب پلتفرم انتشار طرح های تامین مالی جمعی است برای اطمینان خاطر سرمایه گذاران گرفته می شود.
ریسک تامین مالی جمعی برای سرمایه گذاران چیست؟
همانطور که گفتیم سود طرح های تامین مالی جمعی از سود صندوق درآمد ثابت و اوراق درآمد ثابت بیشتر است( صندوق درامد ثابت چیست ). طبیعتا ریسک بالاتری هم نسبت به این ابزارها دارند. با توجه به اینکه شما در یک طرح شرکت می کنید و امکان شکست یا به مشکل خوردن طرح وجود دارد، ممکن است شما برای دریافت اصل پول یا سود علی الحساب خود با مشکلاتی مواجه شوید. ریسک طرح های تامین مالی جمعی، کمتر از خرید سهام شرکت ها و بیشتر از خرید اوراق درآمد ثابت است. زیرا شما با خرید سهام یک شرکت، در تمامی فعالیت های عملیاتی آن شریک اید اما در طرح های تامین مالی جمعی، فقط در ریسک طرح مورد نظر شریک هستید.هم چنین نقدشوندگی طرح های تامین مالی جمعی ( به دلیل صدور گواهی شرکت) تا قبل از پایان طرح صفر است. ضمن اینکه امکان کمتر شدن سود طرح نسبت به سود علی الحساب نیز وجود دارد. البته هر طرحی که در پلتفرم عامل منتشر می شود، اطلاعات کامل را داشته و با تامین وثایق، اصل و سود شما تا حدی تامین می شوند. مگر اینکه در پلتفرم عامل راجع به طرح خاصی این وثایق تامین نشوند، که این مورد حتما ذکر خواهد شد.
مثال از تامین مالی جمعی
شرکتی برای راه اندازی خط تولید جدید خود نیاز به تامین 2 میلیارد تومان دارد. سود علی الحساب طرح نیز 32% برآورد شده است. هم نین مدت زمان این طرح نیز 1 ساله است. بنابراین شما به عنوان سرمایه گذار در این طرح تامین مالی جمعی، پس از 1 سال اصل پول خود به همراه 32% سود علی الحساب ( در صورت بیشتر بودن سود، بیشتر نیز دریافت می کنید) دریافت خواهید کرد.
