تری ونبلز یک پس خوشروی انگلیسی است. از قلب فوتبال خیابانی. بازی در کوچههای خیس لندن. لابلای خانههای آجری، در حیاط پشتی خانههای ویلایی داگنهام. در زمینهای سرسبز اطراف پایتخت پرهیاهو، مسافر استمفوردبریج در سالهای معصومیت پسران تامی داکرتی. الماس میانهی میدان شوالیههای تاتنهام. نخستین سفیر بریتانیایی قابل اشاره، روی نیمکت نوکمپ غول آسا.... با وجود تمام اینها، و البته خاطرات بیرحمانهی ما ایرونیها از "انگلیسی مغروری که پوزش را به خاک مالیدیم"، مهمترین دوران زندگی ونبلز، درست یک سال پیش از آن 8 آذر رویاگونه برای ماست. جاناتان ویلسون در یادداشتی برای مجلهی نوپای UnHerd، با عبور از تمام نقشها و سمت ها و جایگاههای تری ونبلز، به روشنترین و تاثیرگذارترین دوران زندگی او میپردازد. به مردی در دههی 90، در سالهای پایانی دولت فرتوت جان میجردر بریتانیا، سالهای تکاپوی هنر، موسیقی، سینما، هیجان جهانی در لیگ برتر و .... هنوز چیزی در تیم ملی انگلستان به خوشیهای دههی 90 بیگانه است. دوران گراهام تیلر در تیم ملی، به شدت دوران اسفناکی است. بازیهای خسته کننده، با تکیه بر سنتهای قدیمی، سانترهای پرشمار، 4-4-2 های تاریخ گذشته و ... یورو 96، قلب ن دهه است و نمایش انگلستان، خونی تازه در رگهای گرفتهی فوتبال انگلیسی.. گسکوین، شیرر، دیوید سیمن، تدی شرینگام، پل اینس و ... رهبری به نام تری ونبلز...
در فوریهی سال 2020، و در دورانی که قرنطینه، بازیهای فوتبال را به تعطیلی کشانده، نشریهی fft در شمارهای ویژه حال و هوای یورو 96 را زنده میکند. گزارش مفصلی از تک تک بازیها، اتفاقات روزانه، آهنگ its coming home و اتمسفر تورنمنتی که ونبلز در آن مرد انگلیسیهاست. مردی که ترکیب درخت کریسمس 4-2-3-1 را برای اولین بار به تیم ملی میآورد و با نوآوریها و البته شوخ طبعی ذاتی لندنی خود رنگ و لعاب دیگری به آن تابستان میدهد. پس از مصیبت 4 سالهی هوادران انگلیسی و بازماندن از راهیابی به جام جهانی 1994، در تابستان 1996 تورنمنتی آغاز میشود که سه هفته پس از آغاز آن، تیم ونبلز، بازندهای سربلند برای مردم کشور و تغییردهندهی چیزهای زیادی در تاریخ بازی انگلیسی است.
گروهی در اتحادیه عقیده داشتند تهیچ مربی انگلیسی شایستهی این پست نیست و تیم ملی باید توسط یک گروه مربیگری هدایت شود. ونبلز، اما از مشکلات آگاه بود. مردی که از بارسلونا بازگشته تا پس از تغییر نسل، پس از 30 ا آخرین افتخار ملی و البته پس از 2 سال بدون بازی رسمی به واسطهی میزبانی و معافیت از بازیهای دوستانه تیم ملی انگلستان را هدایت کند. الن شیرر راجع به آن بازیها میگوید:
"نمیشد آنها را دوستانه تلقی کرد. کافی بود اندکی بد بازی کنیم تا سیل انتقادات به سویمان روانه شود...."
اقبال عمومی نسبت به تیم ملی به شدت کاهش یافته بود. به طوریکه در دومین بازیت تحت هدایت ونبلز در ومبلی، فقط 23 هزار نفر بازی انگلیس- یونان را تماشا کردند. ال تل (لقب ونبلز در اسپانیا) که ب خوبی از انزوای فوتبال انگلیس در دههی 90 در جهان فوتبال آگاه است در یک مصاحبه پیش از یورو 96 میگوید:
"یک بار در یک کنفرانس خبری در سوئد بودم. آنها به تاکتیکهای ما در انگلستان میخندیدند و با آنها جوک میساختند!"
در زمین بازی هم مشکلات کم نبود. الن شیرر که در لباس بلکبرن، 130 گل در 171 بازی به ثمر رسانده بود، فقط 5 گل ملی در 23 بازی.... در گزارش پیش از آغاز تورنمنت fft از تیم ملی انگلستان، تیغ انتقادات به سوی ونبلز است:
"انگلیس اصلا طوری بازی نمیکند که مهاجمی با کیفیت شیرر به درد این تیم بخور! در دفاع نیز ما مدام مشغول آزمون و خطا هستیم. برابر ژاپن 4 دفاع جدید به زمین رفتند و بازهم نتوانستیم دروازه را بسته نگه داریم "
تابستانی که قرار بود بخشی از پروژهی بازپروری فوتبال انگلستان پس از فجایع هیلزبورو و هیسل باشد، به نظر میرسید کابوسی بی پایان برای سه شیرهاست. در ماه می با اعلام ترکیب اولیهی تیم ملی از سوی ونبلز، بار دیگر تیغ انتقادات به سوی او نشانه گرفته شد. تنها 9 بازیکن از 22 نفر، بیش از 10 بازی ملی در کارنامهی خود داشتند. به عقیدهی منتقدین حضور دو بازیکن نوجوان 17 و 18 ساله از آکادمی وستهم، نمیتوانست افتخار 30 سال پیش در ومبلی را با مردان وستهم، مور، هرست و پیترز زنده کند. حتی اگر آن دو نفر فرانک لمپارد و ریو فردیناند باشند! ونبلز با ترکیب اولیه خود راهی تور آمادهسازی تیم ملی در آسیا میشود. چین، تیمی با لباس عجیب صورتی رنگ به نام منتخب هنگ کنگ و چند برد 1-0. دیلی میل صراحتا به انتقاد از تیم ونبلز میپردازد:
"دستهای از پسرانی که بعدها خواهند درخشید و دستهای از قدیمیهای بی مصرف"
پس از آن اردو، نوبت به اعلام لیست رسمی میرسد. زمانی درست مقارن با روز تولد 29 سالگی پل گسکوین. ونبلز برای آرامش ذهنی تیم، به آنها اجازه میدهد تا تولد گازا را در یک بار جشن بگیرند. خب میدانید که تولد پل گسکوین چگونه پیش خواهد رفت؟ بازیکنان تیم ملی دست در دست دختران زیبارو، بطریهای که باز میشوند، گیلاسهایی که سر کشیده میشوند و ... یک سفرهی رنگارنگ برای سان و تمام روزنامههای زرد حریص آن روزها. تصاویر جشن تولد گازا، روز بعد تیتر اصلی تمام روزنامههای انگلیسی است.
"رسوایی"
"به گازا نگاه کنید، یک پسر مست بی غرور"
"تنها چیزی که خواهیم برد، جایزه بهترین مرد مست خواهد بود!"
برایان رابسون، دستیار دستیار ونبلز دربارهی آن اتفاق میگوید:
"روزنامهها، همه چیز را آنطور که میخواستند بزرگنمایی کردند. پیش از جشن تولد گارا همه چیز تحت کنترل بود. بازیکنان اجازهی نوشیدن الکل را نداشتند. سپس ما از اردوی شرق آسیا بازگشتیم و تری (ونبلز) تصمیم گرفت تا اجازه دهد بچهها نفسی تازه کنند. این به کمک کرد تا پیوند میان بچهها نزدیک تر شود...."
اتحادیه فوتبال انگلیس، تا 5 روز سکوت میکند تا خود بازیکنان و مربی مسئولیت آن وقایع را به عهده گیرند. الکس فرگوسن به آن وقایع انتقاد میکند و روزنامهها هر روز بر آتش میدمند. واکنش ونبلز اما دیدنی است. شیرر میگوید
" تری به ما گفت حالا دنیا بر علیه شماست. اگر آنها برای جنگیدن آمدهاند، خب شما با آنها بجنگید..."
سوییس
علیرغم همهی تصورات منفی، آغاز تورنمنت برای مردم انگلستان طعم دیگری دارد. خشونت دههی 80 و انزوای پس از وقایع فاجعهی هیسل، ناگهان رنگ باخته و مردم لندن، منچستر، نیوکاسل، شفیلد و ... با پرچههای رنگارنگ پذیرای 15 کشور اروپایی در نخستین یوروی 16 تیمی تاریخ هستند.
بد
به نظر همه چیز راجع به وقایع در زمین حقیقت داشت. مساوی 1-1 و آهی بلند از نهاد تمام مردم.
تاثیر ونبلز:
االن شیرر 12 بازی ملی بدون حتی یک گل زده، را پشت سر گذاشته و برای بازی افتتاحیه در ترکیب تیم ملی است. رسانهها و کارشناسان فشار زیادی برای جانشینی او با رابی فاولر پس از یک فصل درخشان با لیورپول و همچنین لس فردیناند به مربی وارد کردهاند. شیرر میگوید:
"بهترین کاری که تری دربارهی من انجام داد این بود که یک ماه مانده تا شروع بازیها با من خصوصی صحبت کرد و گفت مطمئن باش تو انتخاب اول من برای خط حمله در یورو خواهی بود."
در بازی با سوییس نیز ال بزرگ انتخاب اول ونبلز است و فقط 23 دقیقه برای پایان دادن به تمام انتقادات کافیست. اولین گل انگلستان در یورو 96 توسط الن شیرر.
اسکاتلند
خوب
پل گسکوین، گلی را ه ثمر میرساند که بدون شک نماد آن تورنمنت تابستانی در انگلستان است. دریبلهای معرکهی سرپا، شوتی سرضرب شادمانی تاریخی با بطریهای آب و... به محض نواخته شدن سوت پایان بازی، گسکوین به سراغ الی مک کویست همبازی خود در رنجرز میرود تا لباسشان را با هم عوض کنند. بله، او فقط یک قهرمان مست نیست!
بد
پس از بازی با سوییس، تصاویر شرینگام، ردنپ و سول کمپبل در یک کلوپ شبانه منتشر میشود. پاپارتزیها دست برادرا نیستند و ونبلز پیش از بازی با اسکاتلند مجبور است بار دیگر از همبستگی تیم خود، در کنار نظم و انضباط به طور توامان دفاع کند.
تاثیر ونبلز
انگلستان در برخی بازیهای دوستانه با 3 دفاع به میدان رفته بود. حالا و پس از ناکامی برابر سوییس با 4 دفاع، زمان تغییر فرا رسیده. ونبلز تیم را با سه مدافع، آدامز، نویل و استوارت پیرس و یک هافبک پوشش دهنده مقابل آنها، گرت ساوتگیت به مصاف اسکاتلند میفرستد. نتیجه اولین پیروزی انگلستان در تورنمنت، به همراه کلین شیت است.
هلند
خوب
توتال فوتبال. برکمپ. دی بوئر. سیدورف. آژاکسیها... خب آن روز توتال فوتبال در اختیار تیم دیگری است. بازی درخشان. مهاجمان گلزن. بازگشت ساوتگیت به دفاع و بله، انگلستان 4، هلند 1!
بد
تاثیر ونبلز
تعویض دیوید پلات با پل اینس، هافبک قدرتمند انگلستان را عصبانی میکند. اینس میگوید:
"با خشم به سمت رختکن رفتم اما ونبلز گفت: هی پسر تو با یک کارت دیگه از بازی یکچهارم محروم شدی. من باید یک نفر دیگر را به جای تو در این پست آزمایش کنم"
دیوید پلات در بازی بعد، در مقابل فرناندو هیرو بهترین بازیکن اسپانیا نمایش معرکهای از خود به جای میگذارد.
اسپانیا
خوب
پنالتیها. بله پنالتیها. چیزی که قبل و بعد از آن پاشنهی آشیل انگلستان بود. دردی که از 6 سال قبل در تورین برابر آلمانغربی هنوز بر جان انگلیسیها باقی مانده بود. با شیرجهی دیوید سیمن التیام مییابد...