در یکی از روزهای پاییزی تهران، فرودگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره) تهران مهمانی با کارت شهروندی کانادا داشت؛ مهمانی که یکی از هموطنان ایرانی ساکن شهر تورنتوی کانادا بود، اما برای انجام برخی امور درمانی دندانپزشکی به ایران آمده بود. به‌گفته این مهمان سی‌وچندساله، هزینه بلیت رفت و برگشتش به همراه هزینه‌های درمانی دندانپزشکی در تهران بسیار کمتر از هزینه دندانپزشکی در کاناداست.
برخلاف تصور اولیه، سیستم درمانی و پزشکی کانادا با مشکلات عدیده از نظر گران‌بودن‌هزینه‌ها و همچنین صف‌های طولانی بیماران برای انجام امور درمانی روبه‌روست. مجله مونترال کانادا در تازه‌ترین گزارش خود به نقل از دانشگاه مک‌گیل اعلام کرده ظرفیت بخش آنکولوژی (بخش مربوط به بیماران سرطانی) بیمارستان رویال ویکتوریا از ۳۰تخت فعال به ۲۴تخت کاهش پیدا کرده است؛ چون این بیمارستان مانند بسیاری از مراکز درمانی دیگر «نیروی کافی» ندارد.
سیستم درمانی کانادا
کمبود نیروی پزشکی در کانادا باعث تشکیل صف‌های طولانی بیمارانی شده که به خدمات درمانی دولتی نیازمند هستند. به‌طور کلی، سیستم درمانی کانادا یک سیستم دولتی است و شهروندان برای استفاده از خدمات درمانی دولتی به ناچار باید در صف‌های نوبت چندماهه منتظر بمانند؛ البته خدمات پزشکی خصوصی نیز بدون صف انتظار در کانادا قابل دسترس است، اما هزینه‌های بالای خدمات پزشکی خصوصی باعث می‌شود که درصد زیادی از شهروندان کانادایی به خدمات درمانی دولتی با هزینه‌های کمتر وابسته باشند.
صف‌های شش ماهه
در عین حال دریافت خدمات درمانی دولتی برای شهروندان و ساکنان کانادا نیازمند صبر چندماهه در صف‌های انتظار است. گزارش مؤسسه فریزر در دسامبر ۲۰۲۳ یعنی ۳ماه پیش نشان می‌دهد که بیماران کانادایی طولانی‌ترین زمان انتظار را برای درمان پزشکی در میان کشورهای آمریکایی و اروپایی تجربه می‌کنند. براساس این گزارش، میانگین صف انتظار برای بیماران ۲۷.۷ هفته و چیزی معادل ۶ماه و نیم است. این زمان انتظار به‌طور قابل‌توجهی بیشتر از سال ۲۰۲۲ و تقریبا ۳ برابر زمان انتظار در سال ۱۹۹۳ است.
مرگ ۱۷ هزار بیمار در صف انتظار
گزارش وب‌سایت کانادایی SecondStreet.org نیز که به‌تازگی منتشر شده، نشان می‌دهد که طی سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳، حداقل ۱۷۰۳۲ بیمار درحالی‌که در صف انتظار درمان پزشکی بودند، جان خود را از دست دادند.
در این گزارش گفته شده بسیاری از این بیماران احتمالا می‌توانستند به آسانی به زندگی خود ادامه دهند، اما صف انتظار طولانی‌مدت و عدم‌دسترسی به پزشک و فقدان اقدامات درمانی به‌موقع باعث مرگ زودرس بسیاری از آنها شده است. این میزان مرگ‌ومیر بیماران در صف انتظار، بالاترین تلفات صف انتظار درمان در کانادا طی یک‌دهه گذشته است.
سونامی مرگ بیماران
گزارش SecondStreet.org البته آمار خود را بسیار محافظه‌کارانه می‌داند و اعلام کرده در این گزارش آمار بیمارانی که جان خود را در صف انتظار در استان‌های کبک، نیوفاندلند و لابرادور و همچنین منیتوبا از دست داده‌اند، محاسبه نشده و بی‌تردید آمار مرگ‌ومیر بیماران در صف انتظار نوبت پزشکان در کانادا بسیار بیشتر از ۱۷ هزار نفر است.
در این گزارش همچنین گفته شده که احتمالا از سال ۲۰۱۸ بیش از ۳۱۳۹۷ بیمار در سراسر کانادا به‌دلیل نرسیدن به نوبت ویزیت پزشک، جان خود را از دست داده‌اند. براساس این گزارش، نوبت انتظار برخی عمل‌های جراحی در بیمارستان‌های دولتی از یک هفته تا ۱۱ سال متغیر است.
افزایش ۶۴ درصدی مرگ‌ومیرها
از سوی دیگر گزارش وب‌سایت کانادایی thehub.ca اذعان دارد که افزایش دوبرابری بودجه بخش درمان نتوانسته بحران صف‌های انتظار بیماران را طی ۳۰ سال گذشته حل و فصل کند و سال میلادی ۲۰۲۳ میزان مرگ‌ومیر بیماران در انتظار نوبت ویزیت تا ۶۴ درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. مکنزی مویر، کارشناس بهداشتی و درمانی در کانادا نیز گفته است که این کشور در میان ۳۰ کشور با سیستم‌های مراقبت بهداشتی مشابه از نظر در دسترس بودن پزشک، رتبه بیست‌وهشمین کشور را دارد.
وضعیت اورژانسی اورژانس‌ها
بحران در سیستم درمانی کانادا حتی اورژانس‌ها را نیز با مشکل روبه‌رو کرده است.
گزارش macleans.ca نشان می‌دهد از آنجا که اورژانس‌های کانادا با کمبود نیرو و تخت دست و پنجه نرم می‌کنند، زمان انتظار پذیرش در بخش اورژانس بیمارستان‌ها طولانی‌تر شده است. در دسامبر گذشته یعنی ۳ماه پیش در استان انتاریو به‌عنوان یکی از استان‌های معروف کانادا، بیماران به‌طور متوسط نزدیک به ۲۲ ساعت در اورژانس بیمارستان منتظر پذیرش می‌ماندند.
به‌گفته مایکل هاولت، رئیس انجمن پزشکان اورژانس کانادا یا CAEP، چندین دهه کمبود بودجه به مشکلات نظام درمان دامن زده و اکنون سیستم درمانی به نقطه شکست رسیده است. او می‌گوید که زمان انتظار بیماران اورژانسی به‌ویژه در فصول ویروس تنفسی احتمالا بدتر هم خواهد شد.
در ماه نوامبر گذشته یعنی ۴ماه پیش‌نیز، یک بیمار کانادایی پس از ۳۳ ساعت انتظار برای خالی شدن تخت در راهروی بیمارستان شهر وینیپگ جان باخت. ماه بعد نیز ۲ بیمار که ۲ روز منتظر درمان در یک اورژانس شهر کبک بودند، جان خود را از دست دادند؛ چون ظرفیت این مرکز درمانی تا ۲ برابر پر شده بود و امکان پذیرش بیمار جدید را نداشت.
کمبود تخت بیمارستانی
گزارش macleans.ca پرده دیگری از علل افزایش مرگ‌ومیر در بیماران کانادایی برداشته و به نقل از یک پزشک اورژانس گفته است که برخی از سالمندان با مشکلات حرکتی و همچنین چالش‌های زوال عقل مواجه هستند.
این افراد به مراقبت طولانی‌مدت و تخصصی در یک محیط بیمارستانی نیاز دارند، اما از آنجا که تخت و امکانات مراقبت طولانی برای جمعیت سالخورده در بیمارستان‌ها موجود نیست، بسیاری از این سالمندان بدون درمان کافی ترخیص و به خانه فرستاده می‌شوند و در این وضعیت بسیاری از آنها جان خود را خیلی زود از دست می‌دهند.
همچنین در هنگام همه‌گیری‌های تنفسی در فصل زمستان، امکانات سایر بیماران در اختیار بیماران تنفسی قرار می‌گیرد و خیلی از بیماران بدحال مفصلی و ارتوپدی به‌ناچار از بیمارستان ترخیص می‌شوند و در خانه جان آنها با خطر جدی مرگ روبه‌رو می‌شود.
این ترخیص‌های زودهنگام به‌طور عمده به‌دلیل کمبود تخت‌های بیمارستانی صورت می‌گیرد.
