انوشیروان روحانی (متولد 1 مرداد 1318 / 24 ژوئیه 1939 در رشت) نوازنده پیانو، ارگ و آکاردئون، آهنگساز و رهبر ارکستر برجسته ایرانی است. او بیش از شش دهه فعالیت هنری دارد و ترکیبی از موسیقی کلاسیک، پاپ و موسیقی فیلم را در آثارش به کار گرفته است.
زندگینامه و تحصیلات:
خانواده و آغاز فعالیت
وی فرزندی از یک خانواده هنری بود. پدرش رضا روحانی (مهندس کشاورزی و نوازنده ویولن) و پدربزرگش روحانی موید، نویسنده و فرهنگی، تاثیر زیادی در رشد هنری او داشتند. انوشیروان با هدیه ملودیکا از پدرش در تهران و شروع آموزش موسیقی از سن 3 تا 6 سالگی، اولین قطعات خود را خلق کرد و از سن 9 سالگی اولین قطعه او در رادیو ملی ایران پخش شد؛ دلیل اصلی شکل گیری ذوق موسیقایی عمیق در وجود او.
انوشیروان از کودکی با رادیو همکاری داشت و در 15 سالگی به عنوان عضو ثابت موسیقی رادیو شناخته شد. در 21 سالگی اولین آهنگ حرفه ای خود (اسرار راز- با صدای پوران) را منتشر کرد.
تحصیلات رسمی
تحصیل کرده در هنرستان عالی موسیقی تهران (1337) بود و تحت نظارت استادانی همچون جواد معروفی و روح الله خالقی آموزش پیانو دید. او همچنین در سال 1347، مدرک خلبانی خود را دریافت کرد.
آثار و دستاوردها:
استاد روحانی بیش از 500 آهنگ ساخته که حدود 250 مورد ضبط و منتشر شده اند و این شامل آثار پاپ، کلاسیک، بی کلام و موسیقی فیلم میشود. از میان آثار ماندگارش میتوان به "سلطان قلب ها"، "دله کوچولو"، "گل سنگ" و "تولدت مبارک" اشاره کرد.
. "تولدت مبارک" آهنگی است که جایگزین فارسی "Happy Birthday" شده و تقریبا در تمام تولدهای ایرانی اجرا میشود.
. "سلطان قلب ها" شامل موسیقی فیلمی با همین نام در سال 1968 اثری نمادین است که به عنوان یکی از معروف ترین و محبوب ترین آثار او شناخته میشود.
. "دله کوچولو" و "گل سنگ" قطعاتی احساسی هستند که نماینگر سبک تلفیقی و شخصیت ملودیک استاد روحانی هستند.
آلبوم های تحلیلی برتر
| آلبوم |
سال انتشار |
ویژگی شاخص
|
| سلطان قلب ها |
1968 |
آغاز موج تلفیق پاپ و ارکسترال در کارنامه او |
| فریاد |
1970 |
یکی از آلبوم های درخشان دهه 70 میلادی، حاوی قطعاتی مانند "'گل سنگ" |
| تولدت مبارک |
1972 |
تثبیت آهنگ تولد در فرهنگ ایرانی |
| ملودی های عشق (سمفونیک) |
1997 |
ضبط در پراگ با Czech symphony Orchestra؛ اوج هنر اکستراسیون |
آثار موسیقی فیلم
استاد روحانی برای فیلم های شاخصی موسیقی ساخت:
. "خداحافظ تهران" فیلمی عاشقانه از ساموئل خاکچیان، محصول سال 1966 میلادی
. "سلطان قلب ها" از برجسته ترین آثار موسیقی متن ایرانی، محصول سال 1968 میلادی
هنرمندان شاخصی که با روحانی همکاری داشتند:
این استاد در طول دوران فعالیت هنری خود با بسیاری از بزرگترین خوانندگان تاریخ موسیقی ایران همکاری داشته و برخی از ماندگارترین آثار موسیقی پاپ و سنتی ایران حاصل این همکاری هاست و اینجا ما به چند مورد از این هنرمندان اشاره میکنیم:
. پوران: اولین خواننده ای که به صورت حرفه ای با روحانی همکاری کرد و در شکوفایی اولیه او نقش مهمی داشت.
. ویگن: ترکیب صدای گرم ویگن با ملودی های لطیف روحانی، بخشی از ماندگارترین آثار پاپ ایرانی را رقم زد.
. هایده: صدای پرقدرت و احساس برانگیز هایده با تنظیم های ارکسترال روحانی، آثاری با اوج عاطفه و عمق موسیقایی را پدید آورد.
. مهستی: ترکیب صدای شفاف مهستی و پیانوی کلاسیک روحانی، فضایی خاص و صمیمی ایجاد کرد.
. عارف: عارف که با صدای مخملی و عاشقانه خود از پایه گذاران پاپ رمانتیک در ایران بود، همکاری های متعددی با روحانی داشت که از زیباترین جلوه های موسیقی عاشقانه ایرانی را رقم زد.
. معین: قطعه هوس که از زیباترین آثار او به شمار میرود و با صدای معین از بهترین حس ها را به شنونده منتقل میکند.
همچنین میتوان به ابی، گوگوش، همایون شجریان (خصوصا در طی سال های اخیر) و دیگر هنرمندان اشاره کرد.
سبک و میراث:
انوشیروان روحانی در آثارش سبک کلاسیک غربی را با موسیقی ایرانی و پاپ ترکیب کرده است؛ و طیف گسترده ای از آهنگ ها شامل قطعات ارکسترال، بی کلام و موسیقی متن فیلم را خلق کرده است. پس زمینه ای پس از آموزش در هنرستان موسیقی تهران و رسیدن به تسلطی قابل توجه در پیانو، ارگ الگترونیک و آکاردئون ایجاد شد و او را قادر ساخت که موسیقی ایرانی را با فرم ارکسترال و سازهای غربی تلفیق کند.
موسیقی میان رشته ای ایرانی-غربی
سبک ترکیبی او باعث شد تا آثارش در میان قشر وسیعی از مخاطبان ایرانی و فرهیخته محبوبیت پیدا کند.
. موسیقی کلاسیک معاصر با لطافت پاپ: روحانی اغلب ساختارهای کلاسیک را با ملودی های ساده و احساسی پاپ آمیخته کرد.
. ارکستراسیون دقیق: کار با ارکسترهایی نظیر Czech Symphony Orchestra باعث ارتقای مهارت تنظیم سازی و رهبر ارکستر در آثارش شد.
. نوآوری در ملودی های ایرانی: او از مدها و فواصل موسیقی ایرانی بهره میبرد اما فرم را از راه هندسه و آکوردهای کلاسیک گسترش میداد.
دوره مهاجرت:
پس از وقوع انقلاب 1357، روحانی عمدتا در لس آنجلس و آلمان ماندگار شد. وی همچنان مینواخت، ضبط میکرد و به رهبری ارکستر ادامه داد؛ مانند Love Melodies با ارکستر پراگ.
در این اواخر نیز آثار زنده او با هنرمندانی همچون همایون شجریان اجرا شد که در جشن های 2024 لس آنجلس توانست دوباره توجه ها را جلب کند.
جمع بندی:
انوشیروان روحانی بی شک یکی از ستون های موسیقی ایرانی است؛ هنرمندی که با ترکیب سبک های گوناگون و خلق آثاری خاطرانگیز، ردپای خود را در تاریخ موسیقی این سرزمین ثبت کرده است. بیوگرافی فوق میتواند ساختاری منسجم، خوانا و جذاب برای شما در سایت طرفداری به همراه داشته باشد.
در زادروز استاد روحانی، آرزوی موفقیت، تندرستی و شادابی برای ایشان داریم، تولدت مبارک!
