|
در دو دهه اخیر، ساختار مالکیت باشگاه‌های فوتبال دستخوش تحولات بنیادین شده است. این تحولات صرفاً محدود به تغییر در منابع مالی نبوده، بلکه به صورت سیستماتیک بر تمامی جنبه‌های مدیریتی، ورزشی و حتی فرهنگی باشگاه‌ها تأثیر گذاشته است. در این تحلیل جامع، به بررسی تطبیقی مدل‌های مختلف مالکیت و تأثیرات آن بر عملکرد ورزشی تیم‌ها می‌پردازیم.
انواع مدل‌های مالکیت در فوتبال مدرن
مالکیت شرکتی (Corporate Ownership)
این مدل که توسط گروه‌های سرمایه‌گذاری بزرگ به کار گرفته می‌شود، باشگاه را به عنوان یک دارایی در سبد سرمایه‌گذاری خود می‌بینند.
از ویژگی‌های کلیدی این میتوان به تأکید بر بازگشت سرمایه (ROI)، مدیریت حرفه‌ای با ساختار سلسله مراتبی، برنامه‌ریزی بلندمدت مالی، تمایل به استانداردسازی فرآیندها اشاره کرد
مالکیت دولتی (State-backed Ownership)
در این مدل که معمولاً توسط سرمایه‌داران نزدیک به حکومت‌ها اجرا می‌شود، باشگاه به عنوان ابزار قدرت نرم عمل می‌کند. شاخصه‌های اصلی این نوع مالکیت تأکید بر دستاوردهای نمادین، سرمایه‌گذاری کلان بدون محدودیت کوتاه‌مدت، اولویت اهداف سیاسی-تبلیغاتی بر معیارهای اقتصادی و ارتباطات بین‌المللی گسترده می باشد
مالکیت شخصی (Individual Ownership)
این الگو که بیشتر توسط سرمایه‌داران انفرادی پیگیری می‌شود، معمولاً جنبه‌های احساسی بیشتری دارد. ویژگی‌های متمایز این نوع مالکیت، تصمیم‌گیری متمرکز، انعطاف‌پذیری بالا در تغییر استراتژی، وابستگی به دیدگاه‌های شخصی مالک، نوسانات بیشتر در خط مشی است
تأثیرات مدیریتی بر عملکرد ورزشی
مدل مالکیت به صورت مستقیم بر چهار حوزه کلیدی تأثیر می‌گذارد:
سیاست‌های نقل‌وانتقالات
در مدل شرکتی، خرید بازیکنان بر اساس تحلیل‌های دقیق داده‌محور انجام می‌شود. در حالی که در مدل دولتی، جذب ستاره‌ها اغلب جنبه تبلیغاتی دارد. مدل شخصی معمولاً بین این دو حالت نوسان دارد.
مدیریت منابع انسانی
مدل‌های شرکتی تمایل به استخدام مدیران ورزشی حرفه‌ای دارند، در حالی که در مدل دولتی، وفاداری سیاسی گاهی بر شایستگی حرفه‌ای ارجحیت می‌یابد. مدل شخصی غالباً ترکیبی از هر دو رویکرد است.
توسعه زیرساخت ها
باشگاه‌های با مالکیت شرکتی معمولاً پروژه‌های زیرساختی را با محاسبات دقیق اقتصادی پیش می‌برند. در مقابل، مالکیت دولتی می‌تواند پروژه‌های نمایشی را بدون توجه به توجیه اقتصادی اجرا کند.
مدیریت مالی
کنترل هزینه‌ها در مدل شرکتی بسیار سیستماتیک است، در حالی که مدل دولتی معمولاً با محدودیت مالی کمتری مواجه است. مدل شخصی بسته به روحیات مالک می‌تواند به هر یک از این دو سو گرایش پیدا کند.
چالش‌های پیش‌رو و معایب
مدل شرکتی: کاهش ارتباط عاطفی با هواداران
مدل دولتی: آسیب‌پذیری در برابر تحریم‌ها و تغییرات سیاسی
مدل شخصی: وابستگی بیش از حد به یک فرد
تحولات اخیر در ساختار مالکیت باشگاه‌های بزرگ فوتبال، این ورزش را به آزمایشگاهی برای بررسی تأثیر نظام‌های اقتصادی مختلف تبدیل کرده است. در حالی که هر مدل مزایا و معایب خاص خود را دارد، به نظر می‌رسد تلفیق هوشمندانه‌ای از جنبه‌های مثبت هر سه مدل می‌تواند به ساختاری پایدارتر منجر شود. آینده فوتبال حرفه‌ای احتمالاً شاهد ظهور الگوهای ترکیبی خواهد بود که هم پایداری مالی و هم کارایی ورزشی را تأمین کند.
نمونه هایی از انواع مالکیت
| نام تیم |
نوع مالکیت |
سبک مدیریتی میزان رضایت |
| لیورپول |
شرکتی |
مالکیت توسط FSG به رهبری جان هنری،
تصمیم گیری توسط چند گروه و کمیته برای صلاح باشگاه، تحلیل داده های نقل و انتقالاتی، کار گروهی و کمتر شدن احتمال دخالت سلیقه ها، خرج نکردن در بعضی فواصل و مواقع حساس
|
| منچستر سیتی |
دولتی |
مالکیت توسط شیخ منصور،
خرج های متعدد و زیاد، خرید بازیکنان زیاد و مربیان خوب، بدبینی جهانی نسبت به نحوه مدیریت، پرونده های متعدد تخلفات مالی
|
| منچستر یونایتد |
شرکتی |
مالکیت توسط خانواده گلیزر،
درآمد زایی بدون سرمایه گذاری کلان، تاکید بر توسعه نام باشگاه و برند تجاری، نداشتن ساختار منظم مالی، بدهی های سنگین، ضعف و قوت و نداشتن ثبات در نقل و انتقالات
|
| آرسنال |
شرکتی |
مالکیت توسط KSE به رهبری استن کرونکه،
خود کفایی مالی بالا، استفاده بهینه از ورزشگاه بزرگ و درآمد زایی از طریق تماشاگران، مدیریت محتاطانه منابع، محدودیت در سرمایه گذاری و منابع، عدم نتیجه گیری تیم در فصول اخیر
|
| تاتنهام |
شرکتی |
مالکیت توسط ENIC به رهبری جو لوئیس و دانیل لوی
استراتژی بر مبنای درآمد زایی، ظرفیت تجاری بالا، توسعه آکادمی، پیشرفت در فصول اخیر، عدم موفقیت در برخی فصول، خرید های ناکام، محدودیت در سرمایه گذاری
|
| نیوکاسل |
دولتی |
مالکیت توسط صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان،
رشد تدریجی با سرمایه گذاری کلان، بهبود فنی تیم با چشمان باز، استخدام مدیران خوب، احتمال زیر سوال رفتن مخارج، زیر پا گذاشتن فیر پلی مالی، بدبینی جهانی نسب به مالکین عرب
|
| چلسی |
شخصی |
مالکیت توسط تاد بولی و بغداد اقبالی،
پول پاشی بین المللی و خرج با دستان باز، رضایت بالای هواداران در نقل و انتقالات، خرید بدون توجه به نیاز، تعویض مربیان بدون مهلت، خرید های ناموفق
|
این روز ها فوتبال، یک کالا است، یک صندوق سرمایه گذاری، نه یک ورزش.
فوتبال روزی زندگی ما بود.
|
