طرفداری | جان توشاک (John Toshack) زاده 22 مارس 1949 در شهر کاردیف ولز است. او با 185 سانتی‌متر در پست مهاجم نوک بازی می‌کرد. پدر جان، جورج توشاک، اهل دانفرملاین اسکاتلند بود و به عنوان نجار در این کشور مشغول به کار بود تا زمانی که در نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا عضویت پیدا کرد و به ولز کوچ کرد. نتیجه ازدواج این مرد اسکاتلندی و خانم ولزی، تولد جان بود. توشاک در کودکی به مدرسه ابتدایی رادنور رفت و در همین مدرسه، برای نخستین بار فوتبال بازی کرد؛ او در ابتدا به کریکت و راگبی نیز علاقه داشت اما شکستگی شانه در یکی از مسابقات راگبی، او را به فوتبال بازگرداند. در یک تورنمنت محلی در شهر کاردیف، توشاک عملکرد خوبی داشت و با شش گل که چهارتای آن توسط ضربه سر به ثمر رسید، توجه استعدادیاب‌های باشگاه کاردیف را جلب کرد. او در سال 1965، درست در روز تولدش به تیم اصلی کاردیف منتقل شد و در نخستین بازی‌اش برای این باشگاه در نوامبر همین سال برابر لیتون اورینت، گلزنی کرد. توشاک با این گل خود که در سن دقیق 16 سال و 236 روز به ثمر رسید، جوان‌ترین گلزن تاریخ کاردیف، به مدت 41 سال بود.
نخستین فصل توشاک در سطح دوم فوتبال انگلستان، شامل 9 بازی و شش گل بود. در فصل دوم همکاری با کاردیف، توشاک به ستاره اصلی تیمش تبدیل شد و با سه هت‌تریک جذاب خود به آمار 26 بازی و 11 گل رسید؛ این بازیکن با 11 گل، بهترین گلزن فصل کاردیف بود و جواب اعتماد مربیانش را به بهترین شکل داد. از فصل 68-1967 بود که این بازیکن برای نخستین بار در جام برندگان اروپا بازی کرد و تا مرحله نیمه نهایی آن پیش‌روی کرد. او تا پایان حضورش در کاردیف، موفق به حضور در چهار دوره جام برندگان اروپا شد و گل‌های مهمی را برابر پورتو، نانت و دیگر باشگاه‌های مطرح اروپایی، به ثمر رساند. آمارهای توشاک در فصول بعدی حضورش در کاردیف که همگی در لیگ سطح دوم انگلستان بود، شامل 50 بازی و 17 گل در فصل 68-1967، 51 بازی و 31 گل در فصل 69-1968، 51 بازی و 22 گل در فصل 70-1969 و 20 بازی و 13 گل در فصل 71-1970 می‌شد. گل توشاک به نانت در نوامبر 1970، صدمین گلش با پیراهن این باشگاه ولزی بود و او را در تاریخ آن‌ها ماندگار کرد. پس از شش فصل بسیار موفق در ولز، وقت آن رسیده بود که توشاک، چالش جدیدی را در سطح بالای انگلستان بپذیرد زیرا پیش‌تر و در سومین فصل حضورش در کاردیف، پیشنهاد فولام را به دلیل کم‌تجربگی خود، رد کرد.
انتقال توشاک به لیورپول در اوخار سال 1970 میلادی با 111 هزار پوند، نهایی شد تا این مهاجم گلزن، شاگرد بیل شنکلی شود؛ 100 هزار پوند از رضایت‌نامه توشاک، سهم باشگاه کاردیف بود و رکورد نقل و انتقالات این باشگاه را شکست. نخستین بازی او برای لیورپول در هفته 17 لیگ برتر انگلستان برابر کاونتری ثبت شد. درخشش در دومین بازی، لیورپولی‌ها را به آینده توشاک امیدوار کرد زیرا او در این مسابقه که برابر اورتون، رقیب سنتی باشگاهش برگزار شده بود، یک گل زد و یک پاس گل را به ثبت رساند. در ادامه فصل، این بازیکن دروازه تیم‌های لیدز (رفت و برگشت)، آرسنال و وست‌هم در لیگ، هیبرنیان در فیرز کاپ و سوانسی را در جام حذفی باز کرد تا با آمار 33 بازی، هفت گل و شش پاس گل، فصل نخست خود در لیورپول را به پایان برساند. شکست برابر آرسنال در فینال جام حذفی، تجربه تلخ این فصل توشاک بود که او را از رسیدن به نخستین قهرمانی خود، بازداشت. در فصل 72-1971، این بازیکن برای نخستین بار دروازه منچستر یونایتد را باز کرد و در پایان فصل به آمار 34 بازی، 13 گل و چهار پاس گل رسید. توانایی توشاک در بازی هوایی، در این دو فصل به طرفداران لیورپول اثبات شد زیرا او توانست در بازی‌های متعددی، با ضربه سر گلزنی کند. هارمونی و هماهنگی توشاک با کوین کیگان، لیورپول را دارای قوی‌ترین خط حمله فصل انگلستان کرده بود؛ تلپاتی کیگان و توشاک به گونه‌ای بود که بیل شنکلی را به نقل قولی ماندگار وادار کرد: «کیگان می‌دود و توشاک می‌پرد، توپ خودش راهش را میان این دو، پیدا می‌کند».
نقطه اوج توشاک در آنفیلد به فصل 73-1972 بازمی‌گردد که با 13 گل این بازیکن که شامل سه بریس برابر لستر سیتی، چلسی و کاونتری و گلزنی برابر منچستر یونایتد می‌شد، لیورپول به قهرمانی لیگ برتر انگلستان رسید. توشاک در این فصل، آن‌قدر درخشیده بود که حتی نبودنش در 20 مسابقه به دلیل مصدومیت نیز نتوانست تا آمارش را خراب و لیورپول را از قهرمانی دور کند. در ادامه، او در بازی رفت فینال جام یوفا برابر مونشن گلادباخ، با دو ضربه سر، دو موقعیت گل را برای پارتنر خود یعنی کوین کیگان فراهم کرد تا این بازیکن نیز با گلزنی، توشاک را به دو پاس گل در فینال برساند. در نهایت، لیورپول با وجود شکست در بازی برگشت، قهرمانی جام یوفا را نیز تجربه کرد تا کارنامه توشاک، غنی‌تر شود. پس از این فصل بسیار موفق که شامل 40 بازی، 17 گل و هفت پاس گل می‌شد، توشاک در دو فصل بعدی خود، آمارهای 30 بازی، 11 گل و سه پاس گل در فصل 74-1973 و 25 بازی و 12 گل در فصل 75-1974 را به ثبت رساند. حاصل این دو فصل توشاک، قهرمانی تیمش در جام حذفی انگلستان با سه گل و دو پاس گل از او بود. خرید ری کندی از آرسنال و کاهش محتمل دقایق بازی در شروع فصل 75-1974، باعث شد تا توشاک، پیش از آغاز فصل، درخواست جدایی خود را به مدیران لیورپول ارائه دهد؛ در حالی که انتقال 160 هزار پوندی این بازیکن به لستر سیتی در آستانه نهایی‌شدن بود، مشکلاتی در تست‌های پزشکی توشاک، این انتقال را منتفی کرد تا او هم‌چنان در لیورپول باقی بماند.
دوگانه قهرمانی در لیگ و جام یوفا، اتفاقی بود که در فصل 76-1975 نیز مجدداً برای توشاک تکرار شد. او در لیگ، دو هت‌تریک برابر بیرمنگام و وست‌هم داشت و در جام یوفا، پس از هت‌تریک برابر هیبرنیان، دروازه رئال سوسیداد، اسلاسک وروسلاو و بارسلونا را باز کرد. 50 بازی، 23 گل و 20 پاس گل، آمار بسیار موفقی برای بازیکنی بود که یک فصل قبل از این درخشش، در آستانه جدایی از لیورپول قرار گرفته بود. قهرمانی در جام باشگاه‌های اروپا، آورده فصل 77-1976 این بازیکن بود که به همراه سومین قهرمانی‌اش در لیگ به دست آمد. توشاک در این قهرمانی مهم تیمش، تنها یک گل در مرحله نخست آن به ثمر رساند و در دیدارهای نیمه نهایی و فینال، غایب بود. پس از 30 بازی، 13 گل و 10 پاس گل در این فصل تلخ و شیرین، توشاک تنها یک فصل دیگر در آنفیلد باقی ماند و به آمار پنج بازی و چهار گل رسید. مشکلات عضلانی توشاک به اوج خود رسیده بود و باعث شد تا عمر حضورش در آنفیلد نیز به پایان برسد. انتقال او به اندرلخت نیز در همین روزها به دلیل مشکلاتش در تست‌های پزشکی، منتفی شد تا توشاک، پس از جدایی از لیورپول، به ولز بازگردد و با سوانسی، به عنوان مربی-بازیکن قرارداد ببندد. توشاک پس از ثبت 13 بازی و شش گل در سطح چهارم و 34 بازی و 14 گل در سطح سوم فوتبال انگلیس، سوانسی را به دومین سطح رساند. او پس از 22 بازی و 9 گل در فصل 80-1979 و پنج بازی در فصل 81-1980 در سطح دوم، صعود به لیگ برتر را به تجربیاتش اضافه کرد تا یکی از بهترین تجربیات یک مربی-بازیکن را داشته باشد. توشاک در دو فصل حضور سوانسی در بالاترین سطح فوتبال انگلستان، حتی در یک مسابقه نیز به میدان نرفت و ترجیح داد تا بر روی مربیگری خود متمرکز باشد. پس از سقوط سوانسی در سال 1983، توشاک برای سه بازی به ترکیب تیمش، به عنوان بازیکن بازگشت و پس از پایان این سال، رسماً از دنیای فوتبال خداحافظی کرد و به عنوان سرمربی به کارش، ادامه داد.
نخستین بازی ملی توشاک برای تیم ملی ولز، دیدار سال 1969 آن‌ها برابر آلمان غربی بود. این بازیکن در دومین بازی ملی خود که برابر آلمان شرقی برگزار می‌شد به نخستین گل ملی خود رسید. توشاک به همراه تیم ملی ولز به تورنمنت مهمی نرسید اما گل‌های مهمی را برابر انگلستان در سال 1975 و هت‌تریک برابر اسکاتلند در سال 1979 را تجربه کرد. پس از آخرین بازی ملی در سال 1979 برابر آلمان، توشاک با 40 بازی و 13 گل به ماجراجویی ملی خود، خاتمه داد. او که پیش از بازنشستگی کامل خود در سوانسی به عنوان بازیکن-مربی فعالیت می‌کرد، پس از پایان رسمی دوران بازی، هدایت اسپورتینگ لیسبون را برعهده گرفت و چالش جدیدی را آغاز کرد. او پس از مدت کوتاه حضورش در پرتغال، به اسپانیا رفت و به مدت چهار فصل، سرمربی رئال سوسیداد شد. توشاک، سوسیداد را به یک تیم قدرتمند در لالیگا تبدیل کرد و یک قهرمانی جام حذفی را برای آن‌ها به ارمغان آورد. رئال مادرید پس از موفقیت توشاک در سوسیداد، او را در سال 1989، به عنوان سرمربی جدید خود منصوب کرد. توشاک، تنها دو فصل در رئال حضور داشت و در این مدت به یک قهرمانی لالیگا رسید. پس از پایان کار در سانتیاگو برنابئو، این مربی به سوسیداد بازگشت و پس از چهار فصل، در تیم‌های مختلفی از کشورهای متنوع، به ماجراجویی خود رنگ و بوی تازه‌ای بخشید. دپورتیوو لاکرونیا، بشیکتاش، بازگشت به رئال مادرید، سن اتین، بازگشت به سوسیداد، کاتانیا، رئال مورسیا، تیم ملی ولز، تیم ملی مقدونیه، خزر لنکران، الوداد مراکش و در نهایت، تراکتور ایران، تجربیات بعدی توشاک در عرصه مربیگری بود. او پس از جدایی از باشگاه ایرانی، دیگر در مربیگری دیده نشد. توشاک که به دلیل خدماتش به فوتبال انگلستان، نشان امپراتوری این کشور را دارد، دست به قلم نیز بود و کتاب اشعارش را با نام «خدای من، این خوب نیست»، در سال 1976، منتشر کرد.
از سری خاطرات فوتبالی روز
