مطلب ارسالی کاربران
بهترین روشهای جابجایی بیمار مسن
جابجایی بیمار مسن یکی از حساسترین کارهای مراقبتی است. اشتباه در آن میتواند منجر به آسیب به بیمار (مانند شکستگی، درد مفاصل، افت فشار) یا آسیب به مراقب (کمردرد، فتق دیسک) شود. طبق آمار وزارت بهداشت، بیش از ۶۰٪ آسیبهای کمر پرستاران و مراقبان خانگی به دلیل جابجایی نادرست است. در سال ۱۴۰۴، با افزایش جمعیت سالمند ایران (بیش از ۱۰ میلیون نفر بالای ۶۵ سال)، استفاده از تکنیکهای ایمن ضروری است. این راهنما بر اساس استانداردهای جهانی (مانند WHO و CDC) و دستورالعملهای وزارت بهداشت ایران، بهترین روشها را توضیح میدهد.
اصول کلی قبل از هر جابجایی
- ارزیابی بیمار: وزن، قدرت عضلانی، درد، تعادل و همکاری بیمار را چک کنید.
- ارزیابی خودتان: اگر تنها هستید و بیمار سنگین است، کمک بگیرید یا از ابزار استفاده کنید.
- آمادهسازی محیط: مسیر را خالی کنید، کفش مناسب بپوشید، از وسایل کمکی (واکر، ویلچر) استفاده کنید.
- ارتباط: به بیمار توضیح دهید چه میکنید تا آرام بماند.
بهترین روشهای جابجایی (از ساده به پیشرفته)
۱. جابجایی در تخت (برای بیماران نیمهمتحرک)
- روش Pivot Transfer: بیمار را به لبه تخت بنشانید، پاهایش را روی زمین بگذارید، دستهایش را دور شانهتان بیندازید، با زانوهای خودتان بلند کنید (نه کمر).
- مزایا: کمترین فشار به کمر مراقب، ایمن برای بیمار.
۲. جابجایی از تخت به ویلچر یا صندلی
- روش استاندارد (Sit to Stand): ۱. ویلچر را کنار تخت با ترمز قفل کنید. ۲. بیمار را به لبه تخت بنشانید. ۳. پاهای بیمار را روی زمین بگذارید. ۴. دستهای بیمار را روی دسته ویلچر یا شانهتان بگذارید. ۵. با خم کردن زانوهای خودتان (نه کمر)، بیمار را بلند کنید و بچرخانید تا بنشیند.
- نکته: اگر بیمار سنگین است، از لیفت بیمار (Patient Lift) استفاده کنید.
۳. جابجایی از زمین (در صورت افتادن)
- روش Log Roll: بیمار را به پهلو بغلتانید، بالش زیر سر بگذارید، کمک بخواهید یا از اسلاید شیت (ورقه لغزان) استفاده کنید تا به تخت منتقل شود.
- هشدار: هرگز بیمار را از زیر بغل بلند نکنید؛ خطر دررفتگی شانه.
۴. استفاده از وسایل کمکی (توصیه اصلی برای ایمنی)
- ویلچر: برای مسافتهای طولانی.
- واکر یا عصا: برای بیماران نیمهمتحرک.
- لیفت بیمار (Hoyer Lift): برای بیماران کاملاً ناتوان – بهترین و ایمنترین روش.
- اسلاید شیت یا برد انتقال: برای جابجایی در تخت یا از تخت به برانکارد.
- کمربند گیت (Gait Belt): دور کمر بیمار بسته میشود تا مراقب بهتر کنترل کند.
اشتباهات خطرناک که نباید بکنید
- بلند کردن بیمار از زیر بغل (خطر دررفتگی شانه بیمار و کمردرد مراقب).
- خم شدن از کمر به جای زانو.
- جابجایی تنها وقتی بیمار سنگین است (بیش از ۵۰ کیلو).
- کشیدن بیمار روی زمین (خطر زخم بستر).
نکات ایمنی برای مراقبان
- همیشه از زانوهای خودتان برای بلند کردن استفاده کنید، نه کمر.
- کفش راحت و ضدلغزش بپوشید.
- اگر کمردرد دارید، حتماً از لیفت مکانیکی استفاده کنید.
- آموزش ببینید: دورههای پرستاری خانگی یا مراقبت از سالمند (مثل هلال احمر یا مؤسسات معتبر).
وسایل پیشنهادی در ایران (قیمت تقریبی آذر ۱۴۰۴)
- ویلچر ساده: ۵-۱۵ میلیون تومان
- واکر آلومینیومی: ۲-۵ میلیون
- لیفت بیمار برقی: ۳۰-۸۰ میلیون (اجاره ماهانه ۵-۱۰ میلیون)
- کمربند گیت: ۵۰۰ هزار تا ۱ میلیون
- اسلاید شیت: ۱-۳ میلیون
نتیجهگیری
بهترین روش جابجایی بیمار مسن ترکیب تکنیکهای دستی ایمن (مانند Pivot) با وسایل کمکی (ویلچر، لیفت) است. هرگز ریسک نکنید؛ یک اشتباه میتواند منجر به آسیب دائمی شود.
