وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ ءَايَةَ مُلْكِهِۦٓ أَن يَأْتِيَكُمُ
ٱلتَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِّمَّا
تَرَكَ ءَالُ مُوسَىٰ وَءَالُ هَٰرُونَ تَحْمِلُهُ ٱلْمَلَٰئِكَةُ ۚ
إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَءَايَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ
پیغمبرشان به آنها گفت که نشانه پادشاهی او این است که تابوتی که در آن سکینه خدا و الواح بازمانده از خانواده موسی و هارون است و فرشتگانش به دوش برند برای شما میآید، که در آن برای شما حجتی است روشن اگر اهل ایمان باشید.
بقره/٢٤٨
خداوند از طريق حضرت موسي(ع) به بنياسرائيل آموخت كه جنس تابوت و اندازههاي آن و شكل ساختن و طریقۀ حمل و نقلش چگونه باید باشد:
و تابوتی از چوب شطیم بسازند كه طولش دو ذراع و نیم، و عرضش یك ذراع و نیم و بلندیش یك ذراع و نیم باشد. و آن را به طلای خالص بپوشان. آن را از درون و بیرون بپوشان، و بر زبرش به هر طرف، تاجی زرین بساز. و برایش چهار حلقۀ زرین بریز، و آنها را بر چهار قائمهاش بگذار، دو حلقه بر یك طرفش و دو حلقه بر طرف دیگر. و دو عصا از چوب شطیم بساز، و آنها را به طلا بپوشان. و آن عصاها را در حلقههایی كه بر طرفین تابوت باشد بگذران، تا تابوت را به آنها بردارند. و عصاها در حلقههای تابوت بماند و از آنها برداشته نشود. و آن شهادتی را كه به تو میدهم [تورات]، در تابوت بگذار (خروج 25/ 10 تا 16).
درباره این که تابوت بنی اسرائیل و به عبارت دیگر صندوق عهد چه بوده و به دست چه کسی ساخته شد و محتویات آن را چه چیز تشکیل می داد در روایات و تفاسیر ما و همچنین در کتب عهد قدیم (تورات) سخن بسیار است و از همه روشنتر چیزى است که در احادیث اهل بیت (علیهم السلام) و گفته هاى بعضى از مفسران مانند ابن عباس آمده است و آن اینکه : تابوت همان صندوقی بود که مادر موسی او را در آن گذاشت و به دریا افکند و هنگامی که به وسیله عمال فرعون از دریا گرفته شد و موسى را از آن بیرون آوردند همچنان در دستگاه فرعون نگهدارى می شد و سپس به دست بنی اسرائیل افتاد، بنى اسرائیل این صندوق خاطره انگیز را محترم می شمردند و به آن تبرک می جستند.(البته گویا صندوق در درون تابوت قرار دارد)
موسی در واپسین روزهاى عمر خود الواح مقدس را که احکام خدا بر آن نوشته شده بود به ضمیمه زره خود و یادگارهاى دیگرى در آن نهاد، و به وصی خویش یوشع بن نون سپرد و به این ترتیب اهمیت این صندوق در نظر بنی اسرائیل بیشتر شده و لذا در جنگهائی که میان آنان و دشمنان واقع م ی شد آن را با خود می بردند، و اثر روانی و معنوى خاصی در آنها می گذارد، و لذا گفته اند تا هنگامی که این صندوق خاطره انگیز با آن محتویات مقدس در میانشان بود، با سربلندى زندگی می کردند، ولی تدریجا مبانی دینی آنها ضعیف شد و دشمنان بر آنها چیره شدند و آن صندوق را از آنها گرفتند، اما اشموئیل (به عنوان نمونه آيه ذكر شده ☝️) به آنها وعده داد که به زودى صندوق عهد، به عنوان یک نشانه بر صدق گفتار او به آنها باز خواهد گشت .
صندوق عهد، همان طور که گفتیم محتویاتی داشت که جمعیت بنی اسرائیل را آرامش می بخشید و در حوادث گوناگون نفوذ معنوى و اثر روانی در آنها داشت فیه سکینة من ربکم و ثانیا قسمتی از یادگارهاى خاندان موسی و خاندان هارون نیز بعدها به محتویات آن افزوده شده بود.باید توجه داشت که سکینه از ماده سکون به معنی آرامش است و منظور از آن در اینجا آرامش دل و جان می باشد.
شموئیل به بنی اسرائیل خاطر نشان ساخت که صندوق عهد بار دیگر به میان شما باز می گردد و آرامش از دست رفته خود را خواهید یافت و در حقیقت صندوقی که علاوه بر جنبه معنوى و تاریخی چیزى بالاتر از پرچم و شعار براى بنی اسرائیل بود و وجود آن را نشانه استقلال و موجودیت خود می دانستند و با مشاهده آن به یاد تجدید دوران عظمت پیشین می افتادند، به آنها باز می گشت ، طبیعی است این بشارت بزرگی براى بنی اسرائیل محسوب می شد.
تابوت همان صندوقی بود که مادر موسی او را در آن گذاشت و به دریا افکند،بنی اسرائیل این صندوق خاطره انگیز را محترم می شمردند و به آن تبرک می جستند.
صندوق چگونه باز گشت؟
چگونه فرشتگان صندوق عهد را آوردند؟ در پاسخ این سوال نیز مفسران سخنان بسیار گفته اند، از همه روشنتر اینکه : در تواریخ آمده است هنگامى که صندوق عهد به دست بت پرستان فلسطین افتاد و آن را به بتخانه خود بردند،به دنبال آن گرفتار ناراحتی هاى فراوانی شدند، بعضی گفتند اینها همه از آثار صندوق عهد است لذا تصمیم گرفتند آن را از شهر و دیار خود بیرون بفرستند، و چون کسى حاضر به بیرون بردن آن نبود، ناچار آن را به دو گاو بستند و آنها را در بیابان سر دادند، اتفاقا این جریان درست مقارن با نصب طالوت به فرماندهی بنی اسرائیل بود،فرشتگان خدا ماموریت یافتند که این دو حیوان را به سوى شهر اشموئیل برانند هنگامی که بنی اسرائیل صندوق عهد را در میان خود دیدند، آن را به عنوان آیت و نشانه اى از طرف خداوند بر ماموریت طالوت تلقی کردند.
بنابراین گرچه در ظاهر آن دو گاو را به شهر آوردند لکن در واقع به وسیله فرشتگان الهی این کار انجام شد، به همین جهت حمل صندوق به فرشتگان نسبت داده شده است .
اصولا فرشته و ملک در قرآن و اخبار معنی وسیعی دارد که علاوه بر موجودات روحانی عاقل ، یک سلسله از نیروهاى پر رمز و راز این جهان را نیز در بر می گیرد.
بعد از رحلت داوود(ع) پسرش سليمان(ع) معبد خداوند (هيكل) را ساخت و سپس تابوت را در قدس الاقداس قرار داد و تا ويراني معبد به دست بخت النصر در آنجا ميبود. و از آن پس كسي از تابوت عهد خبر ندارد.
در کتاب دوم باروک (متعلق به قانون سریانی) که از متون غیررسمی عهد عتیق (سود آپوکریفا) است آمده که این بخت النصر نبود که اورشلیم و معبد سلیمان را ویران کرد بلکه خداوند فرشتگان خود را فرستاد و دیوارهای شهر را فرو ریخته و گنجینههای آن را در جایی پنهان کردند.[3]
در هالیوود چند فیلم در خصوص جستوجو از تابوت عهد ساخته شده است:
1. مهاجمان صندوقچه گمشده/ استیون اسپیلبرگ (1981)، با بازی هریسون فورد
2. گنجینۀ ملی/ جان ترتلتاب (2004)، با بازی نیکلاس کیج
یهودیان به دلیل گناهانشان به عقوبت خداوند دچار شدند، همانطور که در موسی(ع) و انبیاء در این خصوص پیشگویی کرده و تحذیر داده بودند. بدین ترتیب بخت النصر در سال 586 قبل از میلاد به اورشلیم حمله کرد و این شهر را ویران نمود؛ معبد سلیمان را به آتش کشید و بسیاری از یهود را از دم تیغ گذرانید و الباقی آنها را اسیر گرفت و به بابل برد.
از سال 586 تاکنون، درست 2600 سال میگذرد و در این مدت، از تابوت عهد (الواح تورات) خبری نیست. یهودیان، این مهمترین و گران بهاءترین شیء جهان را که معجزه مسلّم خداوند است، از دست دادند. لذا توراتی که یهودیان اکنون به آن استناد میکنند، بدون سند است.
و خداوند میگوید که چون در زمین افزوده و بارور شوید در آن ایام بار دیگر تابوت عهد یهوه را به زبان نخواهند آورد و آن به خاطر ایشان نخواهد آمد و آن را ذکر نخواهند کرد و آن را زیارت نخواهند نمود و بار دیگر ساخته نخواهد شد. (ارمياء 3/ 16).
تابوت عهد در اسلام دارای اهمیت زیادی است. شیعیان معتقدند در آخرالزمان، مهدی موعود آن را پیدا کرده و نسخ اصلی تورات را عرضه خواهد کرد. و هیچکس از جای آن اطلاعی ندارد تا آنکه مهدی موعود ظهور کند و آن را به حرکت در آورد که نشانه امامت او است
تصویر:نقاشی از عهد عتیق مورگان در قرن سیزدهم، داوود تابوت را به اورشلیم باز میگرداند.
اهواركي