عملیات آخوندک (به انگلیسی: Operation Praying Mantis) حملهٔ نیروی دریایی آمریکا به دو سکوی نفتی ایران در اواخر جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۷ است که به تلافی برخورد یک مین دریایی رهاشده از کشتی مین‌گذار ایران اجر به ناوچهٔ آمریکایی ساموئل بی. رابرتز (به انگلیسی: USS Samuel B. Roberts) اجرا شد. به دنبال این حمله که منجر به ورود خسارت شدید به ناو آمریکایی شده بود مقامات بلند پایه ایالات متحده تحت فشار شدید افکار عمومی قرار گرفتند . در نتیجه نیرو های آمریکایی بار دیگر وارد رویارویی مستقیم با نیرو های ایرانی گشتند که منجر به ورود خساراتی به طرف های درگیر شد.
توان رزمی ارتش آمریکا در عملیات:
۱-گروه عملیات سطحی براوو شامل:
ناوشکن یواس‌اس مریل (دی‌دی-۹۷۶)
ناوشکن USS Lynde McCormick (DDG-8)
کشتی آبی خاکی یواس‌اس ترنتون (ال‌پی‌دی-۱۴)
کشتی آبی خاکی (MAGTF) 2-88
۲-گروه عملیات سطحی چارلی شامل:
ناو یواس‌اس وینرایت (سی‌جی-۲۸)
ناوچه یواس‌اس باگلی (اف‌اف-۱۰۶۹)
ناوچه یواس‌اس سیمپسون (اف‌اف‌جی-۵۶)
یگان ویژه نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا
۳-گروه عملیات سطحی دلتا شامل:
ناوچه USS Jack Williams (FFG-24)
ناوشکن یواس‌اس اوبراین (دی‌دی-۹۷۵)
ناوشکن USS Joseph Strauss (DDG-16)
شرح نبرد:
در ۲۹ فروردین ۱۳۶۷ نیروهای نظامی آمریکا با چند گروه سطحی نبرد را آغاز کردند. ابتدای کار هجوم به دو سکوی نفتی ایران بود. عملیات با هماهنگی نیروی هوایی امریکا از ناو هواپیمابر «یواس اس انترپرایز» آمریکا و دو گروه سطحی آغاز شد. گروهی به همراه دو ناوشکن و یک کشتی تدارکاتی آبی-خاکی به یک سکو در میدان نفتی سلمان هجوم بردند، گروه دیگر هم -که یک ناو موشک انداز و دو ناوچه بود- به سکویی در میدان نفتی سلمان حمله کردند. تفنگداران دریایی آمریکا از شاخهٔ واکنش سریع به سکوی نفتی ساسان حمله کردند و شروع به جمع‌آوری مدارک و کارگذاشتن مواد منفجره برای از کار انداختنش کردند.
ایران با اعزام قایق‌های تندرو بوگهامار و حمله به چند هدف متفاوت، کشتی‌ای تدارکاتی با پرچم آمریکا و کشتی‌ای با پرچم پاناما در خلیج فارس به این حمله پاسخ گفت. سپس هواپیماهای آ-۶ای آمریکا با راهنمایی ناوچه‌های آمریکایی به سوی قایق‌های تندرو رفت. هواپیماها چند بمب خوشه‌ای راک‌آی به قایق‌های تندرو انداخته، یکی را غرق کرد و به چندی آسیب رساند که پس از خسارت دیدن به جزیره ابوموسی پناه بردند.
سپس قایق توپ دار کلاس کمان جوشن، به کارزار آمد و چند «موشک هارپون» به‌سوی ناو آمریکایی «واین رایت» (به انگلیسی: USS Wainwright) پرتاب کرد، در پاسخ ناوچه «سیمپسون» (به انگلیسی: USS Simpson) چهار موشک ریم-۶۶ استاندارد انداخت و در همین میان «وین رایت» هم با پرتاپ دو «موشک استاندارد» این حمله را پی گرفت. سازهٔ اصلی کشتی ویران شد و باعث شد فوری غرق شود. ناوچه «بیگلی» (به انگلیسی: USS Bagley) آمریکا هم یک فروند «هارپون» بدان شلیک کرد که بدان نخورد. سه کشتی آمریکا با نزدیک شدن به جوشن با استفاده از آتش‌بار توپخانه غرقش کردند.
دو فروند «اف-۴» نیروی هوایی به «وین رایت» نزدیک شده، که با پرتاب چند فروند «موشک استاندارد» از منطقه خارج شدند.
هنگامی که ناوچه سهند که از بندرعباس حرکت کرده بود به کشمکش با چند واحد سطحی نیروهای دریایی آمریکا رفت، هواپیماهای اینترودر که داشتند گشت‌زنی مراقبتی برای «جوزف استراس» (به انگلیسی: Uss joseph struss) آمریکا می‌کرد، ناوچه را ردیابی کردند.
ناوچه سهند چند موشک به هواپیماهای «اینترودر» شلیک کرد که هواپیماها با دو موشک «هارپون» و چهار «بمب هدایت لیزری» اسکیپر پاسخ گفتند؛ ناوشکن «جوزف استراس» هم یک موشک هارپون. بیشتر سلاح‌های شلیک‌شده به کشتی ایرانی خورد، شعله‌های آتش از عرشهٔ سهند به آسمان سرکشید و رفته‌رفته به مخزن مهمات کشتی رسید و ترکید و کشتی را غرق کرد.
با وجود غرق شدن سهند یکی از پیشرفته‌ترین کشتی‌های ناوگان ایران، ایرانیان همچنان به نبرد ادامه دادند، کمی بعدتر در همان روز، خواهر خواندهٔ سهند ناوچه سبلان به کارزار آمد و با آتش چند فروند موشک زمین‌به‌هوا به اینترودرها بهشان حمله کرد. اینترودر با پرتاب یک «بمب هدایت‌شوندهٔ لیزری» به سبلان کشتی را کامل از کار انداخت که حتی نمی‌توانست حرکت کند که البته بعد یدک‌کش‌های ایرانی به بندرعباس بازش گرداند. در این هنگام مقامات ارشد در «واشنگتن» که در جریان بودند به واحدهای آمریکایی دستور دادند که نبرد را ترک کنند. فرمانده اول ناوچهٔ سهند ناخدا بهروز شاهرخ‌فر و فرمانده دوم ناخدا علی‌رضایی بود.
در جریان این درگیری ۴۵ تن از خدمهٔ ناوچه سهند و ۱۱ تن قایق توپدار جوشن کشته شدند و نیز ۲۲ نفر از خدمهٔ سهند به شدت مجروح گشتند.
پس از نبرد:
با انجام عملیات واحدهای ناوگان آمریکا خسارات زیادی به نیروی دریایی ایران و تجهیزات استراق سمع بر دو سکوی نفتی ایرانی وارد کردند. البته سبلان در ۱۹۸۹ (۱۳۶۷ یا ۶۸) تعمیر شد و بعد از آن زمان بهروز شده‌است و همچنان در خدمت نیروی دریایی است. سکوهای نفتی هم تعمیر شده کار می‌کند.
در این عملیات دو تن از خلبانان بالگرد کبرای توپدار آمریکایی نیز کشته شدند. کبرا از متعلقات «ترینتون» (به انگلیسی: USS Trenton) آمریکایی بود که هنگام پرواز پیرامون وین رایت در ۲۴ کیلومتری جنوب غربی جزیره ابوموسی کمی پس از تاریکی سقوظ کرد. لاشهٔ دو خلبان را غواصان نیروی دریایی آمریکا در ماه اردیبهشت یا خرداد پیدا کردند، بدنهٔ بالگرد هم کمی بعدتر در آن ماه از آب بیرون کشیدند. منبع‌های رسمی نیروی دریایی آمریکا گفته‌اند که هیچ نشانه‌ای از برخورد بر روی بدنه بالگرد به چشم نخورده‌است و احتمالاً بالگرد برای گریز از آتش نیروهای ایران افتاده‌است.
یک ماه پس از آن ناو موشک‌انداز «وینسنز» (به انگلیسی: USS Vincennes) برای مراقبت برای بیرون رفتن ساموئل بی رابرتز و افزایش توان نظامی آمریکا پس از درگیری‌های متناوب با ایران به منطقه احضار شد. تنش فوق‌العاده باعث شد تا خدمه وینسنز به‌سوی هواپیمای پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر در پروازی تجاری عادی شلیک کنند که باعث کشته شدن ۲۹۵ نفر سرنشینان غیرنظامی و خدمه این هواپیما در ۱۲ تیر انجامید. پنتاگون تحقیقاتی را در باره این حادثه انجام داد که با گذشت بیش از ۲۰ سال هنوز گزارش این تحقیقات برای عموم منتشر نشده است. دولت آمریکا، مدعی شد که خدمه ناو امریکایی هواپیمای ایرباس ایران ایر را به اشتباه هواپیمای اف-۱۴ متعلق به نیروی هوایی ایران تشخیص داده اند و دولت ایران را در این اشتباه شریک دانست. دولت ایران هنوز بر این ادعا تاکید دارد که وینسنز با علم بر این که هواپیما غیرنظامی است آن را هدف قرار داده‌است. گفتنی است در این ماجرا «ریگان»، رئیس جمعهور وقت آمریکا به فرمانده ناو وینسنس که موجب سقوط هواپیمای مسافربری ایران شده بود نشان افتخار داد.
تصویر:ناوچهٔ سهند که پس از حمله در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۶۷ برابر ۱۸ آوریل سال ۱۹۸۸ میلادی می‌سوزد
