متن وصیت نامه داریوش هخامنشی به جانشینش خشایار شاه :
وصیت نامه داریوش هخامنشی شامل مواردی چند در خصوص ، کشور داری ، انتخاب عمال حکومتی ، آموزش نیروها ، مذهب و .... خطاب به خشایار ، پادشاه پس از خود می باشد .
وصیت نامه داریوش بزرگ ، در خصوص اخلاقیات ، ساختار حکومتی ، وحتی نحوه تامین معاش مردم کشور می باشد .داریوش حتی از توضیح جزیی ترین موارد به خشایار فرو گذار نکرده است .
" اینک که من از دنیا میروم 25 کشور جزو امپراتوری ایران است .درتمام این این کشور پول رایج ایران رواج دارد وایرانیان در آن کشورها دارای ارزش هستند
ومردم آن کشورها نیز درایران گرامی شمرده میشوند . خشایار تو نیز باید همانندمن در حفظ کشورها بکوشی ، راه نگهداری این سرزمین ها این است که :
درامور داخلی آنها مداخله نکنی ودین و ارزشهای آنها را گرامی بداری .اکنون که من ، (داریوش هخامنشی) از این جهان می روم تو 12 کرور دریک زر در
خزانه ی سلطنتی داری واین زر یکی از ارکان قدرت تو است زیرا قدرت پادشاه فقط به شمشیر نیست .بلکه به ثروت نیز هست .
به یاد داشته باش تو باید به این ثروت بیفزایی نه اینکه از آن بکاهی ، من نمیگویم که در مواقع ضروری از آن برداشت نکن، زیرا قاعده ی زر در خزانه آنست که
هنگام نیاز از آن برداشت شود .اما در اولین فرصت آنچه را برداشتی به خزان برگردان .
مادرت بر من حق دارد ، پیوسته وسایل خشنودی خاطرش را فراهم کن
هرگر دوستان وندیمان خود را به کارهای مملکتی نگمار . برای آنها همان امتیاز دوست بودن باتو کافیست ، چون اگر دوستان و ندیمان خود را به کارهای
مملکتی بگماری و آنها به مردم ستم کنند واستفاده نادرست نمایند نخواهی توانست آنها را به مجازات برسانی چون با تو دوست هستند و تو ناچاری رعایت
دوستی بنمایی.
توصیه دیگر من آنست که هرگز دروغگو و متملق را به دربار خود راه مده چون هردوی آنها آفت مملکت هستند .
هرگز عمال دیوان را بر مردم مسلط نکن .افسران وسربازان را خشنود نگه دار . اگر با آنها بدرفتاری کنی آنها نمیتوانند معامله ی متقابل کنند . امادر میادین
نبرد تلافی خواهند کرد ولو به قیمت کشته شدن خودشان باشد .
امر آموزش را ادامه بده وبگذار اتباع تو بتوانند بخوانند و بنویسند تا عقل وفهم آنان فزونی یابد . دراینصورت با اطمینان بیشتر میتوانی سلطنت نمایی .
همواره پشتیبان کیش یزدان پرستی باش .اما هیچ گروهی را مجبور نکن پیرو کیش تو باشند و پیوسته به خاطر داشته باش که هرکس باید آزاد باشد از هر
کیشی که میل دارد پیروی نماید .
هرگز هم مدعی ، وهم داور مشو واگر نسبت به کسی ادعایی داری موافقت کن یک داور بی طرف آنرا بررسی وحکم نماید .زیرا مدعی اگر داور شود ظلم
خواهد کرد .
هرگز از آباد کردن دست برندار .زیرا قاعده این است که وقتی کشور آباد نمی شود ،به طرف ویرانی می رود . در آباد کردن ، کندن قنات و ساختن جاده و
شهرسازی را در درجه اول قرار بده .
بخشش وسخاوت را فراموش نکن . بدان که بعد از مساوات برجسته ترین صفت پادشاهان عفو است .
پس از مرگ بدنم را بشوی و در کفن بپیچان و در تابوت سنگی قرار بده و در قبر بگذار اما قبرم را نبند تا هر زمان بخواهی ، تابوت سنگی مرا ببینی ودریابی
که پدرت زمانی پادشاهی مقتدر بوده وتو نیز چون من خواهی مرد . بادیدن تابوت من غرور و خودخواهی بر تو پیروز نخواهد شد
