"جهل مقدس "
مـــن اين اصطـــلاح را از جوردانو برونو فراگرفته ام:
۴۱۱ سال پيش در روز ۱۷ فوريه ســـال ۱۶۰۰ ميلادي جوردانو برونو، فيلسوف ايتاليايي پس از گذراندن ۸ ســـال در سياه چال هاي خوفناك دادگاه انگيزاسيون (تفتيش عقايد) در ميدان كامپو دي فيوري شـــهر رم زنده زنده در آتش سوزانده شد.
جوردانو برونو كسي بود كه از حق تمام انسانها براي انديشيدن بدان گونه كه دلشان مي خواست، دفاع مي كرد.
او براي ايده هايي كه "درســـت آئيني" را به مردم "تحميل" مي كرد، جايگزيني ارائه داد.
قبل از اينكه جوردانو برونو در آتش سوزانده شود، جلادان پاپ براي اينكه او را از گفتن سخنان كفر آميز(از نظر دادگاه انگیزاسیون) بازدارند، زبانش را قطع كردند. اين سرنوشت اغلب فلاسفه و دانشمندان دوره انگيزاسيون(تفتيش عقايدِ) كليساي كاتوليك بود.
نوشته اند كه پيش از بريدن زبان برونو، وقتي او را به يك ميله آهنين بسته بودند و انبوهي از هيزم براي سوزاندن او جمع كرده بودند، او هم ساكت بود و تسليم شده بود و چيزی نمی گفت؛ ولـــی اتفاقی افتاد كه يك جمله تاريخی گفت كه در تاريخ باقی ماند.
آن اتفاق اين بود كه ناگهان ديدند پيرزنی نزديك شد كه تكه هيزمی در دست داشت و با آوردن نام خدا برلب، آن را به روی هيزم ها انداخت. برونو سكوتش را شكست و گويي عمل اين پير زن مغز استخوانش را سوزانده بود،
گفت: «نفرین بر اين جهل مقدست!»
‼️مهمترين و يا لااقل يكـــي از اهم آفتهاي اجتماعي كه نه تنها در منطقه اسلامي بلكه شايد بتوان گفت در سراسر جهان، جوامع ديني از آن رنج مي برند، جهل مقدس است.
جهل مقدس جهلي است كه بُعد قدسي دارد.
در چنين جهلي، شخص جاهل در جهل مي سوزد، ولي براي خدا مي سوزد. گرسنگي، فقر، فلاكت، بيماري، جنگ و دشمني، جنايت، آدمكشي، ايذا و آزار بـــه همنوع ،همه را ، به قصد قربت تحمل مي كند. و جالب اين اســـت كه از هرگونه روشـــنگري هم مي هراسد آن هم براي خدا.
🔷 در جهل قدسي، شـــخص جاهل با نهادي همراه مي شود به نام « اعتقاد »؛ يعني براي چنين انســـاني، اعتقاد به جاي تفكر مي نشيند.
اعتقاد از ريشـــه «عقد» يعني گره بستن است. شخصي كه به امري معتقد مي شود فكرش را گـــره كرده و معتقداتش را خط قرمز خويش مي سازد.
جهل مقدس همـــراه با اعتقاد هاي ديني است؛ ولي ديني كه نه بر اساس تعقل بلكه بر اساس هواهاي نفساني انسان معتقد، پذيرفته و پرستيده مي شود و بالاترين جنايت را ممكن است مرتكب شـــود در حالي كه خيال مي كند براي خداست و متقرب به خدا مي شود.
يكي از آفات اجتماعي كه من مايلم آن را فاجعه تأســـفبار براي جوامع ديني امروز بنامم، جهل مقدس اســـت؛ جهلي كه قهرمانانش دست به مهمترين جنايات مي زننـــد، به خيال آنكه كاري كه مي كنند مورد خواست خداست و آنان براي خدا تلاش مي كنند.
در يونان باســـتان جنگ ميان خدايان بود و در ادوار بعد در قالب جنگ اديان شكل گرفت. در تاريخ اسلام نیز جنايات و خونريزيهايي كه به دست گروه خوارج به بار آمد همه معلول همين نوع جهل است.
امـــروز در جامعه ايران نيز جهل مقدس گاه منشـــأ فاجعه مي شود، كه به ذكر يك نمونه بســـنده مي كنيم.
در دادنامه ۱۷۲ ۱۶/۲/۱۳۸۲ پرونده كلاســـه ۱۱۳۱-۸۱-۹ دادگاه عمومي كرمان از قول متهمين قتلهاي محفلي كرمان مكرراً اين مطلب آمده اســـت كـــه در مورد برخي مقتولين با تسبيح استخاره گرفتيم و چون عدد ۶ آمد و عدد ۶ به معناي لزوم تعجيل در عمل اســـت، تصميم گرفتيم كه او را بكشيم و كشتيم!
گاهي اوقـــات جهل كه لباس تقدس مي پوشد يك ملت را در تاريكي و جهنـــم ابدي فرو مي بَرد.
نمونه اش در زمان ما مردم كره شمالي هستند. در كشور كره شـــمالي مردمي زندگي مي كنند كه از حداقلِ شرائطِ حيات يك انسان برخوردار نيستند؛ ولي تبليغات حاكميت فكر آنان را چنان ساخته كه خيال مي كنند در بهشت برين اند. اين افراد در تاريكي هستند؛ ولي قدرت مشت آهنين، اجازه روشنگري به هيچ فردي نمي دهد.
در كره شمالي تنها كسي كه حق فكر كردن دارد، رهبر حكومت اســـت كه فرمانده بزرگ ناميده مي شود. وقتی فرمانده بزرگ درباره مسئله ای حرفي زد، ديگر هيچ كس حق ندارد در آن زمينه اظهار نظر كند.
پ.ن1:ژوردانو برونو، ریاضیان، فیلسوف، شاعر و منجم بزرگ قرن شانزدهم بود که به خاطر باور به نقش مکانیکی قلب و اینکه آن را اندام اندیشیدن و ادراک نمیدانست و چند مورد از باورهای نجومی اش که با نگرش کلیسا در قرون وسطی همسو نبود، بریان شد. بریان شدن، یکی از مجازات های قرون وسطی بود که فرد را بدون لباس، روی چوب میبستند و در فاصلهای روی آتش میگذاشتند که آتش نگیرد و حداقل دو شبانه روز زنده بماند تا بمیرد. معمولاً میخی هم در پای فرد فرو میکردند تا گرما به درون پایش نفوذ کند و فریادهای بلندتر بزند. چون بر این باور بودند که این فریادها، باعث میشوند که دیگران، سرمشق بگیرند و در مسیر علم، منحرف نشوند. کلیسا در سند مربوط به مجازات او، جرمش را تکیهی بیش از حد به منطق به جای درک حقیقت مسیحیت میلادی که سالگرد برونو است، اندیشمندان جهان در نقاط مختلف، یاد برونو را 1600 اعلام کرده است. هفدهم فوریه ی هر سال، به یاد هفدهم فوریه ی سال گرامی میدارند
پ.ن2:اینی که نوشته باور به نقش مکانیکی قلب...اون موقع ارسطو بر این باور بوده که قلب محل اندیشیدنه و مغز هم خنک کننده قلبه
