جن چیست؟
بنابر متون باستانی و اسلامی،جن موجودی اسرارآمیز است که مانند انسان دارای قدرت عقل و اختیار
و تکلیف است.بنابر برخی روایات و آیات، جنیان ها از آتش هستند و یا از آتشی که دود تولید نمی کند
خلق شده اند. قرآن در ۲۲ آیه از جن یاد میکند و هفتاد و دومین سوره آن نیز جن نام دارد.
جن، موجودی است با شعور و اراده که به اقتضای طبیعتش از حواس بشر پوشیده است و در شرایط
عادی، قابل درک حسی نیست. او مانند انسان، مکلف است و هدف از خلقت او، همانند انسان، عبادت
و بندگی خدا است. او در آخرت برانگیخته میشود و میتواند مؤمن یا مشرک و…باشد. برخی محققان، جنّ در اعتقادات ایرانی برگرفته از فرهنگ اسلامی وعربی دانستهاند و برخی دیگر احتمال میدهند باورهای خرافی مربوط به جنّ در میان ایرانیان،بازتاب موجوداتی در اعتقاد ایرانیانِ قبل از اسلام است که بعداً به جنّ تغییر نام دادهاند و با اعتقادات عربها درباره جنّ، که پس از اسلام به ایران وارد گردیده، آمیخته شدهاند.
واژه شناسی
این واژه مشتق از ریشه «ج ن ن» به معنای پوشش و استتار است و برخی معتقدند معنای اصلی
پوشش و استتار در بیشتر مشتقات این ریشه وجود دارد مانند جَنین که در رحم مادر پنهان است. برخی
واژۀ «الجانّ» را که در قرآن به همراه انس به کار رفته است اسمِ جمعِ جنّ دانستهاند. ابن قُتیبه شیاطین
را جنّیان سرکش و جانّ را جنّهای ضعیف دانسته است.
معادل واژه جنّ در فارسی، پری و دیو است.
جن در قرآن
در قرآن سوره ای به نام آن ها وجود دارد که موضوع اصلی آن ایمان آوردن گروهی از آن ها به دین
اسلام است.
برخی از کافران،آن هارا مورد پرستش قرار می دادند.آن ها در میان سپاه حضرت سلیمان حضور داشتند و برای او کار های خارق العاده انجام می دادند.برخی از جنیان به خبر های غیبی و سخنان فرشتگان گوش می دادند،اما پس از بعثت پیامبر اکرم(ص) آن ها از این قابلیت منع شدند.
بنابر قرآن،برای جنیان هم مانند انسان ها پیامبرانی از سوی خدا فرستاده شد.
جن در روایات
در برخی از روایات آمده است که جن و شیطان هر دو در اصل وجود مشترک هستند،ولی شیطان
نوعی جن محسوب می شود که فقط کار های شر از او صادر می شود،درحالی که جنیان هم خوب و
بد و هم مسلمان و غیر مسلمان دارند.
آن ها مانند انسان ها تغذیه می کنند،می خوابند،توالد و تناسل دارند و می میرند.یکی از غذا های آن ها
پس مانده غذای انسان است به همین جهت در روستا ها می گویند پس مانده و و ظرف های نشسته و
کثیف نباید شب ها در آشپزخانه بماند.
ارتباط شیطان و جن و ابلیس
شیطان در معنای اصلی خود مفهوم وصفی دارد و به معنای شرور است.در قران آمده است که گروهی از جنیان و انسان شیطان (شرور) بودند.پس شیطان همیشه به خود شخص آن اشاره نمی کنید و خیلی چیز ها می توانند از شیاطین باشند.
در بین شیاطین جن،فرد ممتازی وجود دارد که ابلیس نام دارد او در شیطان بودن مقام عالی داشته و از بهشت رانده شده است.ابلیس اسم خاص بوده و ۱۱ بار در قرآن آورده شد است.واژه ابلیس مشتق از بلس،به معنای متمرد،سرکش و رئیس شیطان هاست. شیطان از این جهت که از رحمت خدا بینصیب ماند، ابلیس نامیده شد چون این کلمه به معنای محروم و مأیوس از رحمت خداست.
شیطان جن یا فرشته
دو گروه وجود دارند.یکی می گوید شیطان فرشته بوده و بعد از سجده نکردن و رانده شدن به جن
تبدیل شده و دیگری بر این باورند که شیطان از اول جن بوده و از آتش خلق شده است.
دلایلی که گروه دوم بر این باور بودند که ابلیس جن است:
-گروه اول بر این باورند که اگر ابلیس از فرشتگان نبود پس چرا نیاز بود همران دیگر فرشتگان سجده کند و چرا از او به عنوان یک سرکش و کسی که فرمان الهی را اجرا نکرد یاد می کنند؟. در جواب باید گفت که ابلیس از باب غلبه وارد شده و حتی گفت که چرا منی که از آتشم باید به کسی که از خاک ساخته شده سجده کنم.چون با فرشتگان همنشینی کرده است دلیل بر آن نمی شود که از ملائکه باشد. در آیه «فَسَجَدوا الّا ابلیسَ کان مِن الجِنّ» (کهف، ۵۰) به وضوح آمده است که او از جن است.
-ابلیس دارای اولاد و ذریه است و فرشتگان دارای فرزند نیستند، و خداوند میفرماید: چرا او
(ابلیس) و فرزندانش را که دشمنان شمایند، دوستان خود میگیرید.
-ابلیس از جنس آتش است در حالی که ملائکه از جنس نورند.
-ملائکه از رسولان الاهی و معصوم هستند ولی ابلیس گناه میکند.
خلقت جن
در قرآن برای آتشی که جن از آن آفریده شده است دو اسم آورده شده است،سَموم و مارِج.مارج آتشی است بدون دود و به رنگ های مختلف که دائم در حال حرکت است و برخی می گویند با هوا مخلوط است.سَموم نیز باد بسیار داغی است که هم زبانه دارد و هم سوزندگی.
درباره جسمانی بودن و غیر جسمانی بودن جن اختلاف های بسیاری وجود دارد.ابن سینا و برخی دیگر از بزرگان جن را حیوانی از جنس هوا،ناطق و دارای جرم شفاف می دانند که به اشکال گوناگون در می آید.