تاریخ را فاتحان می‌نویسند! هروقت به کتابی تاریخی برمی‌خورم، این نقل قول خردمندانه و جالب به ذهنم می‌رسد. تاریخ، همیشه خواندنی است؛ حتی اگر از زبان فاتحان نوشته شده باشد. پس فکرش را بکنید که چقدر خواندنی‌تر می‌شود اگر این تاریخ از زبان کسانی نوشته شود که شکست‌خورده بودند؛ مثل کتاب دو قرن سکوت.
داستانِ نوشتنِ کتاب «دو قرن سکوت»، به دوره‌ی پهلوی و اوج‌گیری موج ملی‌گرایی بین ایرانیان برمی‌گردد. این موج که از طرف حکومت به‌شدت حمایت می‌شد، بسیار سریع به یکی از گفتمان‌های اصلی فرهنگ ایرانی تبدیل شد و آثار بسیاری در رابطه با آن تولید شدند.
یکی از مهمترین این آثار، کتاب دو قرن سکوت است. این کتاب به مقایسه‌ی اوضاع ایران قبل و بعد از حمله‌ی اعراب می‌پردازد و آن را یکی از تیره‌ترین نقاط تاریخ ایران نام‌گذاری می‌کند. طولی نکشید که همه‌ی نسخه‌های این کتاب پس از چاپ، به‌فروش رفتند و نایاب شدند. دیدگاهی جدید نسبت‌به تاریخ ایرانی و معرفی فرهنگ ایران قبل از اسلام، به‌عنوان فرهنگی غنی و استوار، از جمله مهمترین نوآوری‌های این کتاب هستند؛ فرهنگی که با حمله‌ی گسترده اعراب به ایران، درمعرض فروپاشی قرار گرفت و نوع جدیدی از حکومت‌داری را وارد ایران کرد.
در قسمتی از کتاب می‌خوانیم: «شک نیست که در هجوم تازیان، بسیاری از کتاب‌ها و کتابخانه‌های ایران دستخوش آسیب فنا گشته است. این دعوی را از تاریخ‌ها می‌توان حجت آورد و قرائن بسیار نیز از خارج آن را تأیید می‌کند. با این همه بعضی از اهل تحقیق در این باب تردید دارند و این تردید چه لازم است؟! برای عرب که جز قرآن هیچ سخن را قدر نمی‌دانست کتاب‌هایی که از آنِ مجوس بود و البته نزد وی دست‌کم مایه‌ی ضلال بود چه فایده داشت که به حفظ آنها عنایت کند؟ در آیین مسلمانان آن روزگار آشنایی به خط و کتابت بسیار نادر بود و پیداست که چنین قومی تا چه حد می‌توانست به کتاب و کتابخانه علاقه داشته باشد. تمام قراین و شواهد نشان می‌دهد که عرب از کتاب‌هایی نظیر آنچه امروز از ادب پهلوی باقی مانده است، فایده‌ای نمی‌برده. در این صورت جای شک نیست که در آن‌گونه کتاب‌ها به دیده حرمت و تکریم نمی‌دیده است.»
در حاشیه
عبدالحسین زرین کوب، مورخ و نویسنده بزرگ ایرانی که پس از انتشار کتاب دو قرن سکوت به شهرت بی‌نظیری دست پیدا کرده بود، برای تجدید چاپ کتاب خود اجازه خواست تا کتاب را با تحقیقات بیشتر اصلاح و بازنویسی کند. نظر او این بود که کتابش را با شور جوانی و تندروی نسبت به اعراب و مسلمانان نوشته است.
او بعد از پنج سال تحقیق این کتاب را با اصلاحاتی وارد بازار کتاب کرد. «بسیاری از این موارد مشکوک و تاریک جاهایی بود که من در آن روزگار گذشته، نمی‌دانم از خامی یا تعصب نتوانسته بودم به عیب و گناه و شکست ایران به‌درست اعتراف کنم. در آن روزگاران، چنان روح من از شور و حماسه لبریز بود که هر چه پاک و حق و مینوی بود از آن ایران می‌دانستم و هر چه را از آن ایران– ایران باستانی را می‌گویم- نبود زشت و پست و نادرست می‌شمردم.»
البته زرین کوب برای جبران اشتباهات خود در این کتاب، کتابی دیگر با نام کارنامه‌ی اسلام نوشته که در آن به شرح خدمات اسلام پرداخته است.
این کتاب مورد نقد و پژوهش بسیاری از تاریخ‌نگاران قرار گرفته و یکی از پرحاشیه‌ترین کتابهای تاریخی ایران است.
کتابهای تاریخی، همیشه جزو پرطرفدارترین کتابهای صنعت نشر هستند. تاریخ، جدا از جذابیت‌های ذاتی خودش، یکی از پراهمیت‌ترین شاخه‌های علوم انسانی و اجتماعی است که هر کس باید حداقلی از آن را بداند. کتاب دو قرن سکوت، با نثر روان و ادبیات خاص خود، که مخصوص قلم کم‌نظیر زرین‌کوب است، میان آثار تاریخی جایگاه ویژه‌ای دارد. نگاه متفاوت زرین‌کوب به این بخش از تاریخ ایران می‌تواند برای هر علاقه‌مند به تاریخ، بسیار جذاب و مفید باشد و دید متفاوتی از تاریخ ایران به او بدهد.
دوستان این کتاب جز کتابهای ممنوعه است.اگه بتونید پیداش کنید برنده اید.
خدانگهدار
