بوسمن؛ این نام را چند بار در فصل های نقل و انتقالاتی شنیده اید؟ شاید میلیون ها بار. نام بوسمن، در دنیای فوتبال بسیار مشهور است و شاید این نام را بیش از نام پله و مارادونا در فوتبال امروز شنیده باشید؛ فردی که نامش یکی از قانون های مشهور دنیای فوتبال است و می توان گفت که بوسمن، تاریخ فوتبال را برای همیشه تغییر داد.
ژان مارک بوسمن در سال 1964 متولد شد و فوتبالش را در استاندارد لیژ، تیم شهرش آغاز کرد و در تابستان 1990، قرارداد او با تیم رویال لیژ، دیگر تیم شهر لیژ به پایان رسید. تابستان 1990، شب هایی جادویی داشت؛ از گل های توتو اسکیلاچی در جام جهانی 1990 گرفته تا انتقال روبرتو باجو به یوونتوس اما هیچ کس در جهان تصور نمی کرد که در همان سال یک بازیکن ناشناخته در بلژیک بتواند فوتبال را برای همیشه تغییر دهد. ماجرا از این قرار بود در پایان قرارداد بوسمن با رویال لیژ، مشکلاتی میان طرفین ایجاد شد.
جرقه قانون انتقال آزاد از کجا خورد؟
باشگاه دانکرک فرانسه که آن زمان در لیگ دسته دوم حضور داشت خواهان جذب بوسمن شد اما با وجود پایان قرارداد او با باشگاه بلژیکی، دانکرک بازهم باید برای جذب بوسمن به تیم رویال لیژ، غرامت پرداخت می کرد. در واقع تمام ماجرا همین است؛ بازیکن پس از اتمام قراردادش با باشگاه، آزاد نبود تا تیمش را به صورت رایگان ترک کند و تیم ها اگر می خواستند بازیکنی که قراردادش با تیمش به پایان رسیده را جذب کنند، باید به تیم مذکور رقمی را پرداخت می کردند. در آن زمان، قانون انتقال آزاد وجود نداشت، مگر برای بازیکنانی که هیچ تیمی نداشتند. این موضوع در فوتبال امروز کمی عجیب و غیر قابل تصور به نظر می رسد.
رویال لیژ برای فروش بوسمن به دانکرک، مبلغ عجیب 375 هزار یورو درخواست کرد (برای متوجه شدن بزرگی این مبلغ، باید توجه داشت که روبرتو باجو در همان تابستان با 12.9 میلیون یورو از فیورنتینا به یوونتوس پیوست و رکورد نقل و انتقالات تاریخ فوتبال را جابجا کرد) و این در حالی بود که قرارداد بوسمن با لیژ به پایان رسیده بود. از طرفی دانکرک به بوسمن قول داد که دستمزد او را سه برابر می کند و این بازیکن بلژیکی نسبت به انتقال به دانکرک فرانسه، وسوسه شد. بوسمن می خواست از رویال لیژ جدا شود اما باشگاهش به او چنین اجازه ای نداد؛ در نهایت کار به یوفا و دادگاه ورزش اروپا کشیده شد. باشگاه رویال لیژ برای تنبیه بوسمن، اجازه جدایی او را صادر نکرد و دستمزد او را به 275 یورو در هر ماه، یعنی دستمزد حداقلی یک بازیکن فوتبال در بلژیک، کاهش داد. با این اعمال قدرت باشگاه، به نظر می رسید که فوتبال بوسمن کاملا تمام شده است اما او به مبارزه در دادگاه ادامه داد و به طور کامل دوران حرفه ای اش را به خطر انداخت. بهتر است این ماجرای این کشمکش ها با باشگاه رویال لیژ را از زبان خود بوسمن ببینید:
باشگاه دیگری هم مرا می خواست و نامش سن کوئنتین بود. آن ها مرا به یک بازی آزمایشی مقابل والنسین دعوت کردند اما در آن روز نمی توانستم در بازی شرکت کنم چون باید در دادگاه حضور می یافتم. سپس فهمیدم آندره مارشاندیز، رییس باشگاه رویال لیژ با همتای فرانسوی اش در سن کوئنتین تماس گرفت و به او گفت قولی که به بوسمن داده اید را پس بگیرید و من در ازایش دو انبار پر از محصولات و اقلام مختلف از شرکتم به علاوه دو بازیکن از تیمم را به شما می دهم.
بوسمن یک زندگی دوگانه را شروع کرد؛ تقاضای برقراری عدالت و شکایت علیه رویال لیژ که در واقع زندگی فوتبالی او را نابود کرد و از طرف دیگر به فوتبالش هم ادامه داد. با این حال بوسمن هرگز نتوانست به آن سطح فوتبالی که قبلا داشت برسد. بوسمن بعدها گفت حس می کند که قربانی سیستم آن زمان فوتبال شد که تصمیم گرفته بودند او را حذف کنند. بوسمن در دادگاه پیروز شد و از رویال لیژ انتقام گرفت اما این یک حکم ساده نبود؛ این حکمی بود که یک زلزله واقعی در جهان فوتبال ایجاد کرد. دادگاه فوتبال اروپا با استناد به معاهده رم که بیش از سی سال پیش قانون جلوگیری از انتقال آزاد کارگران در اتحادیه اروپا را لغو کرده بود، حق را به بوسمن داد. در واقع حالا بازیکنان فوتبال هم می توانستند مثل هر کارگر یا کارمند دیگری به محض پایان قرارداد، به صورت آزاد در هر نقطه دیگری از اتحادیه اروپا مشغول به کار شوند. این مسئله باعث ایجاد انقلاب در فوتبال شد و انتقال آزاد یا رایگان در این ورزش به وجود آمد. قانون بوسمن و انتقال آزاد بازیکنان در سال 1995 وضع شد اما خود بوسمن شامل قانون خودش نشد و در سال 1996 فوتبال را کنار گذاشت!
قانون بوسمن، فوتبالیست ها را ثروتمند تر کرد اما خودش را فقیر تر
باشگاه هایی که با قدرت خود، بازیکن را بعضا به بردگی می گرفتند، حالا با انقلاب بوسمن متوجه شدند که بازیکنان می توانند چه قدرتی داشته باشند و به این ترتیب، مذاکرات میان باشگاه و بازیکن برای ادامه همکاری متعادل تر و سازنده تر می شود. بوسمن انتقامش را از رویال لیژ گرفت اما با گذشت از سن سی سالگی فوتبال او دیگر تمام شده بود. در حالی که فوتبال به لطف بوسمن تغییر کرد، خود او درگیر فقر و انزوا شد. در حالی که هم رشته ای های سابق او به لطف همین قانون بوسمن پول پارو می کردند، بوسمن فقیر و فقیر تر می شد. خود بوسمن در خصوص شرایط زندگی اش می گوید:
با غرامتی که از دادگاه گرفتم، روزگار می گذرانم. از فیفا، مبلغ 200 هزار یورو نصیبم شد اما بیشتر این مبلغ صرف هزینه های قانونی و وکلا شد. وقتی گتوزو و سیدورف برای میلان بازی می کردند، آن ها را دیدم. آن ها به من گفتند این وضعیت برای بازیکنی که کارهای بزرگی در فوتبال انجام داده، طبیعی نیست. رونالد کومان و برادران دی بوئر به من 3 هزار یورو دادند. چند وقت پیش مادر آدریان رابیو با من تماس گرفت. او اخیرا قرارداد خوبی با پاری سن ژرمن برای پسرش امضا کرده بود و ده هزار یورو به من داد. حالا امروز رابیو برای یوونتوس بازی می کند. او از پیشنهاد پاری سن ژرمن برای تمدید قرارداد سر باز زد و به صورت رایگان جدا شد.
ژان مارک بوسمن در سال 2015
فوتبال، بوسمن را کنار گذاشت و او برای رهایی از دردهایش، به هیولای ترسناکی به نام الکل پناه برد:
شروع کردم به نوشیدن مشروبات الکلی؛ بیشتر و بیشتر. من همیشه در خانه مست بودم.
همچنین بخوانید:
عادت مستی و می خوارگی، باعث شد بوسمن در سال 2007 در بیمارستان بستری شد. بوسمن پس از مرخصی از بیمارستان، برای مدتی به عنوان کارگر فضای سبز در نزدیکی خانه اش کار کرد؛ ماشین های پورشه و خانه های زیبا حالا برای او به یک خاطره قدیمی تبدیل شده بودند و حالا ژان مارک باید نگران گذران و ادامه زندگی اش می بود. در ادامه، بوسمن مجبور شد با یارانه دولتی بلژیک (مبلغ 700 یورو در ماه) زندگی کند که البته این مبلغ به 600 یورو کاهش یافت زیرا بوسمن متهم شد که عامدانه به دنبال شغل نمی گردد. مشکلات بیشتر و بیشتر هم شدند؛ [در واقع مثلی در فارسی هست که می گوید هر چه سنگ است، مال پای لنگ است.(مترجم)] در سال 2012 او به حمله به شریک زندگی اش متهم شد و مجبور شد چندین ساعت خدمات اجتماعی انجام دهد.
بوسمن در سن 56 سالگی حالا از سختی ها، خاطرات و پشیمانی اش می گوید:
دیگر الکل نمی نوشم و گاهی با اتحادیه بازیکنان فیفا همکاری می کنم اما همچنان مثل قبل نگران هستم. در نهادهای فوتبالی، باید برایم فرش قرمز پهن کنند اما مردم حتی مرا نمی شناسند. برخی مرا متهم کردند که فوتبال را خراب کرده ام اما این درست نیست؛ من باعث شدم صنعت فوتبال ثروتمندتر شود. نتیجه اش این شد که بازیکنان، درآمدهای میلیونی کسب می کنند و من در فقر زندگی می کنم.
همچنین بخوانید:
به قلم رناتو مایزانی از وب سایت گل
