یورو 2016 برای پرتغالی ها یک تورنمنت عجیب و تحول برانگیز بود. پرتغالی ها بالاخره از سقف توانایی هایشان فراتر رفتند و برای اولین بار در تاریخ به قهرمانی اروپا رسیدند. در تورنمنت های قبلی، آن ها همواره تیمی امیدوار بودند؛ امید داشتند که ابتدا با نسل طلایی و سپس با کریستیانو رونالدو بتوانند قهرمان اروپا شوند که در نهایت در دوره گذشته این امیدها، هدف پرتغالی ها را محقق کرد. حالا مدافع عنوان قهرمانی با نسلی جوان و جدید که ستایش بازیکنانی چون لوییس فیگو و روی کوستا را در بر داشته، پا به رقابت های یورو 2020 می گذارد. ترکیب پرتغال در تمام پست ها بازیکن خوب دارد. کریستیانو رونالدو مثل همیشه پرتغال را رهبری می کند اما حریفان دیگر فقط نمی توانند تمرکز را روی رونالدو بگذارند چون دیگر تاکتیک های پرتغال صرفا متکی به رونالدو نیست و بازیکنانی چون برونو فرناندز، ژائو فلیکس و برناردو سیلوا نقش مهمی در ترکیب پرتغال خواهند داشت. فرناندو سانتوس برای چیدن ترکیب تیمش، با دردسرهای شیرینی روبرو است.
دوران فوتبال کریستیانو رونالدو، په په و ژائو موتینیو رو به پایان است اما نسل جدید کیفیت لازم برای جانشینی آن ها را دارد. پرتغال در حمله تیمی پویا و در دفاع هم با رهبری روبن دیاش تیمی مستحکم است. انتظارات از پرتغال با وجود حضور آن ها در گروه مرگ، بالاست.
یادداشتی که می خوانید، ترجمه ای از یادداشت اسکات مارتین از وب سایت Total Football Analysis است
ترکیب تیم ملی پرتغال
با فراوانی استعدادها در تیم 26 نفره پرتغال، انتظار می رود سانتوس در بازی ها از سیستم چرخشی استفاده کند و به خصوص باتجربه ها ممکن است بیشتر مشمول این قاعده شوند. ژائو موتینیو قطعا نمی تواند در همه بازی ها در خط هافبک پرتغال به میدان برود و دنیلو پریرا هم می داند که جایگاهش برای همیشه در ترکیب، تضمین شده نیست اما روی پاتریسیو، دروازه بان اول تیم ملی پرتغال بازیکنی است که انتظار می رود در تمام بازی ها درون دروازه تیمش بایستد. پاتریسیو بیش از یک دهه است که دروازه بان اول پرتغال بوده و فقط مصدومیت می تواند باعث شود او جایش را به آنتونی لوپز بدهد. در مرکز خط دفاعی انتظار نمی رود خیلی سیستم چرخشی ببینیم. دیاش، بهترین بازیکن فصل لیگ برتر انگلیس و په په که فصلی درخشان را در پورتو سپری کرد، مدافعان مرکزی پرتغال خواهند بود. کانسلو در سمت راست و گریرو در سمت چپ، خط دفاعی پرتغال را تکمیل می کنند. سانتوس برای پست های مدافع کناری بازیکنانی چون نلسون سمدو و نونو مندس را هم در اختیار دارد. ژوزه فونته باتجربه هم ذخیره په په و روبن دیاش است.
در خط هافبک، ترافیک بالایی وجود دارد. ویلیام کاروالیو یکی از بازیکنانی است که می تواند به عنوان هافبک دفاعی پرتغال بازی کند اما زمان کم بازی او در رئال بتیس و ناآمادگی باعث می شود دنیلو پریرا شانس بیشتری نسبت به او داشته باشد. ژائو پالینیا، هافبک اسپورتینگ هم بازیکنی است که می تواند دقایقی برای بازی به دست آورد و البته روبن نوس را هم نباید از یاد برد. یک خط جلوتر، بازیکنانی چون ژائو موتینیو، رناتو سانچز و سرجیو اولیویرا برای حضور به عنوان هافبک باکس تو باکس، می جنگند. در پست هافبک تهاجمی نیز جایگاه برونو فرناندز، هافبک تهاجمی منچستریونایتد تضمین شده است. اگر فکر می کنید ترافیک در خط هافبک زیاد است، پس ترافیک خط حمله پرتغال را ندیده اید. جایگاه کریستیانو رونالدو، کاپیتان پرتغال که حتما تضمین شده است اما برناردو سیلوا، ژائو فلیکس، آندره سیلوا، دیوگو ژوتا، گونسالو گوئدش و رافا سیلوا همه برای دو پست دیگر می جنگند. فرناندو سانتوس بر اساس ترکیب تیم حریف، تاکتیک هایش را با آن تیم تطبیق می دهد. مقابل تیم هایی که مالکیتی بازی می کنند، انتظار می رود دیوگو ژوتا فیکس شود اما اگر خود پرتغال بخواهد مالک توپ و میدان باشد و حریف لو بلاک بازی کند، آندره سیلوا می تواند مهاجمی خوب در محوطه جریمه پرتغال باشد.
- ترکیب احتمالی پرتغال (3-3-4): پاتریسیو | کانسلو، په په، روبن دیاش، گریرو | موتینیو، دنیلو پریرا، برونو فرناندز | برناردو سیلوا، کریستیانو رونالدو، دیوگو ژوتا
در زمینه سن و تعداد دقایق بازی بازیکنان پرتغال، چهار بازیکن کلیدی این تیم سن شان 33 یا بیشتر است. په په و رونالدو هر دو سن شان از 35 بیشتر است و در فصل 21-2020 دقایق قابل توجهی بازی کرده اند اما انتظار نمی رود به آن ها در آخرین یورو شان، استراحت چندانی داده شود. اکثریت ترکیب پرتغال، سال های اوج فوتبال شان را می گذرانند؛ برناردو سیلوا، برونو فرناندز، ژوتا و کانسلو چهار بازیکنی هستند که در اوج فوتبال خود هستند. البته چند بازیکن هم هستند که سن شان از 24 کم تر است؛ دیاش، سانچز و فلیکس همه می توانند مهره های مهمی برای پرتغال در یورو باشند. پس از بازنشستگی په په و رونالدو انتظار نمی رود افت خیلی خاصی در ترکیب پرتغال ایجاد شود.
فاز حمله
با وجود سبک فوتبال عمل گرایانه فرناندو سانتوس، با دیدن آمارهای پرتغال می بینیم که آن ها همچون فلسفه فوتبال تهاجمی خود، واقعا تهاجمی بازی می کنند. فراوانی استعدادها در ترکیب پرتغال به خصوص در خط حمله باعث می شود آن ها در موقعیت سازی و شوت زنی مشکل چندانی نداشته باشند. با دیدن صدک های تهاجمی تیم ملی پرتغال می بینیم این تیم در زمینه موقعیت سازی، شوت به دروازه حریف و آمار xG، از بهترین تیم های دنیاست و آن ها مدام مقابل دروازه حریف، موقعیت می سازند. وقتی پرتغال مالک توپ باشد، انتظار می رود آن ها توپ را روی زمین نگه دارند تا امنیت دفاعی حریف را به خطر بیاندازند اما پرتغال با داشتن بازیکنانی چون رونالدو، آندره سیلوا و ژوتا که همگی روی هوا بازیکنان توانایی هستند، می توانند از تاکتیک سانتر و توپ های بلند هم به خوبی استفاده کنند. حتی فرناندز هم می تواند خودش را به محوطه جریمه برساند و با یک ضربه سر یا زدن توپ دوم، گلزنی کند. گرچه پرتغال توانایی لازم برای بازی مستقیم را دارد اما انتظار می رود آن ها این تاکتیک را برای رویارویی با تیم های بزرگ اروپا نگه دارند.
پرتغال در مرحله گروهی با فرانسه و آلمان هم گروه است و پیش بینی می شود پرتغال از همین ابتدای تورنمنت برای صعود از گروه مرگ، فوتبالی عملگرایانه بازی کند. اگر لیگ ملت های اروپا را یک پیش مقدمه برای یورو در نظر بگیریم، انتظار نمی رود پرتغال از رویارویی با فرانسه که مدعی اول این گروه است، ترسی داشته باشد. آن ها همچنین نسبت به ضعیف ترین آلمان سال های اخیر می خواهند دست بالاتر را داشته باشند. پرتغال در بیلد آپ می خواهد بازیکن اطراف توپ، از نظر استراتژیک تعادل مناسبی داشته باشند تا در حفظ توپ و انتقال دفاعی، امنیت لازم را داشته باشند. در قسمت جلوتر زمین، مهاجمان و هافبک های تهاجمی پرتغال، به دنبال خارج کردن بازیکنان حریف از پست خود هستند تا بتوانند با ساخت موقعیت های پاداش در ازای ریسک، رو به جلو حرکت کنند. در عکس پایین می بینید در سمت چپ زمین، تجمعی ایجاد شده تا بازی به سمت راست زمین منتقل شود.
با وجود تجمع های عریض، اگر پرتغال برتری های کیفی و کمی در گوشه ها داشته باشد، می تواند با وینگرهای عریض دفاع حریف را بشکافد. حتی اگر ساختار دفاعی حریف به سوی توپ نامتعادل باشد، پرتغال می تواند از پرس عبور کند.
وقتی پرتغال حریف خودش را به عقب زمین می راند، به دنبال این خواهد بود که آن ها در یک نقطه از زمین تجمع کنند و خودشان بتوانند بازی را به سمت دیگری ببرند. جایگیری رونالدو در این برنامه مهم است. اگر رونالدو سمت نزدیک توپ باشد، به دنبال تعویض منطقه بازی به سمت دیگر خواهند بود و این باعث می شود رونالدو نسبت به توپ دور شود. در این صورت رونالدو انعطاف و فضای بیشتری برای دویدن به سوی محوطه جریمه خواهد داشت.
وقتی پرتغال بخواهد حریف را در دفاع عقب نگه دارد، رونالدو به سمت مرکز متمایل می شود و ژوتا از سمت چپ حرکت می کند. برناردو سیلوای سخت کوش هم از سمت راست حرکت می کند. سیلوا نه تنها خلاقیتش باعث می شود پرتغال بالا بازی کند بلکه او به عقب هم بر می گردد و در دفاع مشارکت می کند. وقتی خط هافبک پرتغال با میدبلاک یا لو بلاک روبرو می شود، برناردو سیلوا یک دارایی ارزشمند برای پرتغال خواهد بود. با فولبک هایی خلاق چون کانسلو و گریرو، پرتغال می تواند در گوشه ها برتری کیفی مقابل حریف داشته باشد.
فاز دفاع
دو نکته در آمارهای دفاعی پرتغال را باید بررسی کنیم. اول مربوط به زمانی است که پرتغال به عنوان تیم مالک توپ و میدان بخواهد بازی کند. در چنین بازی هایی، تبحر آن ها در توپ گیری در یک سوم دفاعی حریف با صدک 80، کمک بزرگی به این تیم خواهد کرد. گرچه PPDA (تعداد پاس ها به ازای هر واکنش دفاعی) پرتغال صدک 44 دارد. پرتغال وقتی در نیمه حریف مالکیت توپ داشته باشد، پرس شدیدی انجام می دهد. وقتی پرتغال صاحب توپ باشد به دنبال PPDA بالاتر و توپ گیری های بیشتر در یک سوم دفاعی حریف خواهد بود. وقتی تیم حریف بتواند پرس پرتغال را بکشند، هافبک های عقب زمین پرتغال و خط دفاعی، حرکات حمله حریف را کند می کنند تا بقیه اعضای تیم بتوانند برگردند. وقتی پرتغال لو بلاک یا میدبلاک تشکیل می دهد، آن ها صبورانه بازی می کنند و وقتی در نیمه زمین خودشان دفاع می کنند، ساختار دفاعی به پرس ارجیحت داده می شود. آن ها در زمینه کارهای دفاعی در زمین خودی، منظم هستند. وقتی پرتغال بخواهد میدبلاک تشکیل دهد، آرایش آن ها به 1-4-1-4 با حضور رونالدو در نوک حمله تغییر می کند و دو مهاجم دیگر به همراه دو هافبک تهاجمی، خط هافبک را تشکیل می دهند. این باعث می شود هافبک دفاعی بتواند بین دو خط هافبک و حمله قرار گیرد و پاس ها را قطع کند.
وقتی پرتغال مالک توپ و میدان نباشد، آن ها عقب می نشینند و فشار حریف را جذب می کنند. این جاست که پرتغال ممکن است از دو هافبک دفاعی یعنی پریرا و کاروالیو یا نوس استفاده کند. کاروالیو در دفاع کردن در نزدیکی محوطه جریمه بازیکن توانایی است. اگر او آماده بازی کردن باشد، زوج او با دنیلو در بازی مقابل فرانسه انتظار می رود که حملات تیم حریف را خنثی کند. این سبک بسیار مشابه همان سبکی است که پرتغال در فینال یورو 2016 به اجرا گذاشت. تیم سانتوس به فرانسه اجازه داد توپ و میدان را در اختیار بگیرد اما آن ها با توانایی های دفاعی خود، بازی را کنترل کردند. گرچه فرانسه چند موقعیت مهم گلزنی داشت اما پرتغال طوری دفاع می کرد که فرانسه نمی توانست مکررا همان برنامه ها را پیاده کند و آن ها به مشکل خوردند. پرتغال کنونی نسبت به آن تیم مستعد تر است و آن ها در زمینه بازی مالکانه همراه با پرس از بالا هم تبحر دارند.
پرتغال تیمی نیست که آسیب پذیری های زیادی در خط دفاع داشته باشد اما عملکرد مدافعان کناری آن ها می تواند در عملکرد کل خط دفاعی شان تاثیرگذار باشد. در این عکس می بینید که توانایی ضعیف دفاعی گریرو باعث شده او نبرد یک در برابر یک را ببازد و مهاجم از فضای ایجاد شده پشت گریرو استفاده می کند و دیاش مجبور می شود جهت حرکت خود را تغییر دهد. په په و دیاش مطمئننا مدافعان مطمئنی هستند اما کانسلو و گریرو باید به خوبی آن ها را حمایت کنند و باعث شوند خطرات تیم حریف از گوشه ها به حداقل برسد.
انتقال
انتقال های تهاجمی یکی از نقاط قوت تیم پرتغال است. ژوتا بازیکنی است که می تواند پشت خطوط دوندگی داشته باشد و حریف را به خوبی تخربیب کند. میل به دوندگی رونالدو هم بالاست و برناردو سیلوا بازیکنی است که با وجود نداشتن سرعت بالا، از هوش خود برای دریافت توپ در مناطق جلوی زمین استفاده می کند و سپس از توانایی های بازی سازی اش بهره می گیرد تا بتواند برای هم تیمی هایش موقعیت بسازد. در لحظات انتقال، دیدن این که پرتغال برای شکستن کانترپرس حریف، دو یا سه پاس رد و بدل کند، عجیب نیست و پس از عبور از کانترل پرس، آن ها با یک پاس می توانند خط مقابل خودشان را بشکنند. همان طور که مقابل فرانسه دیدیم، پرتغال یک پاس مثبت ارسال می کند، هافبک آن را دریافت می کند و سپس برای نفر سوم فرستاده می شود. رونالدو و آندره سیلوا به عنوان اهداف این پاس در جلوی زمین، بهترین بازیکنان ممکن هستند و سپس وینگرها فرصت خواهند داشت در فضای ایجاد شده حرکت کنند.
در انتقال دفاعی، پرتغال وقتی توپ را از دست دهد، یک کانترپرس تهاجمی شکل می دهد. وقتی کانترپرس جواب دهد، آن ها می توانند مانع پیش روی حریف شوند اما اگر نتوانند سریعا توپ را پس بگیرند، جلوگیری از ادامه حرکت حریف، حداقل انتظاری است که می توان از پرتغالی ها داشت. مجبور کردن حریف به انجام حرکات بی اثر، باعث می شود پرتغال دوباره آرایش دفاعی اش را شکل دهد.
در مسابقات لیگ ملت های اروپا مقابل کرواسی، پرتغال روی بازیکن صاحب توپ اعمال فشار کرد و البته پوشش کافی قرار نداد تا مانع مهاجمان کرواسی شود. کرواسی فاصله بین خطوط پرتغال را هدف گرفت و با توجه به ارتباط ضعیف میان مدافعان مرکزی و شکست خوردن پرس، دو بازیکن در عرض زمین که در نیم فضاها قرار گرفتند، توانستند صاحب موقعیت شود. فارغ از بازیکنان، پرتغال باید در این صحنه کانترپرس موثرتری اعمال می کرد.
مهاجمان
گلزنی مشکلی برای خط حمله پرتغال نیست زیرا کریستیانو رونالدو و آندره سیلوا آمار بسیار خوبی در گلزنی دارد و در یورو، پرتغال مهاجمان خوبی در اختیار دارد. در زمینه شوت به دروازه و لمس توپ در محوطه جریمه، تعجبی نیست که رونالدو را همچنان در سطح استانداردهای خودش ببینیم زیرا او در هر دو ویژگی، یکی از بهترین عملکرد را داشته است. ژوتا و آندره سیلوا به اندازه رونالدو در هر بازی شوت نزده اند اما همچنان آمار موثری در زمینه لمس توپ در محوطه جریمه حریف دارند. در زمینه مشارکت در هر گل و xG، آندره سیلوا، رونالدو و ژوتا بهترین آمار را داشته اند. هر یک از این سه نفر، xG و مشارکت در گل بیش از 0.6 برای تیم هایشان داشته اند. انتظار می رود ژائو فلیکس در یورو دقایق بازی مهمی داشته باشد و از او می تواند به عنوان ذخیره طلایی استفاده شود با این حال او هنوز هماهنگی لازم در ترکیب تیم ملی پرتغال را نشان نداده است.
هافبک ها
مثل خط حمله، هافبک های پرتغال هم بااستعداد و توانا هستند. برای سانتوس مهم است که بتواند هماهنگی و انسجام لازم میان خط هافبک را برای بازی عمل گرایانه تشکیل دهد. از نظر تاریخی، پریرا و کاروالیو زوج موفقی نشان داده اند اما وقتی پرتغال بخواهد مالک توپ باشد، نوس و موتینیو می توانند کاربردی تر باشند. نوس، سانچز، اولیویرا و برونو در زمینه پاس های رو به جلو و پاس ها به یک سوم دفاعی حریف، خوب کار کرده اند. ویلیام کاروالیو با وجود ناکامی اش در رئال بتیس از مهم ترین بازیکنان پرتغال طی سال های اخیر بوده و عملکرد او در زمینه دفاعی بسیار خوب است. ازبرناردو سیلوا با وجود بازی در پست وینگر راست، این جا به عنوان هافبک یاد شده زیرا او در اغلب اوقات این فصل به عنوان هافبک ایفای نقش کرد. حضور برونو فرناندز باعث می شود برناردو سیلوا کم تر عقب بیاید و انتظار می رود او را بیشتر در کارهای تهاجمی ببینیم. با دیدن xG و مشارکت گل هافبک های پرتغال، مطابق انتظار فرناندز بهترین آمار را داشته است و اگر پرتغال به پویایی بیشتری در خط هافبک نیاز داشته باشد، برناردو می تواند عقب تر بیاید و یا از سرجیو اولیویرا یا رناتو سانچز استفاده شود.
مدافعان
پست دفاع پستی است که به نسبت هافبک ها و مهاجمان از ترافیک و کیفیت کم تری برخوردار است اما با این حال رقابت مهمی برای پست دفاع کناری وجود داشت. می بینید که ریکاردو پریرا، مدافع راست لسترسیتی که از بهترین فولبک های لیگ برتر انگلیس بود اصلا به تیم ملی دعوت نشده است. کانسلو در پست دفاع راست بازی می کند و در صورت غیبت گریرو، می تواند به سمت چپ هم برود چون او در منچسترسیتی در این پست بازی می کند. نونو مندس که توجه بزرگان فوتبال اروپا را جلب کرده آمار بسیار خوبی داشته و حتی ممکن است او را در بازی هایی در زمین ببینیم. با نگاه به مدافعان مرکزی می بینیم په په و روبن دیاش در زمینه عملکرد دفاعی، خوب کار کرده اند.
بهترین بازیکن
کریستیانو رونالدو گرچه سال فوق العاده ای در یوونتوس نداشت و شایعات جدایی او از این باشگاه به گوش می رسد اما هنوز هم بار گلزنی یووه را به دوش می کشد و آمار او در زمینه مشارکت در گلزنی بالاست. او توانست رکورد خود در زمینه زدن حداقل 20 گل در هر فصل، حفظ کند. در زمینه شوت زنی، صدک 90 رونالدو نشان می دهد او در این زمینه بهتر از هر بازیکنی است. البته xG و نرخ تبدیل شوت به گل او افت داشته اما هنوز هم صدک 60 را دارد. با حضور رونالدو، خیال پرتغال از داشتن یک مهاجم قاتل راحت است و با وجود بازیکنانی ماهر در ارسال پاس های بلند، قدرت رونالدو روی هوا و محوطه جریمه می تواند برای سلسائو حیاتی باشد.
با وجود ضعف خلاقیت یوونتوس در ارسال پاس به مناطق عمقی، رونالدو همچنان از بهترین مهاجمان سری آ در زمینه پاس های رو به جلو است اما xA او در میان مهاجمان سری آ، کم تر از میانگین است. توانایی ارسال پاس های دقیق و ارسال پاس به یک سوم دفاعی جریف نشان می دهد با وجود نمایش های ضعیف یوونتوس در فصلی که گذشت، رونالدو همچنان سالی بسیار خوب را سپری کرده است. از نظر دفاعی، باید توجه داشت که این وظیفه بر دوش او نیست اما آمار رونالدو در زمینه نبردهای هوایی دفاعی روی ضربات آزاد بسیار خوب است البته توجه داشته باشید که منظور ما، ایستادن در دیوار دفاعی نیست. رونالدو در زمینه پرسینگ، فرصت طلب است و وقتی بتواند توپ ها را قطع کند، اتفاقات خوبی برای تیمش می افتد.
پیش بینی سرنوشت پرتغال در یورو 2020
پرتغال در یورو 2016 به شکل غیرمنتظره ای قهرمان شد اما دیگر کسی تیم کنونی پرتغال را دست کم نمی گیرد. انتظارات از این پرتغال بالاست و آن ها را می توان در کنار فرانسه، انگلیس، بلژیک، آلمان و اسپانیا مدعی قهرمانی به حساب آورد زیرا این تیم استعدادهای زیادی دارد. بازیکنان پرتغال تجربه خوبی در بازی های بزرگ دارند و طبیعتا آن ها نسبت به سایر تیم های بزرگ چیزی کم نخواهند داشت. این تیم پرتغال با هدایت فرناندو سانتوس که خودش را با تاکتیک های حریف تطابق می دهد، مدعی قهرمانی در یورو 2020 است.
