یکی از نام آشنا ترین و هولناک ترین مصدومیت ها در ورزش فوتبال،پارگی رباط صلیبی است.با توجه به وجود ابهاماتی در مورد این مصدومیت، برای شما توضیح خواهم داد که رباط صلیبی چیست و مصدومیت آنرا نیز توضیح خواهم داد:
رباط صلیبی جلویی یا به انگلیسی:(Anterior Cruciate Ligament) یکی از مهم ترین رباط های زانو است. قدرت رباط متقاطع جلویی با رباط طرفی داخلی(به اختصار:MCL) و نصف قدرت رباط متقاطع پشتی(PCL) است.
وظیفه رباط صلیبی جلویی:مهم ترین وظیفه این رباط محدود کردن حرکات استخوان درشت نی به جلو و چرخش داخلی آن در عمل کردن صاف زانو است. این رباط همچنین در یک زنجیره حرکتی بسته، از حرکت استخوان ران به سمت عقب روی درشت نی ثابت جلوگیری می کند.
درجات آسیب:
درجه یک:پارگی خفیف است،ناپایداری وجود ندارد و میزان خونریزی کم است.
درجه دو:خونریزی وجود دارد و پارگی ناقص است،به دلیل پارگی ناقص زانو تا حدی بی ثبات است.
درجه سه:از هم گسیختگی فیبر ها کامل است(رباط کاملا دچار پارگی شده است.)خونریزی وجود دارد و زانو کاملا بی ثبات شده است.
در پارگی کامل رباط متقاطع صلیبی به ویژه در ورزشکاران حرفه ای،
یک صدای پوپ از طرف بیمار گزارش میشود.ابن صدا ی پوپ با احساسی از خالی نمودن زانو ایجاد میگردد.در لحظه پاره شدن درد شدید است اما پس از آن کاهش مییابد. چون خونریزی در مفصل (همارتروز) بعداً اتفاق میافتد درد ثانویه ناشی از آن وجود خواهد داشت.اما درصورت پارگی ناقص به علت وجود درد شدید، امکان ادامه فعالیت پس از آسیب غالباً وجود ندارد(برخلاف پارگی کامل).
شایع ترین دلیل آسیب:
هنگامی رباط متقاطع جلویی پاره میشود که در اثر ضربه، انتهای فوقانی درشت نی(تیبیا) نسبت به ران(فمور) به سمت جلو رانده شود یا زانو شدیداً به سمت عقب حرکت کند(هیپراکستنشن زانو.شایعترین مکانیسم پارگی رباط متقاطع جلویی(صلیبی قدامی)چرخش زانو به خارج به همراه والگوس زانو است.محل پارگی ممکن است در ناحیه اتصال این رباط به انتهای تحتانی ران، انتهای فوقانی درشت نی یا در وسط باشد.
عوامل دیگری که در پارگی ACL مؤثرند:
۱-عوامل محیطی.ورزشهایی که با پریدن و دویدن در ارتباطند احتمال آسیب رباط افزایش مییابد.
۲-علل آناتومیک.احتمال آسیب رباط متقاطع جلویی در قسمت میانی، بیشتر از نواحی دیگر است.همچنین در خانمهای ورزشکار، پارگی رباط بیشتر اتفاق میافتد.
۳-علل هورمونی.با افزایش سطح هورمون استروژن، احتمال پارگی ACL بیشتر است.
راه های تشخیص آسیب دیدگی:
بهترین روشهای تشخیص پارگی رباط ACL :
-تستهای بالینی(مثلاً تست کشویی جلویی و تست لاچمن)
-آرتروسکپی
-ام آر آی.MRI به میزان زیادی آسیب یا عدم آسیب را مطرح میکند.درحقیقت با قطعیت بیشتری ضایعه را نشان میدهد.
درمان:
بهطورکلی درمان رباط صلیبی قدامی(ACL) به دو صورت غیرجراحی یا جراحی است.فیزیوتراپی در هر دو روش غیرجراحی و جراحی(گاهی حتی قبل از عمل جراحی)جهت تسریع و افزایش کیفیت روند درمانی مؤثر است.مهمترین اهداف فیزیوتراپی عبارتنداز:
کاهش درد، التهاب و تورم
افزایش دامنه حرکتی مفصل
تقویت عضلات با توجه به درجات آسیب
آموزش تمرینات حس عمقی
آموزش تمرینات زنجیره حرکتی بسته
افزایش تعادل و عملکرد فرد
برگشت سریع تر فرد به فعالیتهای روزمره یا ورزش حرفه ای
شیوه درمان مصدومیت درجه ۱:
در ابتدا از روشهایی جهت کاهش التهاب، درد و تورم استفاده میشود(مثلاً استفاده از یخ).به تدریج تمرینات دامنه حرکتی مفصل زانو با توجه به درد انجام میگردد.سپس تمرینات تعادلی و عملکردی شروع میشوند.درنهایت تمرینات تقویت عضلات انجام میگیرد.هدف اصلی در این مسیر کاهش التهاب و ترمیم مجدد بافت آسیب دیده همراه با افزایش دامنه حرکتی، بهبود تعادل و تقویت عضلات جهت پیشگیری از آسیب مجدد است.
شیوه درمان مصدومیت درجه ۲:
اصول درمان همانند مرحله درجه یک آسیب است.اما به دلیل آسیب بیشتر از یک بریس جهت حفاظت از بافت آسیب دیده نیز استفاده میشود.
شیوه درمان مصدومیت درجه ۳:
در پارگی کامل ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد.اگر بیمار فرد مسنی باشد و رباط متقاطع جلویی پاره شده باشد، انجام عمل جراحی با توجه به سطح پایین فعالیت فرد و آرتروز زانو توصیه نمیشود.اما اگر فردی جوان و فعال یا به خصوص یک ورزشکار حرفهای دچار پارگی کامل گردد معمولاً عمل جراحی توصیه میشود.در بیمارانی که علاوه بر رباط متقاطع جلویی، دچار پارگی رباط طرفی داخلی(MCL) نیز میشوند(که شیوع بالایی نیز دارد)معمولاً به علت درد و تورم زیاد، زمان جراحی رباط متقاطع جلویی، جهت جلوگیری از فیبروز مفصلی به تأخیر می افتد.فیبروز مفصلی یک عامل مهم کاهش دامنه حرکتی مفصل زانو است.چنین بیمارانی به تدریج با کاهش درد، تورم، افزیش دامنه حرکتی مفصل، تقویت عضلات اطراف زانو و طبیعی شدن راه رفتن آماده عمل جراحی میشوند.
در پارگیهای کامل به دو روش جراحی صورت میگیرد:
روش ترمیمی: معمولاً موفقیتآمیز نیست و نتایج خوبی به همراه ندارد.
روش بازسازی:به دو طریقه بازسازی داخل مفصلی یا خارج مفصلی انجام میشود.در روش بازسازی رباط از یک بافت دیگر(مثلاً تاندون پاتلا یا تاندون عضلات پشت ران)استفاده میشود.روش بازسازی نتایج بهتری به همراه دارد.
فیزیوتراپی و کمک گرفتن از متخصصین آسیب شناسی و حرکات اصلاحی بعد از جراحی رباط صلیبی جلویی به شما برای استحکام بخشیدن به ماهیچههای اطراف زانویتان و بهبود انعطافپذیری کمک میکند.
با تشکر از شما خواننده عزیز که تا پایان این مطلب را خواندید.
منبع:ویکی پدیا