در ادامه تاریخچه تاکتیک های فوتبال اینبار قصد بررسی فوتبال مدرن را داریم.
1.کاتاناچیو؛آهایی مهاجم می خوایی گل بزنی؟
سوت آغاز......... دفاع....... باز هم دفاع......... فقط دفاع......... انتظار......... بازهم انتظار........... گل........ دفاع........... مطلقا دفاع....... سوت پایان....... پیروزی.
ساده ترین توصیف این سبک توصیف مرحوم دکتر حمیدرضا صدر در کتاب نیمکت داغ است.
کاتاناچیو در لغت به معنای قفل در است. اما در فوتبال کاتاناچیو سبکی مبتنی بر دفاع فشرده، یارگیری نفر به نفر و استفاده از یک مدافع پوششی جهت پوشش فضا است. این مدافع پوششی اصطلاحا سوییپر نامیده می شود.این مدافع موظف بود فضای پشت مدافعان دیگر را پوشش دهد و توپ هایی که از خط دفاع عبور کرده اند را دفع کند. تاکتیک تهاجمی این سبک ضدحمله است. که عمدتا توسط فولبک ها انجام می شود. بنابرین این سبک به فولبک های سرعتی نیاز دارد.
اولویت این سبک در ابتدا گل نخوردن است و سپس گل زدن.
اگر با طیف های سیاست آشنایی داشته باشید و بخواهید آن را به فوتبال تعمیم دهید کاتاناچیو در چپ ترین سمت قرار می گیرد.
البته این سبک منتقدانی دارد که معتقدند این شیوه از بازی فوتبال را می کشد و با این سبک نمی توان در تورنومنت های فرسایشی مانند لیگ، قهرمان شد. اما این مورد مثال نقض هم دارد مانند هلنیو هررا که با این سبک و به همراه تیم اینتر میلان به انواع و اقسام افتخارات ممکن دست یافت.
آنها همچنین این سبک را خشک و خشن می دانند
اما طرفداران کاتاناچیو معتقدند که این سبک با ضدحملات سریع و بازی انتقالی با ضرب آهنگ بالا فوتبال را زیبا تر می کند.
اما هر سبک و تاکتیکی در فوتبال پایانی دارد پایان کاتاناچیو هم زمانی بود که سبک موسوم به توتال فوتبال که مبتنی بر جابه جایی بازیکنان بود ظهور کرد و گسترش یافت. و همچنین ظهور میلان قدرتمند ٱریگو ساکی ضربه آخر را به کاتاناچیو کلاسیک زد.
2. 442 لوزی؛ وسط زمین مانند الماس است
مبتکر این آرایش سرآلف رمزی سرمربی تیم ملی انگلستان بود. در این آرایش 4 هافبک مرکزی به جای شکل خطی به شکل لوزی قرار می گیرند.
هدف از این آرایش تسلط بر مرکز میدان است. در حقیقت این آرایش بهترین آرایش جهت کنترل مرکز زمین است. اما با توجه به آزاد گذاشتن کناره ها دربرابر تیمی که وینگر های قدرتمندی دارد به مشکل خواهد خورد. در بخش حمله و بازی‌سازی این سیستم از یک هافبک شماره 10 استفاده می کند که در بخش تهاجمی تیم موثر است.
سر آلف رمزی در جام جهانی 1966 با این سیستم توانست انگلستان را قهرمان جام جهانی کند.
سبک بازی سرآلف رمزی را شاید بتوان در یک کلمه توصیف کرد؛سرعت.
سر آلف رمزی همواره به بازیکنان خود تاکید می کرد که دوست دارد توپ در سریع ترین زمان ممکن به دروازه حریف برسد. او حتی آرمانی ترین تعداد پاس را 3 پاس اعلام کرده بود. و گفته بود : 3 پاس برایم کافی است. تیمی که با 3 پاس به دروازه حریف برسد می توان روی او حساب کرد. آرمانی ترین پاس من 3 پاس است. پاس سوم باید مهاجم را در موقعیت گلزنی قرار دهد.
آلف رمزی همچنین به بازی سازی از عقب زمین معتقد بود و گفته بود: ما به حمله سریع آغاز شده از دفاع اعتقاد داریم.
نکته:شاید اگر سر آلف رمزی اوایل مربی گری پپ گواردیولا را می دید دچار وضعیت نابسامانی می شد.
_5mln.jpg)
3.پرس سنگین؛ فوتبال آهنین از دل سرمای کیف
بیایید باهم به شوروی سابق سفر کنیم در اوج دوران جنگ سرد. جایی که یک تیم اوکراینی به نام دیناموکیف به رهبری والری لوبانوفسکی با سایر تیم ها متفاوت بود. آنها فوتبال عجیبی بازی می کردند سبک تمریناتشان هم عجیب بود. آنها به صورت وحشتناک تیم حریف را تحت فشار قرار می دادند. و توانایی بدنی فوق‌العاده بالایی داشتند.
بسیاری از محققان فوتبال والری لوبانوفسکی را بنیان گذار فوتبال علمی می دانند. لوبانوفسکی همچنین سطح و شیوه تمرینات فوتبال را دگرگون کرد و باعث شد که نقش بدنسازی در فوتبال بیش از پیش افزایش یابد. او اولین مربی ای بود که آمار و داده های آماری را برای تحلیل فوتبال به کار برد.
سبک بازی تیم او مبتنی بر پرس وحشتناک از زمین حریف بود. او همواره از بازیکنان خود می خواست که تیم حریف را شدیدا تحت فشار بگذارند. سبک او الگو مربیان امروزی آلمان مانند یورگن کلوپ است. در حقیقت سبک فوتبال امروز آلمان برگرفته از اندیشه های والری لوبانوفسکی و آریگو ساکی و زدریک زمان است.
درست مانند سر آلف رمزی والری لوبانوفسکی نیز از آرایش 442 لوزی استفاده می کرد. لوبانوفسکی را مربی به شدت تیم محور تعریف کرده اند.
4.توتال فوتبال؛ببخشید پست شما کجاست؟ هیچ جا
اگر کاتاناچیو در سمت چپ بود، توتال فوتبال در سمت راست نشسته. اگر کاتاناچیو خشک و فیزیکی بود. توتال فوتبال نرم و لطیف است. کاتاناچیو سبک ایستا بود، حداقل از نظر منتقدانش، اما توتال فوتبال کاملا شناور است.
در کل این دو سبک همواره در تقابل با یکدیگر بوده اند و از نظر فنی هم با یکدیگر در تضاد هستند.
جالب است بدانید دوران ظهور توتال فوتبال با دوران افت کاتاناچیو کلاسیک مصادف بود!
توتال فوتبال فوتبالی شناور مبتنی بر جابه جایی مداوم بازیکنان و مالکیت توپ است. به قول کارشناسان در توتال فوتبال بازیکنان پست مشخصی ندارند. و همواره درحال جابه جایی هستند. و بالطبع توپ نیز در فضاهای مختلف در گردش است.
برای فهمیدن مبدا و ریشه توتال فوتبال باید به گذشته دور بازگردید اما عموما رینوس میشل اسطوره فوتبال هلند و تیم های آژاکس و بارسلونا را ابداع کننده این سبک می دانند.
اما خود رینوس میشل از کلمه توتال فوتبال استفاده نمی کرد بلکه دوست داشت سبک تیمش را پرس سنگین بنامد.
رینوس میشل با این سبک توانست به فینال جام جهانی راه یابد اما در فینال به تیم آلمان غربی باخت. اما بعدها در فینال یورو با برتری در برابر شوروی و والری لوبانوفسکی توانست قهرمان اروپا شود.
تیم های آژاکس و بارسلونا با استفاده از این سبک به افتخارات بسیار زیادی دست یافتند.
این سبک عمدتا از سیستم های 433 و 343 استفاده می‌کند.
در نهایت این سبک نیز منتقدان خاص خود را دارد که آن را کسل کننده وقت تلف کن و سبکی جهت تخریب حریف می دانند. به هرحال باید پذیرفت که نظرات متفاوت هستند.
5.سزار لوییز منوتی؛ نابغه ای از غرب دور
سزار لوییز منوتی یکی از نوابغ تاریخ فوتبال است. مربی ای که برای اولین بار آرژانتین را به قله اول جام جهانی رساند.
منوتی کاشف یکی از بهترین بازیکن های تاریخ فوتبال(شاید هم بهترین) یعنی دیگو مارادونا بود.
او همچنین از مراجع فوتبال تهاجمی است و مربیانی مانند پپ گواردیولا و لوییز انریکه و مارسلو بیلسا از تاکتیک ها و تفکرات و تمرینات او استفاده می کنند. او در تیم هایش از سیستم 433 استفاده می کرد. اما سیستم 433 او با 433 هلندی ها متفاوت بود. او در سیستم 433 خود از 2 هافبک دفاعی و یک هافبک تهاجمی استفاده می کرد. در حقیقت سیستم مورد استفاده منوتی سیستم 4213 بود. که سیستم فوق‌العاده تهاجمی بود. منوتی همچنین در بخش دفاع از پرس استفاده می کرد و از بازیکنان خود می خواست که حریف را تحت فشار بگذارند.
6.ظهور سیستم 352؛فینال جام جهانی در انحصار آلمان و آرژانتین
این سیستم توسط دو تن از مربیان بزرگ فوتبال یعنی دکتر کارلوس بیلاردو از آرژانتین و فرانتس بکن بائور قیصر فوتبال آلمان طراحی شد. هدف این سیستم تسلط بر میدان و بازی‌سازی از میانه زمین بود. اما بزرگترین نقطه ضعف این سیستم کناره های زمین بود. این سیستم از دو هافبک کناری موسوم به وینگ بک استفاده می کند. این وینگ بک ها در حقیقت هسته اصلی این سیستم هستند. در زمان حمله به حملات تیم اضافه می شوند. و در زمان دفاع عقب تر باز می گردند. و عملا خط دفاع 5 نفره را شکل می دهند.
مهم ترین نیاز این سیستم قدرت بدنی و آمادگی جسمانی فوق‌العاده بالااست. همچنین وینگ بک ها در این سیستم به استقامت بالایی نیاز دارند زیرا باید هم در دفاع و هم در حمله شرکت کنند.
در خط دفاع این سیستم از 3 مدافع میانی استفاده می کند.
در خط حمله نیز از یک مهاجم نوک تمام کننده و از یک مهاجم دوم جهت بازی‌سازی استفاده می شود.
تیم های آرژانتین و آلمان با مربیان خود یعنی بیلاردو و بکن بائور در فینال جام های جهانی 86 و 90 به مصاف هم رفتند. در 86 بیلاردو پیروز میدان بود و در 90 بکن بائور توانست بیلاردو را شکست دهد.
امروزه عمدتا مربیان ایتالیایی از این سیستم استفاده می کنند.
7.میلان آریگو ساکی؛ انقلاب فوتبال
آریگو ساکی سرمربی افسانه ای میلان بود. در آن مقطع زمانی لیگ ایتالیا تحت تاثیر کاتاناچیو قرار داشت. تیم ها تدافعی، فشرده و بسته بازی می کردند. به قول خود آریگو ساکی : در ایتالیا همه چیز دفاعی است. اما خود آریگو ساکی این فضا را تغییر داد.
او در تیمش از سیستم 442 استفاده کرد. او همواره بر دو اصل فشردگی و پیوستگی تاکید می کرد. اصل فشردگی یعنی تیم در دفاع باید متراکم باشد او از قانون 25 متر برای تیمش استفاده کرد. بدین معنا که فاصله اولین لاین دفاعی و آخرین لاین دفاعی باید 25 متر باشد. در اصل پیوستگی نیز میلان ساکی از آژاکس و هلند رینوس میشل الگو برداری می کرد. بدین معنا که بازیکنان باید در زمان حمله جابه جا شوند.
در بخش تدافعی نیز او از پرس میانه، پرس کاذب و تله آفساید استفاده می کرد.
تیم های او از میانه زمین تیم حریف را پرس می کرد. تمام بازیکنان موظف بودند که در پرس حریف شرکت کنند. در حقیقت او هر 11 بازیکن را کل پیوسته و واحد می دید که هر 11 نفر باید هم حمله کنند و هر 11 نفر باید دفاع کنند. برای فهمیدن بهتر این مطلب بازی بین رئال مادرید و میلان در لیگ قهرمانان اروپا را تماشا کنید.
او همچنین از فالس پرس یا پرس کاذب استفاده می کرد. هنگامی که میلان توپ را در زمین حریف از دست می داد ساکی از بازیکنان عقب تر می خواست که حریف را پرس کنند تا بازیکنان خودی بازگردند. اما در حقیقت آنها وانمود می کردند که درحال پرس کردن هستند!
تله آفساید یکی دیگر از ابتکارات میلان ساکی بود. که مستلزم هماهنگی هر 4 مدافع خط دفاعی بود. آنها به طور همزمان (یعنی هر 4 نفر) رو به جلو حرکت می کردند تا مهاجم حریف را در تله آفساید گرفتار کنند.
یکی دیگر از ابتکارات میلان ساکی تمرین سایه بود.
این تمرین بدین صورت است که هر 11 بازیکن در زمین دربرابر حریف فرضی که مثل سایه است تمرین می کنند.!
در حقیقت هدف این تمرین ایجاد هماهنگی فوق‌العاده بالا بین بازیکنان و تاکتیک پذیری راحت تر آنها بود.
میلان ساکی همچنین مهم ترین عامل از بین رفتن کاتاناچیو بود.
اما به گفته خود ساکی در ایتالیا چندان از ایده هایش استقبال نشد.
در گذشته تحلیل گران میلان ساکی را کامل ترین تیم تاریخ فوتبال می دانستند. امروزه هم برخی همچین نظری دارند.
ساکی الگوی مربیان بزرگی مانند یورگن کلوپ و پپ گواردیولا است.
پایان قسمت اول
