شتر از جانورانی است که با محیطهای خشک و بیآب و علف و صحرا سازگار شده و میتواند آب و هوای گرم و خشک، بیآبی و کمخوراکی را تحمل کند. این جانور میتواند در بیابان زندگی کند و علاوه بر علفها از بوتهها و درختچههای گوناگون صحرایی و کویری و حتی از بوتههای تلخ، شور و خاردار تغذیه کند.
این جانوران، دارای یک سری سازگاریهای فیزیولوژیکی هستند که به آنها اجازه میدهد در مدت طولانی بدون هیچ منبع خارجی آب مقاومت کنند.[۱۱] شتر یککوهانه حتی در شرایط بسیار گرم میتواند هر ۱۰ روز یک بار آب بنوشد و میتواند تا ۳۰ درصد از تودهٔ بدن خود را در وضعیت کمآبی از دست بدهد.[۱۲] بر خلاف پستانداران دیگر، گلبولهای قرمز شتر به جای شکل دایرهای، بیضیشکل هستند. این امر، جریان گلبولهای قرمز خون را در طول کمآبی بدن، تسهیل میکند[۱۳] و باعث میشود گلبولها در برابر تغییرات اسمزی شدید و تغییر غلظت خون، در هنگام نوشیدن مقدار زیادی آب مقاومت کنند. یک شتر یککوهانهٔ ۶۰۰ کیلوگرمی، میتواند در عرض سه دقیقه، ۲۰۰ لیتر آب بنوشد.[۱۴][۱۵]
شترها قادر به مقاومت در برابر تغییرات دمای بدن و کمبود آب هستند که باعث مرگ بیشتر پستانداران دیگر میشود. دمای بدن شتر ثابت نیست و به آهستگی هماهنگ با دمای محیط، بالا یا پایین میرود. دمای بدن شترها میتواند از ۳۴ درجهٔ سانتیگراد در هوای سرد در شبها، تا ۴۴ درجه در روزهای گرم متغیر باشد و بدون ایجاد مشکل، بالا و پایین برود.[۱۶]
بهطور کلی، برای مقایسه بین شتر و سایر دامها، شترها روزانه تنها ۱٫۳ لیتر مایعات دریافت میکنند در حالیکه دامهای دیگر با وزن مشابه، روزانه ۲۰ تا ۴۰ لیتر مایعات مصرف میکنند.[۱۷] حفظ دمای مغز، در محدودهای معین، برای حیوانات حیاتی است. برای کمک به این امر، شترها دارای مجموعهای از سرخرگها و سیاهرگها هستند که بسیار نزدیک به هم قرار دارند و از جریان خون مخالف برای خنک کردن خونی که بهسمت مغز میرود استفاده میکنند.[۱۸] شترها حتی زمانی که دمای محیط به ۴۹ درجه سلسیوس (۱۲۰ درجه فارنهایت) میرسد بهندرت عرق میکنند.[۱۹] هر تعرقی که در شتر اتفاق میافتد در سطح پوست تبخیر میشود نه در سطح پوشش و موها و گرمای تبخیر از گرمای بدن بهجای گرمای محیط ناشی میشود. شترها میتوانند از دست دادن ۲۵ درصد وزن بدن خود، ناشی از کمبود آب را تحمل کنند، در حالیکه بیشتر پستانداران دیگر، تنها میتوانند حدود ۱۲ تا ۱۴ درصد از کمآبی بدن خود را تحمل کنند و پس از آن، دچار نارسایی قلبی ناشی از اختلال گردش خون میشوند.[۲۰] هنگام بازدم شتر، بخار آب در سوراخهای بینی به دام افتاده و بهعنوان راهکاری برای حفظ آب در بدن، مجدداً جذب میشود.[۲۱][۲۲]
پوشش ضخیم شتر آن را از گرمای شدید ساطع شده از شنهای صحرا محافظت میکند. برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد، یک شتر کوچک، به این دلیل که بهسطح زمینِ داغ، نزدیکتر است، باید ۵۰ درصد بیشتر عرق کند.[۲۳] در طول تابستان، رنگ پوشش شترها روشنتر میشود که نور را بیشتر بازتاب میکند و همچنین از آفتابسوختگی جلوگیری میکند.[۲۴] پاهای بلند شتر با دورتر نگه داشتن بدنش از زمین که ممکن است تا ۷۰ درجهٔ سانتیگراد، گرما داشته باشد، به خنک نگه داشتن بدن شتر، کمک میکند.[۲۵][۲۶] شتر یککوهانه، دارای یک پد از بافتی ضخیم روی جناغ است که هنگام نشستن حیوان بر روی زمین، پایهٔ بدن را از سطح داغ زمین، بالا میبرد و اجازه میدهد تا هوای خنک از زیر بدن عبور کند.[۲۷]
نحوهٔ نشستن شترها در وضعیتی که از گرم شدن زیاد بدن، جلوگیری میکند.
دهان شترها دارای پوشش چرمی ضخیمی است که به آنها امکان جویدن گیاهان خاردار صحرا را میدهد. مژههای بلند و موهای گوش، همراه با سوراخهای بینی که میتوانند بسته شوند، مانعی در برابر شن و ماسه ایجاد میکنند. اگر شن و ماسه در چشم آنها برود، میتوانند با استفاده از پلک سوم شفاف خود آن را از جای خود خارج کنند. راه رفتن و پهن شدن کف پاها به شترها کمک میکند بدون فرورفتن در شن، حرکت کنند.[۲۸][۲۹][۳۰]
کلیهها و رودههای شتر در بازجذب آب، بسیار کارآمد هستند. کلیهٔ شتر دارای نسبت قشر به مدولای ۴ به ۱ است.[۳۱] بنابراین، قسمت مدولاری کلیهٔ شتر، دو برابر ناحیهٔ کلیهٔ گاو را اشغال میکند. بخش جسمک کلیوی، قطر کمتری دارد که باعث کاهش سطح فیلتراسیون و کاهش دفع آب از طریق ادرار میشود. این دو ویژگی اصلی آناتومیک، شترها را قادر میسازد تا آب را حفظ کرده و حجم ادرار را در شرایط سخت بیابانی محدود کنند.[۳۲] ادرار شتر بهصورت مایع غلیظی خارج میشود و مدفوع شتر بهقدری خشک است که وقتی بادیهنشینان از آن برای سوختن در آتش استفاده میکنند نیازی به خشک کردن آن، ندارند.[۳۳][۳۴][۳۵][۳۶]
کوهان، عضوی مهم در شتر است که تنها از چربی و ماهیچه تشکیل شده و در آن استخوانی وجود ندارد و شتر در شرایط بیخوراکی تا چندین روز میتواند با اعتماد به وجود این چربی و سوختوساز آن زنده بماند.
کف پای شتر، پهن است و مانع از این میشود که در شنزار فرورود. چشمهای شتر دارای مژههای بلندی است که به همراهی پلکها، چشمها را از طوفانهای شن و از تابش شدید آفتاب محافظت میکند. شتر در هنگام تنفس میتواند بینی را به خوبی از هم باز کند و بیشترین میزان هوا را وارد ریههای خود کند و در هنگام بروز طوفان شن بینی خود را ببندد. شتر دارای فک درازی است که بهطور جانبی حرکت میکند و میتواند عمل جویدن را به خوبی انجام دهد.