طرفداری | خط پایان رقابت‌های لیگ برتر در حال نمایان شدن است و برخی از مهم‌ترین پرسش‌های این فصل در حال حاضر پاسخ داده شده‌اند. لیورپول به زودی برای بیستمین بار تاج قهرمانی انگلستان را بر سر خواهد گذاشت، در حالی که ایپسویچ می‌داند که به زودی در کنار ساوتهمپتون و لسترسیتی با اکراه از این لیگ جدا خواهد شد.
تمام جذابیت و هیجان در کورس رقابت برای کسب سهمیه لیگ قهرمانان اروپا خلاصه می‌شود، اما در چند بازی باقی‌مانده، جنبه‌های مالی قابل توجهی نیز وجود دارند. پرداخت‌های مبتنی بر شایستگی، سازوکار دیرینه لیگ برتر برای قدردانی از عملکرد یک فصل است و به این معناست که هرچه رتبه نهایی تیم بالاتر باشد، مبلغ بیشتری به حساب باشگاه واریز می‌گردد.
این امر تضمین می‌کند که از اکنون تا ۲۵ می، مبالغ قابل توجهی در معرض تغییر و تحول قرار دارند. برای مثال، منچستریونایتد و تاتنهام هاتسپر هنوز این پتانسیل را دارند که تغییری نزدیک به ۱۲ میلیون پوند (۱۶ میلیون دلار) را در درآمدهای خود رقم بزنند، مبلغی قابل توجه برای باشگاه‌هایی که نیازمند بازسازی تابستانی با منابع محدود هستند.
رقابت در لیگ برتر تنها برای کسب عنوان قهرمانی نیست
نشریه اتلتیک در حالی که پنج بازی از فصل باقی مانده است، ارقام و اعداد مرتبط را مورد بررسی قرار می‌دهد.
ارزش هر جایگاه در لیگ برتر چقدر است؟
پاسخ کوتاه به این سوال، مبلغی در حدود ۳ میلیون پوند خواهد بود. لیگ برتر همواره به رویکرد شایسته‌سالارانه خود افتخار کرده است و مبالغ نهایی که در پایان هر فصل به باشگاه‌ها پرداخت می‌شود، تا حدودی بر اساس دستاوردهای هر تیم تعیین می‌گردد.
درآمدهای لیگ برتر از سه بخش اصلی تشکیل می‌شود: پرداخت‌های ثابت و یکسان و سهم تجاری که صرفاً به دلیل عضویت در لیگ برتر به باشگاه‌ها تعلق می‌گیرد و در فصل گذشته ۹۵ میلیون پوند بود، و دو بخش متغیر: هزینه‌های تسهیلات و پرداخت‌های مبتنی بر شایستگی.
هزینه‌های تسهیلات، تعداد بازی‌های هر باشگاه را که در داخل کشور از طریق تلویزیون پخش شده است، منعکس می‌کند و به ازای هر مسابقه پخش شده، تقریباً ۹۰۰ هزار پوند به باشگاه پرداخت می‌شود. در مقابل، پرداخت‌های مبتنی بر شایستگی بر اساس رتبه نهایی تیم‌ها در جدول لیگ، از رتبه اول تا بیستم تعیین شده و از محل درآمدهای حاصل از حق پخش تلویزیونی داخلی و بین‌المللی تامین می‌گردد. باشگاهی که در انتهای جدول قرار می‌گیرد، به طور مؤثر یک سهم دریافت می‌کند و با صعود هر باشگاه به یک رتبه بالاتر، یک سهم بیشتر به آن تعلق می‌گیرد.
افزایش روزافزون ارزش قراردادهای حق پخش لیگ برتر، به ویژه در بازارهای خارجی نظیر ایالات متحده، موجب شده است تا ارزش پرداخت‌های مبتنی بر شایستگی به طور مداوم افزایش یابد. در فصل گذشته، منچسترسیتی علاوه بر سهم ثابت و هزینه‌های تسهیلات خود، مبلغ قابل توجه ۵۶.۴ میلیون پوند دیگر نیز از این محل کسب کرد و در نهایت مجموع دریافتی آن به ۱۷۵.۹ میلیون پوند رسید.
با توجه به اینکه در حال حاضر از همان قرارداد حق پخش تلویزیونی داخلی استفاده می‌شود، انتظار نمی‌رود ارقام این فصل تفاوت چشمگیری داشته باشد؛ بنابراین، مبلغ ۲.۸۲ میلیون پوند به ازای هر رتبه که در فصل 24-2023 تعیین شده بود، در این فصل نیز تقریباً مشابه خواهد بود.
این مبالغ به هیچ وجه قابل چشم‌پوشی نیستند. اگرچه جام حذفی جذابیت و حال و هوای خاص خود را دارد، اما برای مقایسه، چهار تیم نیمه‌نهایی این فصل کریستال پالاس، استون ویلا، ناتینگهام فارست و منچسترسیتی، حداکثر می‌توانند مبلغ ۲.۵ میلیون پوند به جوایزی که پیش از این در این رقابت‌ها کسب کرده‌اند، اضافه کنند.
چه تیم‌هایی در هفته‌های پایانی بیشترین سود و زیان را تجربه خواهند کرد؟
شاید تنها لیورپول و ساوتهمپتون که در دو انتهای مخالف جدول لیگ برتر قرار دارند، بتوانند با اطمینان از جایگاه نهایی خود در این فصل سخن بگویند. سایر تیم‌ها نیز کم و بیش از وضعیت خود آگاه هستند و برای تیم‌های نیمه بالایی جدول، کسب سهمیه حضور در رقابت‌های اروپایی سود مالی بیشتری به همراه خواهد داشت.
برای مثال، تضمین یک جایگاه در لیگ قهرمانان اروپا فصل آینده، درآمدی بالغ بر ۴۰ میلیون پوند یا بیشتر از سوی یوفا را به دنبال خواهد داشت، به علاوه افزایش قابل توجه درآمدهای حاصل از روز مسابقه و فعالیت‌های تجاری. در این میان، پرداخت‌های مبتنی بر شایستگی برای کسب این سهمیه از طریق عملکرد در لیگ برتر این فصل، صرفاً به منزله شیرینی پایانی خواهد بود.
کسب سهمیه برای معتبرترین تورنمنت باشگاهی اروپا، تنها انگیزه برای تیم‌های متراکمی خواهد بود که بین رتبه‌های سوم تا هفتم جدول جای گرفته‌اند؛ اما در پایین‌تر از آن‌ها، دو مینی‌لیگ دیگر شکل گرفته است. چهار امتیاز، بورنموثِ رده هشتم را از کریستال پالاسِ رده دوازدهم جدا می‌کند، و سپس بین اورتونِ رده سیزدهم تا وست همِ رده هفدهم، تنها دو امتیاز فاصله وجود دارد.
تیم‌های حاضر در گروه رده‌های هشتم تا دوازدهم، در صورت کسب بهترین جایگاه پس از مدعیان لیگ قهرمانان، از جذابیت احتمالی حضور در لیگ کنفرانس اروپا نیز برخوردار خواهند بود. جزئیات و احتمالات مربوط به کسب سهمیه رقابت‌های اروپایی به تفصیل در مطلب دیگری شرح داده خواهد شد، اما در فصل گذشته، کسب رتبه هشتم جدول، مبلغ ۳۶.۷ میلیون پوند به عنوان پرداخت مبتنی بر شایستگی را نصیب منچستریونایتد کرد. در نظر بگیرید که کسب سهمیه لیگ اروپا یا لیگ کنفرانس نیز به این مبلغ اضافه می‌شود؛ در این صورت، برای گروهی از باشگاه‌ها که شامل فولام، برایتون و برنتفورد نیز می‌شوند و تنها چهار امتیاز با یکدیگر فاصله دارند، ارزش قابل توجهی خواهد داشت.
باشگاه ناتینگهام فارست در مقایسه با فصل گذشته، شاهد بیشترین میزان افزایش در درآمدهای سالانه خود خواهد بود. پرداخت‌های مبتنی بر شایستگی این تیم در فصل ۲۴-۲۰۲۳ بالغ بر ۱۱.۳ میلیون پوند از مجموع مبلغ توزیع شده ۱۲۳.۳ میلیون پوندی لیگ برتر بود؛ اما حتی کسب رتبه هفتم، که بدترین جایگاه احتمالی آن‌ها در پایان فصل خواهد بود، احتمالاً افزایشی در حدود ۳۰ میلیون پوند را در پی خواهد داشت.
پروفسور راب ویلسون از دانشکده کسب‌وکار فوتبال دانشگاهی (UCFB) در منچستر اظهار داشت:
باشگاه‌ها در حال پیش‌بینی بودجه سال آینده خود هستند و از نظر نسبی، هرچه ساختار یک سازمان کوچک‌تر باشد، این پرداخت‌های مبتنی بر شایستگی اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند؛ اما اگر شما در سطوح بالای جدول قرار داشته باشید، این مبالغ تقریباً ناچیز خواهند بود. در انتهای جدول، این پرداخت‌ها به دلیل میزان درآمد کلی باشگاه، ارزش بیشتری پیدا می‌کنند. برای باشگاهی مانند ناتینگهام فارست، ممکن است درآمدهای این فصل آن‌ها در حدود ۲۵۰ میلیون پوند باشد یا چیزی در این محدوده. افزایش ۱۰ درصدی در بودجه درآمد آن‌ها به دلیل رتبه نهایی‌شان، رقم قابل توجهی محسوب می‌شود.
و در سوی دیگر این طیف چه خبر است؟
خب، آن طرف منچستریونایتد و تاتنهام قرار دارند. فصل‌های ناموفق آن‌ها نه تنها باعث سرافکندگی هواداران شده، بلکه هزینه مالی قابل توجهی را نیز به دنبال خواهد داشت. کل دریافتی باشگاه تاتنهام از لیگ برتر در سال گذشته، با مبلغ ۱۶۴.۶ میلیون پوند، چهارمین رقم بزرگ بود که شامل ۴۵.۱ میلیون پوند پرداخت مبتنی بر شایستگی برای کسب رتبه پنجم می‌شد.
با توجه به تمرکز آنژ پوستکوعلو، سرمربی تیم به مرحله نیمه‌نهایی لیگ اروپا و فرصت کسب سهمیه لیگ قهرمانان اروپا، صعود به رتبه‌ای بالاتر از سیزدهم اکنون بسیار دور از ذهن به نظر می‌رسد. این بدان معناست که تاتنهام مطمئناً با کسری قابل توجهی در درآمدهای لیگ برتری خود مواجه خواهد شد.
همین وضعیت، بدون شک، برای منچستریونایتد نیز صدق می‌کند؛ باشگاهی که با توجه به کشمکش‌های مداومش برای انطباق با قوانین سودآوری و پایداری (PSR)، به تقویت قابل توجه درآمدهای خود نیازمندتر است. یونایتد برای کسب رتبه هشتم در فصل گذشته، مبلغ ۲۶.۷ میلیون پوند به عنوان پرداخت مبتنی بر شایستگی دریافت کرد، اما در صورت سقوط به رتبه هفدهم، این رقم می‌تواند به ۱۲ میلیون پوند کاهش یابد. وست هم در حال حاضر این جایگاه را در اختیار دارد و پس از شش بازی بدون پیروزی، دو امتیاز از تیم تحت هدایت روبن آموریم عقب‌تر است.
ویلسون در ادامه می‌افزاید:
اهمیت پرداخت‌های مبتنی بر شایستگی همواره امری نسبی خواهد بود؛ هم نسبت به ابعاد و اندازه باشگاه و هم نسبت به عملکرد مالی آن. کاهش ۲۵ میلیون پوندی از درآمد بودجه منچستریونایتد، صرف‌نظر از گردش مالی ۶۵۰ میلیون پوندی آن‌ها، برایشان ایده‌آل نخواهد بود؛ چرا که تمامی عملیات تجاری آن‌ها بر اساس همان بودجه بزرگ‌تر برنامه‌ریزی شده است. تمامی صورتحساب‌ها همچنان باید پرداخت شوند و با کاهش ۲۵ میلیون پوندی درآمد، انجام این کار دشوارتر خواهد شد.
واقعیت این است که همین ارقام، بودجه‌بندی‌های تابستانی باشگاه‌ها را شکل خواهند داد. افزودن ۱۲ میلیون پوند به ترازنامه فصل، تغییری بنیادین ایجاد نخواهد کرد، اما می‌تواند به تأمین مالی یک خرید جدید یا پوشش هزینه‌های دستمزد سالانه یک بازیکن کمک شایانی نماید. برای برخی از باشگاه‌های خارج از جمع سنتی «شش تیم بزرگ»، این مبلغ معادل ارزش یک اسپانسر اصلی و سودآور برای پیراهن تیم است.
حتی برای ایپسویچ، که پس از شکست خانگی تحقیرآمیزش مقابل آرسنال در روز یکشنبه، می‌داند که فصل آینده در رقابت‌های چمپیونشیپ حضور خواهد داشت، هنوز انگیزه‌ای برای تلاش وجود دارد. حفظ جایگاه بالاتر از لسترسیتی، که سقوطش به دسته پایین‌تر قطعی شده است، مبلغ ۳ میلیون پوند دیگر به پرداختی لیگ برتری آن‌ها اضافه خواهد کرد؛ پرداختی که احتمالاً در حدود ۱۱۵ میلیون پوند خواهد بود. به عبارت دیگر، این مبلغ سه برابر گردش مالی سالانه باشگاه در فصل گذشته است.
