مقدمه: بزرگی فقط به جام نیست، یه عالمه چیز دیگه هم هست!
راستش رو بخواین، جواب دادن به این سؤال که کدوم تیم واقعاً بزرگ‌تره، اصلاً کار راحتی نیست. کلمه "واقعاً" اینجا خیلی مهم‌تر از اونیه که فکر می‌کنین. بزرگی یه باشگاه فوتبال فقط به تعداد جام‌هاش نیست؛ باید نگاه کنیم ببینیم تاریخش چیه، چه داستان‌هایی پشتش هست، هوادارا چطورن و اصلاً چقدر روی جامعه اثر گذاشته. این مقاله قراره یه نگاه بی‌طرف و از چند جهت به این ماجرا بندازه. سه تا بخش اصلی داریم: اول، جام‌ها و افتخارات؛ دوم، آمار و ارقام بازی‌های دربی؛ و سوم، هواداراشون و تأثیرشون روی فرهنگ. هدفمون اینه که یه دید کلی و درست و حسابی بهتون بدیم تا خودتون به نتیجه برسین.
بخش اول: جنگ سرِ آمار؛ بریم سراغ جام‌ها!
۱.۱. جام‌های داخلی: یکی تو لیگ پادشاهه، یکی تو حذفی!
اگه به جام‌های داخلی نگاه کنیم، می‌بینیم که هرکدوم از این دو تا تیم تو یه زمینه‌ای قوی‌ترن. پرسپولیس با ۱۶ تا قهرمانی تو لیگ، کلی از استقلال که ۹ تا قهرمانی داره جلوتره. این اختلاف ۷ تایی، به‌خصوص تو سال‌های اخیر، که پرسپولیس پشت سر هم قهرمان شد، بیشتر هم شده. پرسپولیس تونست از فصل ۹۵-۹۶ تا ۹۹-۰۰، پنج سال پشت سر هم قهرمان لیگ بشه که نشون می‌ده تو یه دوره مشخص چقدر ثابت و قوی عمل کرده. این نشون می‌ده پرسپولیس تو این سال‌ها واقعاً بزرگ بوده. البته، پرسپولیس با ۱۰ نایب‌قهرمانی هم یه دونه از استقلال بیشتر نایب‌قهرمان شده. استقلال هم برای خودش رکوردهای جالبی داره؛ مثلاً تو فصل ۰۱-۱۴۰۰ بدون باخت قهرمان شد که یه اتفاق تاریخی و خاصه.
تو جام حذفی اما، ماجرا فرق می‌کنه. آمارها خیلی به هم نزدیکه و حتی بعضی جاها متناقضه. یه جا می‌گن استقلال با ۸ قهرمانی پرافتخارترین تیمه و پرسپولیس ۷ تا داره، ولی یه جای دیگه می‌گن هر دو تا ۷ تا دارن و برابرن. مهم‌تر از تعداد قهرمانی، نایب‌قهرمانی‌هاست. استقلال با ۶ تا نایب‌قهرمانی، خیلی بیشتر از پرسپولیس که فقط ۲ تا نایب‌قهرمانی داره، تو فینال‌ها بوده. این نشون می‌ده که استقلال تو مراحل حساس جام حذفی همیشه حضور داشته، حتی اگه همیشه هم قهرمان نشده باشه.
تو جام‌های استانی، استقلال با ۱۳ تا قهرمانی تو جام باشگاه‌های تهران و ۴ تا تو جام حذفی تهران، در مقابل ۷ و ۲ قهرمانی پرسپولیس، کلی از پرسپولیس جلوتره. این آمارها نشون می‌ده استقلال از قدیم‌الایام بزرگ بوده. در عوض، پرسپولیس تو سوپرجام که یه رقابت نسبتاً جدیده، با ۵ تا قهرمانی مقابل ۱ قهرمانی استقلال، خودش رو نشون داده. این تفاوت تو دوره‌های موفقیت، بزرگی رو از چند زاویه مختلف نشون می‌ده.
۱.۲. رقابت تو آسیا؛ کی پرچم ایرانه؟
تو آسیا اما، داستان کاملاً عوض می‌شه. استقلال با دو تا قهرمانی تو معتبرترین جام آسیا (جام باشگاه‌های آسیا، سال‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۹۰)، پرافتخارترین تیم ایرانی تو این قاره‌ست. تازه دو بار هم نایب‌قهرمان شده و کلاً ۴ بار رفته فینال. در حالی که پرسپولیس فقط یه قهرمانی تو جام در جام آسیا (۱۹۹۱) داره. این جام اعتبارش از جام باشگاه‌های آسیا کمتر بود. پرسپولیس هم دو بار به فینال لیگ قهرمانان آسیا رسیده ولی دستش از جام کوتاه مونده. این تفاوت تو نوع قهرمانی‌ها باعث شده استقلال لقب "تاج آسیا" رو بگیره.
یه سیستم امتیازدهی هم برای جام‌ها هست که برای قهرمانی تو جام باشگاه‌های آسیا ۴۰ امتیاز و برای قهرمانی تو لیگ ۱۰ امتیاز در نظر گرفته. با این حساب، اگهچه پرسپولیس کلاً جام بیشتری داره، اما شاید ارزش جام‌های استقلال به خاطر قهرمانی‌های آسیایی‌ش بیشتر باشه. اینجاست که بحث کیفیت به جای کمیت مطرح می‌شه و می‌فهمیم بزرگی یه چیز مطلق نیست و به نگاه هر کسی بستگی داره. در آخر، هر دو تیم جام‌های رسمی و کلی تأییدشده زیادی دارن که نشون می‌ده جفتشون تو فوتبال ایران خیلی بزرگن.
جدول ۱: مقایسه کلی افتخارات (داخلی و آسیایی)
| چه سطحی؟ |
پرسپولیس |
استقلال |
| لیگ سراسری |
۱۶ قهرمانی، ۱۰ نایب‌قهرمانی |
۹ قهرمانی، ۹ نایب‌قهرمانی |
| جام حذفی |
۷ قهرمانی، ۲ نایب‌قهرمانی |
۸ قهرمانی، ۷ نایب‌قهرمانی |
| سوپرجام |
۵ قهرمانی، ۱ نایب‌قهرمانی |
۱ قهرمانی، ۱ نایب‌قهرمانی |
| جام باشگاه‌های تهران |
۷ قهرمانی |
۱۳ قهرمانی |
| جام حذفی تهران |
۲ قهرمانی |
۴ قهرمانی |
| جام باشگاه‌های آسیا |
۰ قهرمانی، ۲ نایب‌قهرمانی |
۲ قهرمانی، ۲ نایب‌قهرمانی |
| جام در جام آسیا |
۱ قهرمانی |
۰ قهرمانی |
شانسی روی یک استیکر آتیشی بزن ببین چی برات میاد
🔥 __ 🔥 __ 🔥 __ 🔥 __ 🔥 __ 🔥 __ 🔥
بخش دوم: دربی پایتخت؛ این رقابت هیچوقت تموم نمیشه!
۲.۱. نبرد بزرگ، نبرد رکوردها
دربی تهران، که بهش «شهرآورد پایتخت» هم می‌گن، از سال ۱۹۶۸ تا الان بیشتر از ۱۰۰ بار برگزار شده. آمار این بازی یه کم شلوغه و تو منابع مختلف فرق می‌کنه، که همین خودش ماجرا رو جذاب‌تر می‌کنه. مثلاً یه جا می‌گه هر دو تا ۲۶ تا برد دارن، ولی یه جای دیگه می‌گه پرسپولیس ۲۹ تا و استقلال ۲۳ تا برد داره. این تفاوت‌ها به خاطر اینه که معلوم نیست دقیقاً چی رو حساب کردن، بازی دوستانه رو حساب کردن یا نه، یا بازی‌هایی که با رأی کمیته انضباطی نتیجه‌ش مشخص شده. این‌که هیچ آمار واحدی برای دربی وجود نداره، نشون می‌ده این رقابت فقط یه بازی فوتبال نیست، یه «جنگ روایته».
ولی خب، بعضی رکوردها از همه مهم‌ترن. پرگل‌ترین برد تاریخ دربی (۶-۰) برای پرسپولیسه که سال ۱۳۵۲ اتفاق افتاد. این نتیجه فقط یه آمار نیست، یه نماد برای پرسپولیسه. تازه پرسپولیس با ۱۸ بازی شکست‌ناپذیری پشت سر هم، رکورددار طولانی‌ترین دوره بدون باخت تو دربیه. این آمار نشون می‌ده تو دوره‌های اخیر، پرسپولیس خیلی قوی بوده. از اون طرف، استقلال رکورد بیشترین برد پشت سر هم رو با ۴ برد داره که یعنی اونا هم می‌تونن یه دوره کوتاه ولی قاطع رو به نام خودشون بزنن. تو بحث «دبل» کردن (یعنی بردن هر دو بازی رفت و برگشت تو یه فصل)، پرسپولیس ۴ بار این کار رو کرده و استقلال ۲ بار.
جدول ۲: آمار دربی (فقط مهم‌هاش)
| معیار مقایسه |
پرسپولیس |
استقلال |
| برد تو بازی‌های رسمی |
۲۹ برد |
۲۳ برد |
| گل‌های رسمی |
۹۹ گل |
۸۷ گل |
| بزرگ‌ترین برد |
۶-۰ |
۳-۰ |
مسی اومد پرسپولیس رونالدو هم عاشق استقلال شده
بخش سوم: ماجرا فراتر از زمین فوتباله!
۳.۱. هواداری: رقابت تو ورزشگاه و فضای مجازی
محبوبیت یه تیم، بخش مهمی از بزرگی‌شه. تو این دوره زمونه، فضای مجازی شده یکی از مهم‌ترین معیارها برای سنجش محبوبیت. اگه یه نگاهی به فالوورهای اینستاگرام بندازین، می‌بینین که پرسپولیس با ۹ تا ۹.۵ میلیون فالوور، کلی از استقلال که ۴ تا ۴.۳ میلیون فالوور داره جلوتره. حتی اگه فالوورهای فیک رو هم کم کنین، بازم پرسپولیس با ۶ میلیون فالوور واقعی از استقلال با ۳ میلیون فالوور جلوتره. این آمار نشون می‌ده پرسپولیس تو دنیای دیجیتال یه سر و گردن از رقیبش بالاتره.
البته تو ورزشگاه، قضیه یه کم فرق می‌کنه. آمار تماشاگران لیگ‌های قبلی نشون می‌ده که هر دو تیم همیشه جزو پرتماشاگرترین‌ها بودن، حتی اگه گاهی از تراکتورسازی تبریز عقب افتاده باشن. این آمارها نشون می‌ده که پرطرفدارترین تیم بودن یه چیز ثابت نیست و به عملکرد تیم‌ها و تیم‌های جدیدی که میان، بستگی داره.
جدول ۳: مقایسه محبوبیت و اثر فرهنگی
| معیار |
پرسپولیس |
استقلال |
| فالوور اینستاگرام (مجموع) |
۹.۵ میلیون |
۴.۳ میلیون |
| فالوور اینستاگرام (واقعی) |
۶ میلیون |
۳ میلیون |
| پرتماشاگرترین تیم (لیگ ۱۲) |
سوم |
دوم |
| پرتماشاگرترین تیم (لیگ ۱۱) |
سوم |
دوم |
۳.۲. داستان‌سازی و افسانه‌ها: جنگ سرِ هویت
رقابت این دو تا تیم فقط به آمار و ارقام ختم نمیشه، کلی داستان و روایت هم پشتش هست. یکی از مهم‌ترین این داستان‌ها، انتقال مهدی هاشمی‌نسب از پرسپولیس به استقلاله که اولش گفتن «دروغ سیزده» هست ولی بعد واقعاً اتفاق افتاد. این ماجرا یه روایت خیلی قوی تو تاریخ دربی ساخته. از اون طرف، هوادارهای استقلال از یه افسانه ۸-تایی شدن پرسپولیس حرف می‌زنن که البته سندیت تاریخی نداره، اما تبدیل شده به بخشی از کل‌کل‌های دربی و نشون می‌ده که داستان‌سازی تو این رقابت چقدر مهمه.
حرف‌های جنجالی پیشکسوتان هم خیلی تو این روایت‌ها تأثیر داره. وقتی علی دایی می‌گه جوونی‌هاش استقلالی بوده و بعد پرسپولیسی شده، یا وقتی فرهاد مجیدی به «قدرت بیرون از زمین» و «بیانیه‌نویسی» پرسپولیس کنایه می‌زنه، اینا فقط حرف‌های معمولی نیستن، یه جور جنگ روانیه. مجیدی با اشاره به مشکلات مدیریتی و مالی استقلال، روایت هوادارهای این تیم رو قوی‌تر می‌کنه که موفقیت پرسپولیس به چیزهای بیرونی وابسته است.
برای دیدن پستای بیشتر همینجا کلیک کن
خلاصه که، آخرش چی؟ کدوم بزرگ‌تره؟
این مقاله نشون می‌ده که جواب این سؤال اصلاً ساده نیست. بزرگی هر دو تیم دلایل متفاوتی داره و به این بستگی داره که شما «بزرگی» رو تو چی می‌بینین.
- اگه دنبال ثبات و موفقیت تو سال‌های اخیر هستین، پرسپولیس با قهرمانی‌های پشت سر هم تو لیگ، تیم بزرگ‌تریه.
- اگه تاریخ و اعتبار آسیایی براتون مهمه، استقلال با دو تا قهرمانی تو آسیا، بی‌رقیبه.
- اگه آمار دربی براتون مهمه، آمارها خیلی پیچیده‌ست، ولی پرسپولیس با رکوردهای نمادینی مثل ۶-۰ و طولانی‌ترین دوره بدون باخت، کلی برگ برنده داره.
- اگه محبوبیت مدنظرتونه، پرسپولیس تو فضای مجازی کلی جلوتره، ولی تو ورزشگاه همیشه رقابت تنگاتنگ بوده.
در نهایت، هیچکدوم از این دو تا تیم به تنهایی «بزرگ‌تر» نیستن. بزرگی‌شون به خاطر وجود همدیگه‌ست. رقابت این دو تا تیم، موتور محرکه فوتبال ایرانه. بزرگی هر دو تو ریشه‌های تاریخی‌شون و تو رقابت بی‌پایانشون تو عصر جدید مشخص می‌شه. این جنگ سرِ هویت‌ها، داستان‌ها و ارزش‌ها، چیزیه که این دو تا تیم رو برای همیشه تو جایگاه «بزرگ‌ترین» تیم‌های فوتبال ایران نگه داشته.
کلیک کن، مطالب بیشتر اینجا
