گزارشی از سعید کمالی دهقان در روزنامه گاردین
در مرکز پناهندگی «میکسالیشته» در مرکز بلگراد، پناهجویان جوان برای کوتاه کردن موهایشان صف کشیده اند. اتاق پر از افراد تازه وارد است که تلفن هایشان را به برق و «وای فای» وصل می کنند، دو نفر تنیس روی میز بازی می کنند.
بعضی از خاورمیانه و شمال آفریقا رسیده اند، دیگران در پارکی در نزدیکی به نام «لوکا چلویچ» معروف به «پارک افغانی» می خوابند. صربستان، دروازه ای به سوی اتحادیه اروپا، به شکلی غیرعادی شاهد شمار چشمگیری از ایرانیان تازه وارد است.
صربستان نخستین کشور اروپایی بود که از سال پیش به ایرانی ها امکان سفر بدون ویزا داد. متل ها و آپارتمان ها به لطف توریست های ایرانی تا سقف پر است. در «کنز میهایلوا»، منطقه پیاده روی بلگراد، صدای فارسی حرف زدن ایرانی ها مرتب شنیده می شود.
بسیاری از ایرانی ها از بلیط برگشت شان به تهران استفاده نمی کنند. هواپیماها پر از مسافر در بلگراد به زمین می نشینند و خالی برمی گردند. آن ها از سختی های اقتصادی ناشی از سقوط ریال که تحریم های جدید دونالد ترامپ آن را تشدید کرده است، رو به غرب آورده اند.
سروش رحمانی، ۲۴ ساله، چهار ماه پیش به صربستان رسید. او از ۷۲ ساعت مرخصی از اردوگاه پناهندگی برای چرخیدن در پایتخت و آماده شدن برای «بازی» شبانه استفاده می کند تا بتواند وارد اتحادیه اروپا شود. این نهمین تلاش او است.
رحمانی مانند دیگر پناهجویان ۲ هزار یورو به یک صرافی داده است تا بتواند از مرز عبور کند. این پول زمانی به دست قاچاقچی می رسد که او رسیدن موفقیت آمیزش به ایتالیا را خبر بدهد.
سروش می گوید: «ایران مثل جهنم بود. ترجیح می دهم این جا تو کارتن بخوابم ولی در ایران زندگی نکنم.»
امنیت مرزی شدید مجارستان، رحمانی را مجبور کرد برای ورود به اتحادیه اروپا از کرواسی تلاش کند. بسیاری از پناهجویان ابتدا وارد بوسنی و هرزگوین می شوند که مرز بلندتر آن شانس عبور بیشتری به پناهجویان می دهد. رسانه های بوسنی اخیرا گزارش دادند شمار ایرانی هایی که امسال (تا ماه سپتامبر) از آن کشور تقاضای پناهندگی کرده اند ۱۶۴۷ نفر بوده است. سال گذشته این تعداد ۱۶ نفر بود.
هر باری که یک پناهجو دست به «بازی» می زند جانش را در خطر قرار می دهد.
حسن کمالی در آخرین «بازی» اش توسط پلیس مجارستان دستگیر و پس از ۲۰ روز زندان به مرز صربستان برگردانده شد. حسن ۲۲ ساله می گوید در زندان کتک خورده بود: «امیدم را نسبت به آینده زندگی در ایران از دست دادم. موتورسیکلت ام که تمام سرمایه ام بود را فروختم تا به این جا برسم. دیگر نمی شود در ایران زندگی کرد، آن جا هیچ آینده ای وجود ندارد.»
یک زوج ایرانی با پسری ۱۱ ساله و دختری ۱۷ ساله در «اینفو پارک» درباره نحوه تقاضای پناهندگی سوال می کرد. دختر خانواده که یک سال تا کنکور راه دارد تنها عضو خانواده بود که انگلیسی حرف می زد. او درباره دانشگاه ها در صربستان سوال می کرد و مشتاق بود با خانواده اش آن جا بماند.
وزیر گردشگری صربستان که می کوشد با حذف ویزا به صنعت توریسم کشورش رونق ببخشد می گوید در هفت ماه نخست سالجاری میلادی ۱۵۸۵۵ ایرانی از صربستان دیدن کرده اند. بیش از ۱۵۰۰ نفر از آن ها تقاضای پناهندگی داده اند و روشن نیست چه تعدادشان به اتحادیه اروپا رسیده اند.
امین، یک همجنسگرای ۲۷ ساله، می گوید پس از این که پدرش او را به دلیل روابط جنسی با شریک زندگی اش، به پلیس گزارش داد از شیراز فرار کرد و با یک بلیط یک طرفه از تهران به بلگراد آمد: «بزرگترین تهدید برای من خانواده ام بود، نه دولت. برای اقلیت های جنسی بزرگترین مشکل خانواده است.»
بسیاری از پناهجویان مانند امین در فرودگاه دستگیر می شوند. سال گذشته ۱ هزار نفر بازگردانده شدند.
بر روی دیوارهای مرکز پناهندگی «میکسالیشته» در بلگراد به فارسی و انگلیسی نوشته شده است: آزادی.
