تجریش مرکز شهرستان شمیرانات
تجریش یکی از محله های کلانشهر تهران است. میدان تجریش (سر پل تجریش) که نقطهٔ پایانی خیابان ولیعصر است، یکی از مکان‌های تجاری و شلوغ تهران به‌شمار می‌رود. بازار قدیم تجریش هم مابین میدان تجریش (سر پل تجریش) تا میدان قدس (تجریش قدیم) قرار دارد و از بازارهای مهم تهران شمرده می شود.
گویش تجریشی زیرمجموعه گویش‌های فارسی-مازندرانی می‌باشد که در تجریش، آهار، اوشان و فشم گویش می‌شود. دانشنامه ایرانیکا درباب زبان منطقه قصران آورده‌است که باید به دو بخش باید تقسیم شود. زبان بومیان شمال و شمال شرق منطقه بخش درونی قصران نزدیکی بسیار زیادی به زبان مازندرانی دارد. گویش منطقه جنوبی از اوشان در مرکز تا جاجرود و تجریش در جنوب شمیران گونه ای از گویش‌های فارسی-مازندرانی است و ویژگی‌های زبان‌های کاسپین را دارد. در سال‌های دور آن دسته از بومیان تهران که در محدوده ونک و شمیران سکونت داشتند به دلیل مجاورت با استان مازندران لهجه مازندرانی داشتند. والنتین ژوکوفسکی خاورشناس و زبان‌شناس روس اواخر قرن ۱۹ میلادی در سفری که به ایران داشت در حوالی شمیران با گویش تجریشی آشنا شده و در آثارش به این گویش اشاره می‌کند؛ گویشی که شباهت بسیاری با گویش مازندرانی دارد. تا امروز در محدوده‌هایی از جمله سرآسیاب دولاب، شاه عبدالعظیم و… هنوز هم افرادی با لهجه شمرانی صحبت کنند؛ لهجه‌ای که ملایم شده گویش مازنی است.
اولین ایستگاه خط یک متروی تهران (تجریش - کهریزک) با نام تجریش در میدان قدس واقع شده‌است. از قدیم خطوط اتوبوسرانی مختلفی از دو میدان اصلی یعنی میدان قدس و پل تجریش به مناطق مختلف سرویس رسانی داشته و دارند که به تفکیک خطوط اتوبوسرانی منتهی به این میدان ها خطوط ذیل می‌باشد: "پایانه تجریش": این محل پیش از این معروف به پل تجریش بود و خطوط مختلفی به مقاصد میدان امام خمینی، میدان هفت تیر، میدان آرژانتین، متروی شهید حقانی، میدان دربند، جمالزاده (میدان انقلاب)، متروی نواب، پایانه آزادی، میدان صنعت دایر بود که همگی آنها منحل شده‌اند.
در گذشته به میدان قدس کنونی، میدان تجریش گفته می‌شد و به میدان تجریش کنونی، سرپل تجریش گفته می‌شد که با نامگذاری‌های جدید خیابان‌ها در بعد انقلاب دچار تغییر شد. خیابان‌ها و کوچه‌هایی که به میدان تجریش (پل تجریش) می‌پیوندند به ترتیب پادساعتگرد عبارتند از خیابان شهرداری، فنا خسرو (خیابان ثبت)، غلام جعفری (جعفرآباد)، جلالوند (ارم)، ملکی (سعدآباد)، ولیعصر، دربندی (مقصودبیک). خیابان شهرداری بین میدان تجریش (سرپل تجریش) و میدان قدس (میدان تجریش) قرار دارد و گوگل کوچه‌ای است که به امامزاده صالح ختم می‌شود. خیابان‌های بوعلی، صاحبی، آشتیانی منفرد و حکمت از جمله خیابان‌هایی هستند که دارای استاندارد خیابان سازی نیستند و نیز این خیابان‌ها جزء مناطق قدیمی و فرسودهٔ تجریش قرار دارند.
هزار سال پیش تجریش، طجرشت خوانده می‌شد. یکی از روستاهای [[شهرری]]چنان‌که راوندی مورخ تاریخ در شرح سلطنت طغرل سلجوقی آورده‌است: آنگاه سلطان از تبریز به سوی ری رفت تا زفاف به دار الملک باشد. اندک مایه رنج بر وی مستولی شد، به قصران بیرونی، به در ری به دیه طجرشت (تجریش) از جهت خنکی هوا نزول فرمود، چه حرارت هوا به‌غایت بود (به سال ۴۵۵ ق). جالب اینجاست که طغرل در همان تجریش وفات یافت و جنازه‌اش برای دفن به شهرری منتقل شد. البته مقبرهٔ متبرکهٔ صالح ابن موسی کاظم، برادر امام هشتم شیعیان نیز دلیل دیگری بر قدمت این منطقه می‌باشد. زمانی که او خبر ولیعهدی برادرش را می‌شنود از عراق راهی ایران می‌شود. گویا شخصی به نام حسن بهبهانی در پل کرخ که همان کرج امروزیست در تعقیب امامزاده بود که او را در باغ گلشن قریهٔ تجریش در کنار همان درخت چنار کهنسال به شهادت می‌رساند. اهالی این منطقه به احترام انتصاب وی به ائمه، برای وی گنبد و بارگاه می‌سازند. دربارهٔ مناطق دیگر شمیران اطلاعاتی از گذشتهٔ دورتر وجود دارد. اما هنوز دربارهٔ تجریش اطلاعات بیشتری نیست.
تجریش در دامنهٔ رشته کوه البرز است و میدان تجریش در ارتفاع ۱۶۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. آب و هوای تجریش معتدل و متمایل به سرد است. بیشینهٔ دمای آن در تابستانها ۳۶ درجه و کمینهٔ آن در زمستان‌ها °۲۰- درجه است. در تجریش قنات‌های متعددی وجود داشته‌است و برخی از آنها هنوز هم آب‌دهی دارند. از جمله قنات امامزاده صالح (مظهر آن در صحن امامزاده)، قنات محمدیه، قنات مقصودبک در کنار رود دربند، قنات سرپل تجریش و قنات کهریزک که مظهر آن در تکیهٔ پایین تجریش بوده‌است.
جمعیت شهر تجریش در ۱۳۳۵ شمسی، ۲۶٬۵۲۵ تن و در سرشماری ۱۳۶۵ شمسی حدود ۴۰٬۰۰۰ تن بود. در سرشماری ۱۳۷۵ شمسی، به علت متصل بودن تجریش به شهر تهران و قرارگرفتن در محدوده تهران بزرگ، جمعیت آن همراه با جمعیت تهران ذکر شد.از خانواده های مهم تجریش میتوان به خانواده های کشت کار و اربابی مرادی مفیدی ارشدی مددی ذاکری فوقانی و سامعی که با هم پیوند خانوادگی هم دارند اشاره کرد.
محله تجریش از قدیمی‌ترین محلات شهر تهران است که طرفداران بسیار زیادی برای سکونت دارد، اگر گذرتان به این محله خورده باشید خانه‌های ویلایی زیادی را با متراژهای بالا خواهید دید. از سوی دیگر مانند سایر محلات تهران طی سال های اخیر با افزایش مهاجرت به پایتخت، این محله هم با رشد آپارتمان‌ها و برج‌ها مواجه شده است. بنابراین در مورد بافت این منطقه باید به اطلاعتان برسانیم علاوه بر اینکه وجه تجاری محله‌ی تجریش بسیار به چشم می‌آید، خانه های مسکونی ترکیبی از آپارتمان های نوساز و خانه‌های ویلایی متراژ بالاست.
شهرستان شمیرانات
شهرستان شمیرانات، شمالی‌ترین شهرستان استان تهران است که در دامنه‌های البرز مرکزی قرار گرفته‌است. این شهرستان از ۳ بخش لواسانات، رودبار قصران و مرکزی (تجریش) تشکیل شده‌است. این شهرستان در شمال به استان مازندران و استان البرز و نیز از جنوب به شهرستانهای تهران و فیروزکوه همسایه است.
مرکز این شهرستان شهر تجریش (شمیران) می‌باشد که شامل سرتاسر منطقه ۱ شهرداری تهران می‌گردد. شمیران در مجاورت شهر تهران و در شمال و شمال شرق آن قرار دارد که به علت گسترش تدریجی پایتخت، در تهران ادغام شده‌است. همچنین شهر لواسان مرکز بخش لواسانات و شهر اوشان فشم میگون مرکز بخش رودبار قصران می‌باشد.
این شهرستان به‌دلیل قرارگیری بر روی سلسه‌جبال البرز، در بیشتر نقاط از اقلیم کوهستانی برخوردار است و دارای زمستان‌هایی طولانی، پربارش و طاقت‌فرسا می‌باشد و تنها قسمت‌هایی از جنوب این شهرستان که در شمال شهر تهران واقع شده‌است، از آب‌وهوای معتدل کوهستانی بهره می‌برد.
در تقسیمات جدید کشوری ایران که در سال ۱۳۱۶ خورشیدی شکل گرفت، تجریش و شمیرانات یکی از دهستان‌های بخش کن شد. در ۱۱ فروردین ۱۳۲۷ به تصویب هیئت وزیران، شمیرانات از کن جدا و به بخش تبدیل شد. جمعیت شهرستان بر حسب سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ بدون احتساب جمعیت شهر تجریش برابر ۴۷٬۲۷۹ نفر با تعداد ۱۶٬۱۰۷ خانوار است.
دانشنامه ایرانیکا درباب زبان منطقه قصران آورده‌است که باید به دو بخش باید تقسیم شود. زبان بومیان شمال و شمال شرق منطقه بخش درونی قصران نزدیکی بسیار زیادی به زبان مازندرانی دارد. گویش منطقه جنوبی از اوشان در مرکز تا جیرود و تجریش در جنوب شمیران گونه ای از گویش‌های فارسی-مازندرانی است و ویژگی‌های زبان‌های کاسپین را دارد. در سال‌های دور آن دسته از بومیان تهران که در محدوده ونک و شمیران سکونت داشتند به دلیل مجاورت با استان مازندران لهجه مازندرانی داشتند. والنتین ژوکوفسکی خاورشناس و زبان‌شناس روس اواخر قرن ۱۹ میلادی در سفری که به ایران داشت در حوالی شمیران با گویش تجریشی آشنا شده و در آثارش به این گویش اشاره می‌کند؛ گویشی که شباهت بسیاری با گویش مازندرانی دارد. تا امروز در محدوده‌هایی از جمله سرآسیاب دولاب، شاه عبدالعظیم و… هنوز هم افرادی با لهجه شمرانی صحبت کنند؛ لهجه‌ای که ملایم شده گویش مازنی است.گیتی دیهیم در کتاب بررسی خرده‌گویش‌های منطقهٔ قصران به انضمام واژه‌نامهٔ قصرانی آورده‌است: البته زبان رایج در لالان مانند اوشان، فشم، میگون و لواسان، کاملاً تاتی نیست و زبان مازندرانی بسیار در آن نفوذ یافته‌است. گویش مردم لالان به گویش روستاهای امامه، زایگان، آبنیک، گرمابدر، میگون و شمشک در قصران بسیار نزدیک است. نفوذ مازندرانی در زبان تاتی قصران به این دلیل است که قصران در گذشته تحت حاکمیت طبرستان قرار داشته اما در تقسیمات کشوری معاصر جزو استان تهران محسوب می‌شود. حسین کریمان در جلد دوم کتاب قصران کوهسران آورده‌است :منطقه قصران باستانی شامل مناطق اوشان، فشم، شمشک، گاجره و روستاهای کوهپایه‌ای توچلال تا مناطق غربی رودخانه جاجرود. زبان عمومی مردم قصران لهجه‌ای از زبان باستانی پهلوی است که زبان طبری یا مازندرانی، که از ریشهٔ زبان‌های دیرین ایرانی است، و عربی و اندکی ترکی، بدان درآمیخته و از زبان دری نیز در قرون اسلامی تأثیر یافته‌است، و هر چه از ری به مازندران نزدیک تر شوند بر میزان لهجهٔ مازندرانی به همان نسبت افزوده می‌شود، چنان‌که در لهجهٔ میگون و شهرستانک و لالان و زایگان و روته و گرمابدر و شمشک و دربندسر لهجهٔ مازندرانی غلبه دارد.
گویش های شهرستان شمیرانات به سه دسته تقسیم می شود:
گویش قصرانی : گویش قصرانی یا قصرانی گویشی از زبان مازندرانی می باشد. گویش قصرانی گویش اهالی شهرستان شمیرانات، شهرستان پردیس و شهرستان کرج می باشد. اکثر نواحی بخش رودبار قصران شهرستان شمیرانات همچون میگون، لالان، شمشک، زایگان، امامه، روته، جیرود، دربندسر، گرمابدر، دیزین، آبنیک ، حاجی آباد به گویش قصرانی گویش صحبت می کنند. این گویش علاوه بر رودبار قصران در نواحی شرقی بخش لواسانات همچون ایرا و وسکاره و در نواحی شرقی و شمالی بخش آسارا شهرستان کرج همچون شهرستانک، لانیز، شلنک و همه جا گویش می شود.
گویش تجریشی : گویش تجریشی گونه‌ای از گویش‌های فارسی-مازندرانی می باشد که در جنوب رودبار قصران همچون تجریش، آهار، اوشان و فشم گویش می شود.
گویش لواسانی : گویشی لواسانی گونه‌ای از گویش‌های فارسی-مازندرانی می باشد که در بیشتر آبادی های بخش لواسانات گویش می شود.
این نام از دو بخش «شمی» یا «سمی» یا «شم» به معنی «بلند»، و «ران» به معنی «جای» تشکیل شده‌است که روی هم، «بلندجای» را گویند. (در مقابل «تهران» (ته + ران) به معنی «پایین جا». در متون قدیمی این منطقه را قلعه شمیران گفته‌اند. در مقابل احمد کسروی ریشه لغوی نام این منطقه را چنین دانسته‌است: « «ران» به معنی جایگاه و سرزمین است، و «سمی» یا «شمی» به معنای سرد است و لذا شمیران (شمیرام، شمیرم، شمیلان، سمیران و سمیرم) به معنای جای سرد یا سردسیر است». نکته‌ای که بر مطلب بالا میتوان افزود این است که این اسم به حالت جمع و به صورت شمیرانات که امروزه به کار می‌رود، غلط است زیرا شمیران نام عمومی این منطقه‌است که دارای چندین شهر و روستاست و از میان آنها سی روستا در کوهستان قرار دارند و آب و هوای هفده قریه کاملاَ سردسیری است. به گفته ع. پاشایی، نام شمیران نتیجهٔ فارسی‌سازی نام «شمرون» از گویش شمیرانی که با زبان مازندرانی اشتراکاتی دارد، است. هم چنین منطقه‌ای به نام شمیران با آب و هوای مشابه شمیران تهران در بیت‌المقدس وجود دارد.
شمیرانات به همراه لواسانات و رودبار قصران، جزئی از استان مازندران (تبرستان) بوده‌است. در سال ۱۳۲۶ با تشکیل استان مرکزی تابع این استان شده و در سال ۱۳۳۵ بنا به تصمیم دولت وقت استان مرکزی به مرکزیت تهران منحل و ری و شمیران در تهران ادغام گردیده از نو هم‌زمان با تشکیل استان تهران بار دیگر شهرستان شمیران در سال ۱۳۶۶ با مصوبه هیئت وزیران به عنوان شهرستان مستقل رسمیت یافت.
مساحت شهرستان به تقریب حدود ۱۱۱۱ کیلومتر مربع و ۹/۵ درصد مساحت استان است؛ و در بین ۱۴ شهرستان استان تهران، مقام پنجم را دارد. از این مساحت، حدود ۶۰ کیلومتر مربع مربوط به «شهر شمیران» شامل منطقه یک و غرب منطقه چهار شهرداری تهران بزرگ، حدود ۶۰۰ کیلومترمربع مساحت بخش لواسان، و حدود ۵۰۰ کیلومتر مربع مساحت بخش رودبار قصران است. در آمارنامه استان تهران سال ۱۳۷۷ (سال انتشار: ۱۳۷۸) مساحت شهرستان شمیران ۱۱۱۱ کیلومتر مربع آمده‌است.
دمای سالانه شمیران در ایستگاه هواشناسی سعدآباد طبق آمار ۲۰ ساله (۱۳۵۳–۱۳۷۳) ۱۲/۹ درجه سانتیگراد است. میزان بارندگی شمیران از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۰۷ به‌طور متوسط ۴۳۵/۸ میلیمتر بوده‌است. بیشترین دمای ثبت شده از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۰۷ دمای +۳۹/۸ درجه سانتیگراد بوده‌است. تعداد روزهای همراه با بارش برف شمیران نیز ۲۴ روز در سال ثبت شده‌است.
شهرستان شمیران از دو بخش و سه دهستان و چهار شهر تجریش، لواسان، اوشان، فشم، میگون و شمشک تشکیل شده‌است.
بخش رودبار قصران شامل دهستان رودبار قصران و شهرها: تجریش، اوشان، فشم، میگون (شهر قصران) و شمشک (تأسیس در آبان ۱۳۹۱)
بخش لواسانات شامل دهستان لواسان بزرگ و دهستان لواسان کوچک و شهر: لواسان
جاذبه های شمیرانات
آبشار کبوترخوان: آبشار کبوترخوان شمیران-دارآباد در استان تهران واقع است. رودخانه دارآباد، شرقی‌ترین رودی است که از رشته کوه توچال وارد تهران می‌شود. این دره که از لحاظ ساختار طبیعی از خصوصیات منحصر به فردی برخوردار است، در منتهی‌‌الیه شمال شرق تهران قرار دارد و در واقع آخرین دره مشرف به تهران از سمت شمال شرق به حساب می‌آید. همچنین در مقایسه با سایر دره‌های مشرف به تهران مانند سنگون، درکه و دربند از مزایای کوهنوردی بیشتری برخوردار است. این رودخانه از داخل روستای دارآباد عبور کرده و پس از بزرگراه ازگل در جنوب آن در کنار بزرگراه دارآباد (امام علی) به‌صورت سرپوشیده جریان می‌یابد. دره دارآباد در روزهای پنجشنبه بیشتر مورد مراجعه عموم قرار می‌گیرد و روزهای جمعه نیز استفاده‌کنندگان از این دره بیشتر جوانان هستند. مسیر کوهنوردی این روددره سال گذشته توسط شهرداری تهران بازسازی و مبلمان مناسبی در این مسیر نصب شد. در این مسیر شما می‌توانید از آبشار غلاک، آبشار چال پونه، آبشار چال مگس، آبشار کبوترخوان و آبشار دم‌اسبی و چشمه‌های درازلش، آب حیات و چهون و… و باغچه خلیل هم دیدن کنید. در ادامه مسیر کوهنوردی دارآباد و پس از گذشتن از آبشار غلاک و کمی بالاتر از محل اردوها، آبشار کبوترخوان بر فراز تخته سنگی بزرگ، شکوه و زیبایی طبیعت را به رخ می کشد. این آبشار به ارتفاع تقریبی ۱۵ متر برای مسافران و کوهنوردان جلوه جالبی دارد. در بالای این آبشار و در ادامه دره به آبشارهای کوچک و بزرگ و چشمه های زیبای دیگری نیز برمی خورید که هنوز اسمی ندارند! در اواسط فصل بهار می توان در این دره زیبا و آرام آثار برف و یخ را نیز تماشا کرد.
روستای افجه: در دامنه دو قله بلند و مرتفع ریزان و آتشکوه، روستایی ییلاقی و خوش آب‌وهوا به نام افجه جای گرفته است. این روستای کوهستانی و سردسیر در منطقه لواسانات تهران قرار دارد. روستای افجه یکی از روستاهای نمونه هدف گردشگری شمیران و از مهم‌ترین روستاهای لواسان محسوب می‌شود. در گذشته افجه مرکز لواسان به شمار می‌رفت و حتی نخستین بانک لواسان در این روستا دایر شد. نام افجه در برخی منابع تاریخی آمده است برای مثال صاحب طرائق که در سال ١٣١۵ هجری قمری از روستای افجه دیدن کرده است در مورد آن چنین نوشته است: افجه جای بسیار باصفا و خوبی است، باغات زیاد و آبشارهای بسیار دارد، در واقع پایتخت لواسان کوچک است، به قدر لزوم دکاکین هم دارد... جوراب بافی در آنجا کسب معتبری است... از جمله عمارات خوب افجه قصر رفیع و بنای منیع مرحوم میرزا آقاخان صدر اعظم نوری است اگرچه محتاج مرمت است. در روستای افجه چشمه‌ها و جویبارهای متعددی جریان دارد که با عبور از کوچه‌پس‌کوچه‌ها، طنین دلنواز و دلکشی را ایجاد می‌کنند. از میان روستا نیز رودخانه به نسبت بزرگی عبور می‌کند که علاوه بر سیراب کردن باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی افجه، به آن صفا و جلوه خاصی بخشیده است. اطراف این رودخانه برای پیاده‌روی و لذت بردن از طبیعت افجه بسیار مناسب است. روستای افجه به دیلمی اوجه نامیده می‌شود. در گذشته به‌علت وجود رودها، آبشارها و جویبارهایی که در کوچه‌های افجه روان است، به روستای افجه، آبچه می‌گفتند. این اسم به مرور زمان تغییر کرد و شاید دلیل آن لهجه ساکنان بومی این روستا باشد که به مانند لهجه مازندرانی صحبت می‌کنند.
قلعه مازیار (قلعه امامه): امامه از روستاهای بزرگ دهستان رودبار قصران شهرستان شمیران استان تهران است. دراین روستا قلعه ای وجود دارد به اسم قلعه امامه که از مناطق زیبا و دیدنی اطراف تهران است. این قلعه از جمله آثارهای تاریخی است که قدمت آن به چندین سال قبل برمی گردد. امامه دو آبادی است که در کنار هم قرار گرفته، یکی را امامه بالا و دیگری را امامه پایین می‌نامند. این روستا در پنج کیلومتری مشرق راه اصلی تهران به شمشک و نرسیده به فشم واقع است و راه آن ماشین‌رو است. در قدیم این روستا به علت سختی زندگی تبعید گاه عده‌ای از مبارزان مازندرانی و گرجستانی بوده است. امامه آبادی است مرتفع و کوهستانی و سردسیر در دامنه جنوبی البرز مرکزی که آبش از رود محلی و قنات و چشمه تأمین می‌گردد. قلعه امامه با قدمتی که به دوره زیاریان بازمی‌گردد، از جاهای دیدنی استان تهران در شهرستان شمیرانات، بخش لواسانات، روستای امامه است و در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۳۹۷۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. در این قلعه بقایای اتاق‌ها، برج و بارو، حصار دفاعی، غار، قنات یا آب انبار، ارگ و حاکم‌نشین دیده می‌شود. قلعه امامه (قلا)، در شمال شرقی امامه بالا در امتداد رودخانه بافاصله‌ی حدود سه کیلومتر از جاده اصلی در ارتفاعی صخره‌ای قرار دارد. از قلعه‌های مستحکم منطقه است که در ساخت آن از سنگ لاشه، ملات، ساروج و گچ سنتی استفاده شده است. حوادث روزگار از جمله عوامل طبیعی و انسانی باعث شد تا قسمت‌های زیادی از این بنا تخریب گردد. با توجه به نمونه سفال‌های پیدا شده از سطح و پیرامون قلعه امامه، قدمت آن حداقل به دوره اوایل اسلام می‌رسد.
غار موزه وزیری: غار موزه وزیری که در دل کوههای کند علیا و سفلی قرار دارد، اولین غار موزه خصوصی ایران به شمار می‌رود و از جاهای دیدنی استان تهران در لواسان است که با آثار دکتر ناصر هوشمند وزیری، جلوه‌ای خاص و دیدنی را برای بازدیدکنندگان رقم زده است. این مجموعه که در مهر ماه ۱۳۸۴ در زمینی به مساحت ۱۰۰۰ مترمربع فعالیت خود را آغاز کرد، با هزینه شخصی استاد وزیری و زیر نظر ایشان اداره می‌شود. غار موزه وزیری که به بخش‌های مختلفی از جمله سرای بسطامی، فضای داخلی غار، گالری، کارگاه مجسمه‌سازی، کارگاه صنایع دستی، فضای باز و مجسمه‌های بازیافتی تقسیم شده، پذیرای تمامی بازدیدکنندگان از جمله هنرمندان و هنردوستان است. بازدیدکنندگان از غار موزه وزیری این فرصت را دارند تا به صورت آزاد از این مجموعه عکاسی کرده و همچنین اطلاعات مربوط به آثار غار موزه وزیری را از شخص ایشان جویا شوند. لازم به ذکر است که تمامی آثار این غار موزه بیانگر داستان‌های شاهنامه و فولکلور ایران بوده که توسط استاد وزیری ساخته یا گردآوری شده‌اند.
آبشار لالان: آبشار لالان (خلنو) یکی از دیدنی‌های طبیعت جذاب البرز جنوبی است که با ۲۰ متر ارتفاع، در منطقه رودبار قصران قرار دارد و آب آن از کوهستان ورزاب تامین می‌شود. این آبشار در ۱۲ کیلومتری شمال شرق فشم و چهار کیلومتر بالاتر از زایگان واقع شده است. آبشار لالان به‌دلیل وجود چندین سطح صاف و دسترسی آسان آب، محل اقامت شبانه‌ی بیشتر تیم‌هایی است که قصد صعود به قلل خلنو را دارند. برای رسیدن به آبشار از محل روستای لالون حدود سه ساعت کوهنوردی لازم است؛ به این ترتیب که باید در مسیر پاکوب پیمایش کنید تا پس از عبور از تنگه و تونل برفی و لذت‌بردن از زیبایی آنها که حدود ۴۰ تا ۵۰ دقیقه طول می‌کشد، به چشمه‌ایی دیدنی به نام تلخاب (آب تلخون) برسید که آبی خنک و گازدار، اما تلخ‌مزه از آن می‌جوشد. در ادامه شیب این مسیر کوهستانی قدری بیشتر می‌شود و با ۴۵ دقیقه کوهنوردی بعد از چشمه تلخاب، به آبشار لالان خواهید رسید. آبشاری فوق‌العاده زیبا که قطرات پودر‌شده‌ی آن به‌صورتتان می‌خورد و به‌حدی جذاب و دوست‌داشتنی است که دوست دارید ساعت‌ها در کنارش بنشینید و از آن لذت ببرید. کوهنوردان زیادی در کنار و بالادست آبشار، با برپایی چادر به استراحت می‌پردازند.
تونل برفی لالان: در مسیر رودخانه که در ته دره جاری است و درست روی رود، پلی ضخیم از برف و یخ به‌شکل طاق به وجود آمده است که فاصله‌ی بین طاق و سطح رودخانه حدود سه متر می‌شود. هنگامی که زیر این طاق بایستید، سرمای برف را کاملا احساس خواهید کرد؛ در حالی که رودخانه از زیر پایتان جریان دارد. تصور کنید در تابستان، دیدن برف چه شور و هیجانی به شما خواهد داد! با این حال یادتان باشد که از ایجاد سروصدا در زیر و همچنین بالای این طاق برفی بپرهیزید تا موجب فروریختن این سازه‌ی زیبای طبیعی نشوید. در روزهای گرم سال نیز امکان ریزش برخی از قسمت‌های این تونل وجود دارد، پس در طول بازدید کاملا مراقب باشید. این برف‌چال ناشی از ریزش بهمن‌های سال گذشته است که تونلی برفی را به وجود آورده است.
کلبه جنگلی میدان تجریش: کلبه جنگلی میدان تجریش یادآور جنگلهای سبزو کلبه های چوبی،قاب خاطره انگیزی که هر انسانی آرزوی بودن در آن طبیعت رادارد .اداره فضای سبز منطقه در طرح استقبال از بهار و طراوت بخشیدن به فضای سبز، میدان تجریش را با وجود درختان چناربا قدمت بالا و بافت شبه جنگلی، با اقدامی خلاقانه نسبت به طراحی و اجرای طرح مفهومی کلبه جنگلی با پوشش گیاهی، باز هم زنده سازی کرد.این طرح از اواخر اسفند ماه اجرا شده است. در این طرح از عناصر طبیعی از قبیل عنصر آب و استفاده از آسیاب آبی جهت سرزندگی و یادآوری آب و آسیاب کشاورزان ایران کهن، طراحی باغچه ،تنه درختان خشک ، شن و سنگ و انواع گونه های زینتی دایمی سازگار و گلهای فصلی متنوع ازجمله بنفشه و لاله …و ایجاد فرش گل جهت ایجاد طراوت و سرزندگی میدان استفاده شده است.در بخشی از این طرح باغبان در حال کاشت گل و گیاه با تنه چوبی به تصویر کشیده شده تا نشانگر زحمات کارگران در توسعه فضای سبز شهری باشد.
آرامستان ظهیرالدوله: آرامستان ظهیرالدوله آرامگاه کوچکی است بین امامزاده قاسم و تجریش در شمال تهران که علاوه بر علی‌خان ظهیرالدوله چندتن از هنرمندان، شاعران و چهره‌های سرشناس ایران در آن مدفونند. وقتی که علی خان ظهیرالدوله در روز سه شنبه بیست و چهارم ذیقعده سال ۱۳۴۲ هجری قمری در اثر سکته قلبی در باغ خود در جعفرآباد شمیران در گذشت، در جوار باغ خود در قبرستان عمومی که بین تجریش و امام زاده قاسم واقع بود، دفن گردید. سابقاً در این محل گورستان کهنه‌ای قرار داشت و بعدها خانقاه ظهیرالدوله نیز به همین محل منتقل شده بود. اما پس از دفن ظهیرالدوله، مریدانش، این گورستان قدیمی و خانقاه را «آرامگاه ظهیرالدوله» خواندند. محل دفن ظهیرالدوله، درست در زیر درختی بود که داغداغان نامیده می‌شد و ظهیرالدوله در طی ایام حیات خود، اغلب در سایه همین درخت می‌نشست. وی قبل از دفن، به وسیله مولوی رشتی که بعدها خود او هم در همین جا دفن گردید، تغسیل گردید و انجمن اخوت، این قبرستان عمومی را محصور ساخته و قبرستان (ظهیرالدوله) نامیدند.
مجتمع کوهستانی شیرپلا تهران: این پناهگاه در ارتفاع ۲۷۵۰ متری از سطح دریا قرار دارد و مسیر آن از سربند، پس‌قلعه و آبشار دوقلو می‌گذرد. از شیرپلا تا قلهٔ توچال معمولاً سه تا چهار ساعت راه است.این پناهگاه در دو طبقه بنا شده و دارای امکاناتی چون خوابگاه با ظرفیت ۱۵۰ نفر، ناهارخوری، بوفه، نمازخانه و سرویس کامل بهداشتی و لوله‌کشی آب و برق است. نام شیرپلا یا شیرپِلا در گویش مازندرانی به معنی شیر برنج است که هنوز هم خوراک گاوداران مازندران در بلندی های البرز است. کیقباد، پادشاه اساطیری، پیش از رسیدن به سلطنت به کمک جهان پهلوان رستم، در دژ کیقباد که در شیرپلای امروزی قرارداشته، زندگی می‌کرده‌است.البته در مورد نام شیرپلا برخی از کوهنوردان نیز معتقدند نام شیرپلا از واژه شیب پناه گرفته شده و به مرور زمان به شیرپلا تبدیل شده که این عقیده نیز با توجه به موقعیت این پناهگاه دور از ذهن نیست.
روستای پس قلعه رودبار قصران: روستای پس قلعه از روستاهای دهستان رودبار قصران بخش رودبار قصران شهرستان شمیران استان تهران ایران است. روستای پس قلعه، در شمالی ترین نقطه تهران در دو کیلومتری شمیران دهکده‌ای خوش آب و هوا و تفریحی واقع شده است. پس قلعه با بیش از ۲۰۰ هکتار مساحت، از سمت شرق به کوههای امامزاده قاسم و از غرب به کوههای درکه، از سمت شمال به قله توچال و از جنوب به سربند و دربند مشرف است. پس قلعه عمدتاً به علت منتهی شدن به قله‌های معروف رشته کوه البرز، (توچال، کولک چال و …) در مجاورت تهران پایگاه صعود کوهنوردان محسوب می‌شود. نبود امکانات اولیه و قرار گرفتن در بالاتر از طراز ۱۸۰۰ باعث شده تا روستای پس قلعه با وجود آب و هوای خوبش در فصل های بهار و تابستان، با محدودیت و محرومیت روبرو باشد.
امامزاده ابراهیم (ع) ـ پس قلعه: آستان امامزاده ابراهیم (علیه السلام) در شهرستان شمیرانات، روستای پس قلعه، منطقه دربند تخریش که از ییلاقات و تفریحگاه های شمال تهران به شمار می رود، دامنه دره توچال واقع شده است. محوطه حیاط این آستان مقدس فضایی است مناسب برای استراحت و زایران و گردشگران می توانند از این فضا برای استراحت چند ساعته و یا چند روزه استفاده کنند. این روستا از امکانات اقامتی برای زایران بی بهره است اما رستوران هایی برای استفاده گردشگران و زایران وجود دارد. حیاطی کوچک، زیبا و دوست داشتنی, تنها سقاخانه ای که امروزه پذیرای مهمانان می باشد. درختان تنومند، منظر کوهها و دره های اطراف، صدای رودخانه و آواز پرنده ها, آب گوارای چشمه ای که به داخل حوض زیبای وسط حیاط امامزاده میریزد. همه و همه در مکانی مقدس آرامشی دلپذیر به مهمانان هدیه می کند.
امامزاده علی اکبر چیذر: امامزاده علی اکبر امامزاده‌ای است مدفون در چیذَر (یکی از محلات واقع در منطقه ۱ شهر تهران) است. مصطفی احمدی روشن و مسعود علی‌محمدینیز در کنار این امامزاده مدفون شده‌اند. بعضی سایت‌های اطلاع رسانی شجره علی اکبر را منتسب به سجاد امام چهارم شیعیان می‌دانند، در حالیکه افراد محلی بر این عقیده‌اند که این امامزاده فاقد شجره‌نامه مشخص و قابل اعتماد می‌باشد و امامزاده اسماعیل (چیذر) را از این حیث معتبرتر می‌دانند.
غار خميره تهران: غار خميره تهران در منطقه لواسان و در سمت شمال غربی روستای برگ جهان واقع شده است. غار ابعادی در حدود دو متر در دو متر دارد و طول آن نيز حدود ۳۰ متر برآورد شده است. در درون این غار چند راه فرعی وجود دارد. که عمق چندانی ندارند. ظاهرا در گذشته این غار به عنوان زندان مورد استفاده قرار می‌گرفت.
آبشار کفترلو: آبشار کفترلو به فاصله تقریبی ۶ کیلومتری شمال روستای کند علیا و در ارتفاع حدود ۲ هزار ۳۰۰ متر از سطح دریا قرار دارد. برای رسیدن به این آبشار از داخل روستا، نیاز به حدود ۱.۵ ساعت پیاده‌روی است.
امامزاده صالح تهران: حرم مطهر امامزاده صالح (ع) از زیارتگاه‌های مشهور و قدیمی و جاهای دیدنی تهران است که طبق آمارها، روزانه ۳۰ هزار نفر برای زیارت به این آستان مقدس مشرف می‌شوند. امامزاده صالح (ع) یکی ازفرزندان امام موسی کاظم (ع) و از برادران امام رضا (ع) هستند. طبق کتیبه‌های قدیمی موجود در این محل، بنای اولیه این زیارتگاه در سال ۷۰۰ هجری قمری بنا شد. کم‌کم در کنار حرم امامزاده صالح (ع) بناهای دیگری ساخته شد که این روند، تا به امروز که بازار تجریش و مجتمع‌های تجاری در این مکان ساخته شده است، ادامه دارد.
بازار تجریش: بازار سرپوشیده تجریش از معروف‌ترین بازارهای قدیمی تهران به شمار می‌رود که حتی گردش در آن لذت‌بخش است و گردشگران داخلی و خارجی زیادی در سفر به پایتخت، بازدید از این بازار را در برنامه خود می‌گنجانند؛ به‌طوری که این محل برای بسیاری از آنها به‌عنوان یکی از خاطره‌انگیزترین جاهای تهران محسوب می‌شود. این بازار که در شمال تهران و در منطقه شمیرانات قرار دارد، دو محله قدیمی سرپل و تجریش را به هم متصل می‌کند. بازار تجریش از یک طرف به میدان تجریش و از سوی دیگر به میدان قدس و مترو تجریش منتهی می‌شود؛ ضمن اینکه امامزاده صالح (ع) در بخش انتهایی این بازار قرار دارد. بازدیدکنندگان زیادی برای گردش و خرید به این بازار می‌آیند که با نزدیک‌شدن به ساعت‌های پایانی روز، تحرک و هیاهو در این بازار سرپوشیده دوچندان می‌شود. از مهم‌ترین ویژگی‌های آن، پاکیزگی و نظافت بازار است که در هر ساعت از روز وارد آن شوید، با فضایی بسیار تمیز و دلنشین مواجه می‌شوید. این بازار با وجود ۴۰۰ باب مغازه، گزینه‌های بسیار زیادی برای خرید کالای موردنظرتان را پیش روی شما قرار می‌دهد. انواع کالاها از خوراکی‌های تازه و خوشمزه تا ظروف مسی، خشکبار، ادویه، ترشی و... در بازار تجریش به فروش می‌رسد. علاوه بر این، با حضور در بازار تجریش می‌توانید از امامزاده صالح (ع)، تکیه تجریش، پاساژ قائم و... نیز بازدید کنید.
...........................................................
آرشیو
