ق حرف بیست و چهارم در الفبای فارسی، حرف بیستویکم در الفبای عربی (قاف ق) و نوزدهمین حرف از حروف الفبای عبری (کف ) است.
صدای آن در تلفظ فارسی معیار همانند «غ» است ولی درعربی گونهای «غ» بستهتر تلفظ میشود. در جنوب و شرق ایران و در افغانستان و تاجیکستان بین دو صامت قاف و غین تفاوت وجود دارد.∗ اما در گویش اکثر فارسی زبانان ایرانی هر دو صامت یکسان است.
هر کلمهای که در شکل نوشتاریش این صامت به صورت «ق» نوشته شود فارسی نیست. البته ممکن است بعضی کلمات فارسی که صامت غین در آن شنیده میشود به غلط با قاف نوشته شده باشد. مانند قالیچه و قلندر.
اگه به زبان ساده تر بگیم : هر کلمه ای که در زبان فارسی حرف (قاف ق) را دارد کلمه فارسی نیست
برای مثال واژه های "اجاق، قیمه، قنداق، قشون" از زبان تورکی وارد زبان فارسی شده اند. در مورد فارسی به تورکی نیز نیاز به گفتن نمی باشد.
تاثیرپذیری عمده زبانی بیشتر در مناطقی اتفاق می افتد که زبان رسمی توسط حکومت در گستره یِ تعاملات اداری و رسانه ای به عنوان زبان رسمی معرفی و بکار گرفته می شود. بنابراین با توجه به تاکید و توجه بیشتر به زبان رسمی این زبان روز به روز گسترده تر و تاثیرگذارتر از زبان محلی می شود. زبان تورکی نیز در تعامل با زبان فارسی پیوسته تحت تاثیر واقع شده است. این اتفاق عامل ورود هجاهایی به زبان تورکی شده که اصالتاً در این زبان واج آرایی شناخته شده ای با آن معیار نداشته اند. برای نمونه واژه هایی که از حرف ق به ویژه در ابتدای واژه بکار رفته است. تلفظی که فارسی زبانان با معیار فارسی تهرانی از حرف ق دارند بیشتر شبیه حرف غ است؛ که در برخی موارد حتی شنونده را دچار اشتباه می سازد: مثل قریب به معنی نزدیک و غریب به معنی دور. در حالیکه در گذشته در تلفظ این دو حرف در زبان فارسی تمایز مشخصی حاکم بوده است.
در تورکی آذربایجانی امروزی نیز ق شبیه گ فارسی تلفظ می شود. همین تلفظ در برخی موارد موجب شگفتی فارسی زبانان شده و آنان این امر را دال بر عدم تلفظ صحیح به حساب می آورند. در حالیکه اینگونه تلفظ به ویژه در ابتدای کلمات حاکی از اصالت زبانی بوده و امری کاملاً زبان شناختی و علمی می باشد. همچنانکه فارسی زبانان حروف ث، ص و س عربی را به یک شکلِ واحد تلفظ می کنند؛ در حالیکه تمایز فاحشی در تلفظ این اصوات موجود می باشد. و یا اینکه Th انگلیسی را که در انگلیسی بصورت Alvelo-Palatal تلفظ می شود، به شکل (D(Alveolar تلفظ می کنند و معنی کلمه بکلی تغییر می یابد. مثال Day و They که در فارسی اغلب به یک شکل (دٍی) تلفظ می شوند، در حالیکه اولی به معنی روز و دومی به معنی آنهامی باشد.
آنچه حایز اهمیت می باشد این است که به هنگام ورود واژه های جدید با اصوات خاص از زبان مبدا به زبان مقصد کاربر زبانی با استفاده از تکنیک زبانشناختی Localization اقدام به بومی سازی تلفظ اصطلاح جدید جهت تسهیل در ادای تلفظ می نماید. مثلاً در زبان تورکی اصیل حرف رهیچگاه در اول کلمه نمی آید. اما با ورود کلمه ای با این اوصاف به زبان تورکی، کاربر تورک آن را بومی سازی نموده و طی فرآیند زبانی خاص آن را تلفظ می نماید. مثال: رضا که تورک زبان اصیل با افزودن ای به اول کلمه آن را با نظام آوایی خود هماهنگ ساخته و به صورت ایرضا تلفظ می کند.
بنابراین، تغییرات و ناهمگونی های مشابه در تلفظ نشان از ضعف زبانی نبوده، بلکه اصالت زبانی و ظرفیت زبان را در پذیرش آواهای مختلف مشخص می نماید. تلفظ حرف ق هم به ظاهر بصورت گ بر همین قاعده استوار می باشد که خود نقطه یِ قوت بر زبان تورکی به شمار می آید، و بنابر نظر دهخدا تلفظ اصیل این حرف، تورکی یا عربی می باشد زیرا " کلماتی که دارای حرف ق هستند عمدتاً یا عربی هستند یا تورکی".
درمورد زبان تورکی باید گفت اینها همه دلایل علمی دارند متاسفانه اکثریت به علت عدم تحصیل و آگاهی از گرامری و فونتیکی زبان تورکی از پاسخ درست و علمی عاجزند
سوال اول اینکه یک تورک زبان آنهم آذربایجانی نمیتواند فارسی را بدون لهجه صحبت کند یک دلیل علمی دارد و آنهم بعلت فونیتیکی بودن کامل زبان تورکی آذربایجانی است که باوجود کامل بودن فونتهای زبانی در این زبان(تورکی) در مقابل فونتهای ناقص و ناهماهنگ زبانهای دیگر این عارضه تلفظ در تورک زبانان بوجود می آید و همگان به اشتباه بر این باورند که به حتم زبان تورکی ناقص است
نمونه ای نا چیز از دریای مثالها در زبان تورکی آنهم با دلیل علمی ومنطقی در ذیل:
در ابتدا باید تاکید براین نکته داشت که:
زبان تورکی مخصوصا شاخه زبان تورکی آذربایجانی در تمام لغات و اسامی و افعال با حروف صدادار بلند(A,I,O,U) و کوتاه(,Ü,Ö,E,Ə) هماهنگ میشود ( این هماهنگی در استابولی ضعیفتر است)(برای مطالعه یادگیری بهتر حروف صدادار بلند و کوتاه و هماهنگی بین آنها به کتاب داغ خوروزو مراجعه فرمایید)
لازم به ذکر است که حرف ق در زبان تورکی از حروف بی صدادار که دارای صوت بم میباشد و همیشه با پسوندها ویا کلماتی که دارای حروف صداداربلند(A,I,O,U) همراه میشود
مانند qonaq,qoyun,qalın,qazmaq, qıyma,qaşıq, ocaq,aldıq,saldıq
وهرگاه حرف ق با کلماتی که دارای حروف صدادار کوتاه بیاید همان خاصیت صوتی خود را حفظ میکند واین کلمات از حروف بیگانه وارد زبان تورکی آذربایجانی شده اند
حرف گ وک در زبان تورکی از حروف بی صدادار که دارای صوتی زیر میباشد و همیشه با پسوندها و یا کلماتی که دارای حروف صدادار کوتاه (,Ü,Ö,E,Ə)همراه میشود .مانند gəl,ged,göz,gül,gəmi,kimlik,kirpi,kəsər,əzdik,
و هرگاه حرف گ وک با کلماتی که دارای حروف صدادار بلند بیاید تلفظ حروف بعد از آنها بحالت بمی تغییر تلفظ پیدا میکند و این کلماتیکه با حروف گ وک شروع میشود و حرف ما بعد آنها از حروف صدادار بلند میباشد از کلمات بیگانه وارد زبان تورکی آذربایجانی شده اند و یا اینکه با لهجه های مختلف بیگانه مستحیل شده اند مانند : kar,kal,kor,gaz
به همین علت اغلب تورکان آذربایجانی قادر به تلفظ حروفات ناهماهنگ کلمات فارسی و غیره را ندارند برای مثال کلمه گاز را اغلب قاز تلفظ میکنند
در زبان تورکی هیچ کلمه و یا اسمی با حروف غ / ر / ژ شروع نمیشود و تمامی کلماتی که با این حروف شروع میشود از زبان بیگانه وارد شده اند و هنگام تلفظ در زبان تورکی به تغییر صوت پیدا میکنند مانند غرور که در تلفظ قرور تلفظ میشود(غ به ق) و مانند رادیو که ایرادیو تلفظ میشود ( ر به ایر) اما برای ژ کلا حرف ژ در زبان تورکی شاخه آذربایجانی حرفی ناشناخته و غریبی است نه در ابتدا و نه در میانه ای(در برخی مناطق آج را آژ تلفظ میکنند) کلمات کاربرد ندارد و تمامی کلمات وارداتی میباشد مانند ژاله / ژنتیک و.....
اما در مورد حرف غ و ی تسهیل کننده ما بین دو حروف صدادار بلند و کوتاه است غ برای مابین دو حروف صدادار بلند و ی برای ما بین دو حروف صدادار کوتاه
مانند: Başmağım(کفشم)
Yeməyim(غذایم)
|