اختصاصی طرفداری | همانطور که در این یادداشت فنی به طور مفصل از اوضاع بغرنج خط دروازه منچستریونایتد زیر نظر یک سرمربی مدرن همچون اریک تن هاخ صحبت کرده بودم، به طور مصداقی نیز مشخص شد که سرمربی هلندی تصمیمش را گرفته و علاقهای به کارکردن با داوید دخیا ندارد.
دروازهبان اسپانیایی بهعنوان یک دروازهبان سنتی شاید بهترین نفر در بازار باشد؛ اما در فوتبال مدرن برای تیمی که میخواهد مدرن بازی کند به دلایلی که در یادداشت مذکور توضیح دادم، او نمیتواند کاربرد خاصی داشته باشد. البته این موضوع وظیفه سرمربی پیشین بود. اوله گونار سولسشر پس از سه سال اتلاف وقت و بیش از نیم میلیارد یورو خرج، باید درک میکرد که داوید دخیا یک دروازهبان مدرن نیست؛ اما اصولاً چون او ایدهای از فوتبال مدرن نداشت و نیازی جهت حضور یک دروازهبان مدرن احساس نمیکرد، دروازهبان اسپانیایی برایش بهترین انتخاب محسوب میشد. برای مربیانی همچون اریک تن هاخ اما در فوتبال مدرن، داوید دخیا هیچ جایگاهی ندارد همانطور که برای مربی همچون لوئیز انریکه جایگاهی نداشت و قطعاً داوید دخیا برای دیگر مربیان مدرن نیز نمیتواند جایگاهی داشته باشد.
در نهایت آندره اونانا، دروازهبان اینترمیلان، بهعنوان گزینه اصلی اریک تن هاخ در تابستان مطرح شد و حالا به نظر میرسد که او در آستانه پیوستن به یونایتد قرار گرفته است. آندره اونانا از دیدگاه من، میتواند نمادی جهت عبور یونایتد از فوتبال سنتی و یا «باری به هر جهت» باشد. جایی که سرانجام پس از سه سال یونایتد قرار است بهسوی فوتبال مدرن حرکت کند. شما تصور کنید که آن حماسه خیالی منحوس پارک دو پرنس
(توضیح تحلیلی) رخ نمیداد و یونایتد در انتهای فصل با عبور از اوله گونار سولسشر یک سرمربی مدرن و دارای ایده فنی موجود در بازار آن زمان را بهعنوان سرمربی انتخاب میکرد. در چنین شرایطی قطعاً یونایتد خیلی زودتر از اینها از فوتبال سنتی و «باری به هر جهت» عبور کرده بود و خیلی زودتر میتوانست خودش را روبهجلو حرکت دهد.
بههرحال گذشتهها برای عبرتگرفتن است و حالا یونایتد این فرصت را دارد تا زیر نظر اریک تن هاخ روبهجلو حرکت کند. در این یادداشت به طور ویژه و مفصل از آندره اونانا صحبت خواهم کرد و با تعریف، مطالعه و تحلیل چندین داده فنی پیشرفته ویژه دروازهبانها و موارد مصداقی مختلف به شما خواهم گفت که اونانا چه تفاوتهایی با دخیا دارد و چه چیزهایی میتواند به یونایتد جهت عبور از وضعیت پیش رو ارائه دهد.
خیلی سریع وارد بحث فنی میشوم و کار را با چهار داده فنی پیشرفته ویژه دروازهبانها آغاز میکنم. دادههای فنی مربوط به یک سال گذشته و هفت لیگ معتبر اروپایی (5 + لیگ قهرمانان و لیگ اروپا) میشود. این چهار داده فنی پیشرفته توسط تیمهای فنی بزرگترین سرمربیان دنیا مطالعه و تحلیل میشود و تأثیر بسیار زیادی در انتخاب دروازهبانها در بزرگترین تیمهای دنیا دارد. داده فنی نخست تعداد پاسهای ارسالی دروازهبان در جریان بازی است.
توجه داشته باشید که ضربات دروازه در این داده لحاظ و محاسبه نمیشود. این داده چرا اهمیت دارد؟ به این دلیل که میتواند برای ما مشخص کند سرمربی یک تیم تا چه اندازه علاقه دارد دروازهبانش را در جریان بازیسازی تیم از عقب زمین مشارکت دهد و تا چه اندازه به تواناییهای دروازهبانش در کار با توپ اعتماد دارد. داده فنی پیشرفته دوم «Goal Kick launch» است که بر اساس درصد محاسبه میشود. این داده فنی پیشرفته به ما میگوید که چند درصد از ضربات دروازه هر دروازهبان، بیشتر از 40 یارد (36.57 متر) طول داشته که میتواند نشان دهد رویکرد یک سرمربی در شروع بازیسازی تیمش از عقب زمین چگونه بوده و تا چه اندازه به بازیسازی از عقب زمین تأکید دارد.
داده سوم مقدار لمس توپ است که میتواند مشارکت یک دروازهبان را در جریان بازی نشان دهد. داده فنی پیشرفته آخر نیز «Cross stop» است که بر حسب درصد ارائه میشود. این داده نیز به ما میگوید چه مقدار از سانترهایی که به سمت دروازه حریف (داخل محوطه جریمه) ارسال شده توسط دروازهبان با موفقیت دفع، قطع و یا مهار شده است. پارامتر فنی بسیار مهم دیگری که میتواند در سبک یک دروازهبان، بسیار تعیینکننده باشد و توانایی خروج از دروازه او را نشان میدهد. مطابق روال همیشه دادههای فنی پیشرفته را روی نمودار بر اساس «Percentile» (صدک) مشخص کردهام تا بهتر بتوانیم به مقایسه فنی بازیکنان با یکدیگر بپردازیم.
حالا به تصویر زیر دقت کنید که وضعیت اونانا و دخیا را از حیث این چهار داده فنی پیشرفته نشان میدهد. تفاوتها از زمین تا آسمان است. از حیث داده فنی مقدار پاس در جریان بازی، میبینیم که اونانا با بیش از 35 پاس در هر بازی در صدک 90 اُم قرار گرفته و از 90 درصد دروازهبانان 7 لیگ معتبر اروپایی طی یک سال گذشته بهتر عمل کرده است. این عدد برای دخیا 48 است که نشان میدهد که او تنها از 48 درصد دروازهبانان، پاسهای بیشتری در جریان بازی داشته و بیشتر توانسته خودش را در مرحله نخست بازیسازی تیم از عقب زمین مشارکت دهد. از حیث داده فنی پیشرفته «Goal Kick launch» نیز میبینیم که اونانا کمی بیش از 36 درصد ضربات دروازهاش توپهای بلند بوده و باعث شده تا او در صدک بسیار عالی 80 اُم قرار گیرد.
درحالیکه دخیا بیش از 57 درصد ضربات دروازهاش را بهصورت بلند ارسال کرده و در صدک 56 اُم جای گرفته است. این مسئله بهخوبی نشان میدهد که اریک تن هاخ باتوجهبه ضعفهای دخیا در کار با توپ، ترجیح داده تا ریسک خطاهای او را به جان نخرد و دخیا ضربات دروازه را بلند ارسال کند. مسئلهای که در همین ابتدا یک اخلال بزرگ در سبک بازی سرمربی هلندی محسوب میشود.
در لمس توپ نیز وضعیت همان است که انتظار میرود. اونانا با بیش از 43 لمس توپ در هر بازی در صدک فوقالعاده 89 اُم قرار گرفته و از 89 درصد دروازهبانان حاضر در لیگهای مطرح اروپایی بهتر کار کرده است. مسئلهای که نشان میدهد سیمونه اینزاگی تا چه اندازه میتوانسته اونانا را در کار با توپ دخالت دهد و در مرحله اول بازیسازی اینتر شریک کند. دخیا اما در هر بازی بیش از 33.80 بار توپ را لمس کرده و در صدک 30 اُم قرار گرفته است. صدکی نازل برای دروازهبان تیمی همچون منچستریونایتد که عمق فاجعه را برای اریک تن هاخ نشان میدهد. در نهایت اما همه چیز کار با توپ نباید باشد. داده فنی پیشرفته «Cross stop» که توانایی دروازهبانان در خروج از دروازه را نشان میدهد نیز نمیتواند وضعیت را برای دخیا بهبود ببخشد. اونانا ازاینحیث توانسته در صدک 56 اُم قرار گیرد و از 56 درصد دروازهبانان لیگهای معتبر اروپایی بهتر سانترهای ارسالی به درون باکس را با موفقیت دفع یا مهار کند. این عدد برای دخیا اما تنها 9 است. باورنکردنی است که دروازهبان اسپانیایی تا این اندازه در خروج از دروازه مشکل دارد و تنها از 9 درصد دروازهبانان لیگهای مطرح اروپایی توانسته در دفع و یا مهار توپهای ارسالی به باکس، بهتر عمل کند.
چهار داده فنی پیشرفتهای که فرق یک دروازهبان سنتی با مدرن را عیان میکند، بهخوبی نشان میدهد که داوید دخیا کجا قرار گرفته و آندره اونانا کجا قرار دارد. اما شاید بهعنوان یک هوادار فوتبال با خود بگویید در نهایت برای یک دروازهبان تنها دفع ضربات به سمت دروازهاش اهمیت دارد. این گزاره بهشدت در فوتبال مدرن غلط است و هیچ جایگاهی ندارد. بااینحال اگر بر فرض محال آن را درست نیز فرض کنیم، باز هم وضعیت دخیا بهتر نمیشود. برای مطالعه کیفیت یک دروازهبان در مهار ضربات به سمت دروازهاش، یک داده فنی بسیار ارزشمند وجود دارد: داده فنی پیشرفته «Post-Shot Expected Goals» که پیشتر اینجا به طور مفصل درباره آن صحبت کردهام.
این داده فنی با بررسی چندین شاخصه به ما میگوید که هر ضربهای که به سمت دروازه یک دروازهبان زده شده، چه اندازه احتمال دارد که تبدیل به گل شود. مقدار ارزش هر ضربه بین 0 و 1 است و هر چه مقدار به 1 نزدیکتر باشد، احتمال اینکه ضربه به گل تبدیل شود، بیشتر است و در واقع احتمال اینکه دروازهبان بتواند توپ را مهار کند، پایینتر میآید. (توجه داشته باشید «Post-Shot Expected Goals» در واقع از دید دروازهبان بررسی و محاسبه میشود). حالا اگر مقدار این داده را از تعداد گلهای خورده هر دروازهبان کسر کنیم، مقدار توانایی هر دروازهبان در مهار ضربات به سمت دروازهاش مشخص میشود. به این معنی که هر چه مقدار این داده فنی پیشرفته بیشتر باشد، نشاندهنده این است که دروازهبان موردنظر به همان مقدار از بهثمررسیدن گل جلوگیری کرده است.
تصویر زیر وضعیت اونانا و دخیا را طی یک سال گذشته از حیث این داده به ما نشان میدهد. وضعیت تغییری نکرده. داوید دخیا در تخصص اصلیاش نیز دیگر بهترین نیست. میبینیم که اونانا از حیث مهار ضرباتی که به سمت دروازهاش زده شده در صدک 82 اُم قرار گرفته درحالیکه دخیا در صدک 58 اُم قرار دارد. اونانا در این زمینه نیز طی یک سال گذشته بهتر از دخیا عمل کرده تا وضعیت بغرنج دروازهبان اسپانیایی بیشازپیش نمایان گردد.
برای اینکه به طور مصداقی موارد گفته شده را نیز درک کنید ابتدا توجه شما را به یک نقشه بسیار مهم جلب میکنم که از کمپانی مرجع Smarterscout استخراج کردهام. نقشه زیر تمامی کنشهای اونانا را در فصل گذشته رقابتهای سری آ ایتالیا همراه با توپ نشان میدهد. کنشهای پاس کوتاه، دریبل و پاس بلند. به حجم این کنشها درون و بیرون باکس توسط اونانا دقت کنید. مشارکت بالای اونانا در مرحله نخست بازیسازی اینتر از عقب زمین، یکی از نقاط قوت این تیم در فصل گذشته بوده است. مسئلهای که سیمونه اینزاگی با فراغبال توانسته روی آن تکیه کند. نگاه کنید که اونانا چگونه همچون یک مدافع میانی بیرون باکس خودنمایی میکند و بارهاوبارها مشارکت فعالی در کار با توپ داشته است.
موارد گفته شده را به طور مصداقی در زمین مسابقه نیز طی چند سکانس با یکدیگر مرور میکنیم. تصویر نخست را از دیدار کامرون مقابل اتیوپی انتخاب کردهام. صحنهای که میتواند توانایی اونانا را در ضربات تکضرب و ارسال پاسهای دقیق جهت سوقدادن تیمش روبهجلو نمایان کند. میبینیم که مدافع کامرون بهشدت توسط مهاجم اتیوپی تحتفشار و پرس مستقیم قرار گرفته و چارهای جز ارسال پاس روبهعقب به سمت دروازهبان ندارد. دروازهبان کامرونی اما با آرامش توانایی خودش را در کار با توپ نشان میدهد و بدون حرکت اضافهای با یک پاس تکضرب بلند و دقیق، با یک تیر دو نشان میزند. همتیمش را از فشار و پرس مستقیم حریف خارج میکند و هم میتواند همتیمیهایش را با پاس صحیح خود، روبهجلو سوق دهد. نمونه سرراست از یک دروازهبان مدرن که یک مربی مدرن به آن احتیاج دارد.
نمونه دوم را از دیدار اینتر مقابل آتالانتا انتخاب کردهام. جایی که این بار توانایی اونانا در پاسهای کوتاه جهت خارجکردن تیم از فشار مستقیم حریف و همچنین شروع مرحله اول بازیسازی نشان داده میشود. میبینیم که بازیکنان آتالانتا با چهار نفر در بالای زمین پرس سنگینی را تدارک دیدهاند. اونانا ابتدا با یک پاس کوتاه به آچربی جریان بازی را آغاز میکند؛ اما به علت فشار سنگین حریف، مدافع اینتر هیچ چارهای جز بازگشت توپ به اونانا نمیبیند. دروازهبان کامرونی در حالی توپ را تصاحب میکند که بهشدت توسط دیگر بازیکن آتالانتا تحتفشار است. تصویر کنید که در این لحظه دخیا جای اونانا قرار داشت. دو حالت پیشِ روی او بود: 1 - دخیا یا با یک پاس بلندِ بدون اختیار تصمیم میگرفت تیم را از فشار خارج کند. در این صورت مشخص نبود که توپ او به مقصد برسد و به علت فشار بالا احتمالا مالکیت از دست میرفت. 2 - به علت عدم توانایی در کار با توپ، احتمالا در کنترل دچار مشکل میشد و ریسک از دست رفتن توپ درون باکس وجود داشت. بااینحال اما اونانا در آرامش کامل با اینکه تحتفشار مستقیم حریف است، آگاهی خوبی نسبت به فضا و بازیکنان پیرامونش دارد و با یک پاس زیرکانه، کوتاه و صحیح، باستونی را صاحب توپ میکند. بهاینترتیب اینتر هم از زیر فشار حریف خارج شد و هم مرحله اول بازیسازیاش ادامه پیدا کرد.
نمونه آخر را نیز از فینال لیگ قهرمانان اروپا انتخاب کردهام: مقابل منچسترسیتی بهعنوان بهترین تیم دنیا از هر لحاظ که تصورش را بکنید. نمایش اونانا مقابل سیتی، احتمالاً بهترین نمایش یک دروازهبان مقابل این تیم طی چند فصل اخیر باشد. جایی که دروازهبان کامرونی کلاس بالای بازیاش را مقابل بهترین خط جلو دنیا نشان داد و به بازتعریف معنای یک دروازهبان مدرن پرداخت. به نمونه زیر دقت کنید. اونانا درون باکس صاحب توپ است. زبان بدن او مملو از آرامش و اعتمادبهنفس است. مسئلهای که برای هر خط دفاعی یک غنیمت مهم محسوب میشود. اونانا توپ را با آرامش حمل میکند. از اینکه کوین دی بروین به استقبالش جهت پرس بیاید هیچ ترسی ندارد و حتی انتظار او را میکشد. دروازهبان اهل کامرون با آرامش به خوبی شرایط را رصد میکند. دی بروین سرعتش را زیاد میکند و به طور مستقیم به اونانا جهت ایجاد فشار حملهور میشود. دروازهبان اینتر اما با آرامشی مثالزدنی پاس بلند دقیقی را روبهجلو ارسال میکند که به مقصد میرسد. حتی تصور اینکه دخیا اینگونه در برابر خط جلو سیتی با توپ 5 ثانیه درون باکس حرکت کند نیز لرزه به دل انسان میاندازد چه برسد به اینکه این مسئله واقعاً رخ دهد!
اریک تن هاخ پس از خرید میسون مانت (توضیح مفصل فنی) دومین خریدش را نیز تمام شده میبیند. مسیری که او آغاز کرده تا این لحظه به خوبی در حال طی شدن است اما همچنان راه دور و درازی برای پیمودن باقی مانده است. ویرانه مطلقی که تن هاخ از سرمربی پیشین تحویل گرفت، یکی از بدترین نمونهها در تاریخ فوتبال مدرن است. شاید حتی تیمی که مکس الگری تحویل سرمربی بعدیاش بدهد نیز به اندازه تیمی که تن هاخ تحویل گرفت، از دید فوتبال مدرن، مشکل نداشته باشد. طبیعی است که یونایتد همچنان به زمان نیاز دارد و صد البته که حمایت مجموعه مدیریت تیم نیز در این مسئله میتواند کلیدی باشد. پس از جذب اونانا، چالههای زیادی همچنان باقی مانده. یونایتد بعد از نیم میلیارد یورو خرج طی سه سال گذشته همچنان نه مهاجم نوک دارد، نه مدافع راست مهمی در ترکیب خود میبیند و نه پوشش خوبی برای کاسمیرو در جلو خط دفاعی وجود دارد. بسیار بعید است که هر سه نقطه در تابستان پیش رو تقویت شود؛ اما برای ادامه مسیر انتظار میرود که حداقل دو نقطه از سه نقطه یاد شده، بهبود پیدا کند. مجموعه مدیریت یونایتد یک بار برای همیشه باید یاد بگیرد که به جای حمایت از یک سرمربی اشتباهی، باید از یک سرمربی واقعی، مدرن و دارای رزومه به طور تماموکمال حمایت کند.
*داده های فنی پیشرفته از کمپانی مرجع Opta و FBref استخراج شده است.