ارامنه (Armenians):
جمعیت: حدود ۱.۵ تا ۲ میلیون نفر
محل سکونت:
آناتولی شرقی (وان، موش، بتلیس، دیاربکر، ارزروم، خارپوت)
همچنین در استانبول، سیواس، کایسری
دین: مسیحی (گریگوری ارمنی)
یونانی‌ها (Rûm):
جمعیت: حدود ۱.۵ میلیون نفر
محل سکونت:
سواحل دریای اژه و دریای سیاه (ازمیر، ترابزون، سامسون)
استانبول و آناتولی غربی
دین: مسیحی ارتدوکس
کردها:
جمعیت: حدود ۱.۵ تا ۲ میلیون نفر
محل سکونت:
آناتولی شرقی و جنوب شرقی (دیاربکر، حکاری، وان، موش، ارچیش، بیتلیس)
دین: مسلمان (سنی)
عرب‌ها:
در آناتولی جنوبی (منطقه‌های مرزی سوریه امروزی مثل شانلی‌اورفا، ماردین، حلب سابق)
مسلمان (سنی و شیعه)
آشوری‌ها/سریانی‌ها:
جمعیت: حدود ۳۰۰ هزار نفر
محل سکونت:
حکاری، موش، ماردین، نُصیبین، تور عبدین
دین: مسیحی سریانی
یهودیان:
جمعیت: حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار نفر
محل سکونت:
استانبول، ازمیر، ادرنه، بورسا، دیاربکر
زبان: لادینو (یهودی-اسپانیایی)
دین: یهودی
ترکان آناتولی (اکثریت مسلمان ترک):
جمعیت: حدود ۷ تا ۹ میلیون نفر
محل سکونت:
سراسر آناتولی، به‌ویژه آناتولی مرکزی و غربی
زبان: ترکی عثمانی
دین: اسلام (اکثراً سنی حنفی)
کل جمعیت آناتولی (ترکیه امروزی) در سال 1914:
حدود ۱۵ تا ۱۷ میلیون نفر
شامل
ترک‌ها (مسلمان ترک)۷ تا ۸.۵ میلیون🔹 حدود 50–55٪
کردها۱.۵ تا ۲ میلیون🔸 حدود 12–15٪
ارامنه۱.۵ میلیون🟥 10٪
یونانی‌ها (روم‌ها)۱ تا ۱.۵ میلیون🟦 8–10٪
آشوری‌ها/سریانی‌ها۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار⚪ 2٪
یهودیان۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار🟨 1٪
عرب‌ها، چرکس‌ها، گرجی‌ها، لازها و دیگر اقلیت‌هاحدود ۱ میلیون⚫ 5–7٪
ترکیه‌ی امروز تقریباً تک‌قومیتی و تک‌زبانی (ترک مسلمان) است.
اما تا قبل از ۱۹۱۵–۱۹۲3 ترکیب آن بسیار چندقومیتی، چندزبانی و چنددینی بود.
مجموعه‌ای از نسل‌کشی‌ها، کوچ اجباری، تبعید، مبادله جمعیت (یونانی‌ها) و سیاست‌های آسیمیلاسیون باعث شد این تنوع از بین برود.
در دوران جنگ جهانی اول و سال‌های پس از آن، امپراتوری عثمانی و سپس دولت ترکیه شاهد چندین نسل‌کشی، پاک‌سازی قومی و جابجایی اجباری جمعیت بودند. این رخدادها تأثیرات عمیقی بر ساختار جمعیتی و سیاسی منطقه گذاشتند. مهم‌ترین موارد به شرح زیر است:
1. نسل‌کشی ارامنه (1915–1917):
عامل: دولت عثمانی (به‌ویژه حزب اتحاد و ترقی) ارامنه را به همکاری با روس‌ها در جبهه قفقاز متهم کرد.
میزان تلفات: تخمین‌ها بین 600 هزار تا 1.5 میلیون نفر ارمنی کشته شدند.
شیوه: اعدام مردان، تبعید اجباری زنان و کودکان به مناطق بیابانی سوریه (راه‌پیمایی‌های مرگ).
نتیجه: تقریباً نابودی کامل جمعیت ارمنی در آناتولی.
وضعیت امروز: بسیاری از کشورها (از جمله فرانسه، کانادا، آلمان) این وقایع را به رسمیت شناخته‌اند؛ ترکیه هنوز به طور رسمی آن را انکار یا کم‌اهمیت جلوه می‌دهد.
2. کشتار و اخراج آشوری‌ها و یونانیان:
الف) آشوریان:
کشته‌شدن بین 100 هزار تا 250 هزار نفر.
سکونتگاه‌ها در شرق آناتولی و مناطق مرزی عثمانی با ایران هدف قرار گرفتند.
این واقعه اغلب «نسل‌کشی فراموش‌شده» نامیده می‌شود.
ب) یونانیان آناتولی (Pontic Greeks):
قتل‌عام و اخراج از سواحل دریای سیاه و مناطق غربی.
تخمین تلفات: بین 300 هزار تا 500 هزار نفر.
علت: ترس از تجزیه‌طلبی و نزدیکی به دولت یونان.
3. تبادل جمعیت بین یونان و ترکیه (1923):
بر اساس پیمان لوزان، ترکیه و یونان توافق کردند که جمعیت‌های مسیحی ارتدوکس ترکیه و مسلمانان یونان را با هم تبادل اجباری کنند.
بیش از 1.5 میلیون یونانی ارتدوکس از آناتولی به یونان و حدود 500 هزار مسلمان ترک‌زبان از یونان به ترکیه منتقل شدند.
این اقدام عمدتاً با هدف ایجاد کشورهایی با هویت «یکدست قومی و مذهبی» انجام شد.
بسیاری از این مهاجران در شرایط بد اقتصادی و اجتماعی زندگی خود را از نو آغاز کردند.
4. ترکسازی و سیاست‌های ملیگرایانه (1923 به بعد):
دولت جدید ترکیه تحت رهبری آتاتورک سیاست «ملت واحد، زبان واحد» را اجرا کرد.
اقلیتهای زبانی، به‌ویژه کردها، علویها و لازها تحت فشار فرهنگی، سیاسی و گاه نظامی قرار گرفتند.
شورشهایی مانند شورش کردهای درسیم (1937–1938) با خشونت سرکوب شد و هزاران نفر کشته شدند.
