درود خدمت تمامی عزیزان؛
در ابتدای این مطالب، پیشنهاد می‌شود حتما از بخش نخست آن نیز مشاهده فرمایید.
همچنین با تشکر از محمد تی‌ان‌تی که در تهیه این مطالب کمک‌های شایانی به بنده کرده است.
•
در هر قرن میلادی، چه کشورهایی قدرت اول جهان بوده‌اند؟ یک ابرقدرت، باید بهترین ارتش و اقتصاد را داشته باشد؛ در زمینه علم و دانش نسبت به بسیاری از رقبای خود بهتر باشد، کمترین وابستگی را به دیگران داشته باشد و...
با گذشت چندین قرن، امپراتوری ها و دولت های بسیار زیادی بوجود آمدند و فقط چند امپراتوری یا دولت توانستند قدرت اول زمان خود باشند و نام خود را در تاریخ ماندگار کنند.
قرن‌های اول و دوم پیش از میلاد: شاهنشاهی اشکانی
پایتخت: تیسفون،هگمتانه، صددروازه، شوش، نسا، ارشاک، ری
زبان: پارتی، یونانی و آرامی
دین: زرتشت، کیش بابلی
پادشاهی اشکانی که در غرب به نام امپراتوری پارت شناخته می شود؛ حکومتی بود که نزدیک به ۴۷۱ سال بر غرب آسیا و آسیای میانه حکومت کرد.
این حکومت در سه قرن پیش از میلاد، توسط ارشک رهبر قبایل پرنی تاسیس شد. او با متحد کردن پارت ها و دیگر اقوام ایرانی به مبارزه علیه حکومت بیگانه سلوکیان پرداخت درسال ۲۴۷ ارشک در شهر نیا تاجگذاری کرد و امپراتوری اشکانیان روز به به روز بزرگتر شد.
آنها در قرن یک پیش از میلاد آنها قدرتمندترین امپراتوری جهان بودند؛ جمهوری روم به دنبال گسترش وسعت و حکومت خود بودند؛ اما حکومت اشکانی توان مقابله با نیروهای متجاوز را داشت. حکومت روم به دست سه نفر به نام های ژولیوس سزار، پومپه و کراسوس اداره می شد. سزار اقوام گل را شکست داد و پومپه هم در بالکان پیروزی هایی را بدست آورد و کراسوس هم برای بدست آوردن محبوبیت یه امپراتوری اشکانی حمله کرد.
سورنا سردار ایرانی رومیان را شکست داد و کراسوس هم کشته شد و اوضاع روم بهم ریخت. امپراتوری اشکانی به ابرقدرت آن زمان تبدیل شد؛ این نبرد شروع جنگی به مدت چند قرن میان ایران و روم بود.
پس از مدتی و در زمان سلطنت فرهاد چهارم، مارک آنتونی یکی از افراد با نفوذ و قدرتمند در جمهوری روم، تصمیم به حمله به ایران گرفت.
او درگیری هایی با سپاه های اشکانی داشت؛ اما با تامین نشدن غذا و سرما ارتش روم دچار مشکلاتی شد. آنتونی شروع به مذاکره با فرهاد چهارم کرد و از او خواست که پرچم روم را پس بگیرد و در عوض عقب نشینی کند، درنهایت این مذاکرات نتیجه‌ای نداشت. آنها عقب نشینی کردند تا به رود ارس رسیدند، مقابل حملات جنگ و گریزی ارتش ایران قرار گرفتند. تلفات سنگینی به آنها وارد شد و رومی ها تحقیر شدند.
در نهایت امپراتوری اشکانی با شورش اردشیر بابکان از بین رفت و امپراتوری ساسانی جای آن را گرفت
قرن سوم پیش از میلاد: امپراطوری سلوکیان
پایتخت: سلوکیه و انطاکیه
زبان: یونانی، پارسی و آرامی
دین: المیپانیسم، هلنیسم، کیش بابلی، یهودیت و زرتشت
حکومت یونانی تبار سلوکیان پس از مرگ اسکند کبیر و تجزیه قلمرو پهناور وی و سپس جنگ‌های دیادوچی، توسط یکی از سردارانش یعنی سلوکوس در قسمت‌های آسیایی امپراطوری مقدونیه تاسیس شد که دارای بیشترین وسعت بین حکومت‌های تازه تاسیس دیگر (امپراطوری بطلمیوسی در مصر و آنتیگونیدها در شبه‌جزیره بالکان) بود.
سلوکیان برای اداره امور داخلی کشور از ابتکارات حکومت پیش از خود یعنی هخامنشیان نیز استفاده می‌کردند. آنها مانند هخامنشیان سرزمین پادشاهی خود را به ۷۲ قسمت (ساتراپی) تقسیم کردند و برای هر ساتراپ، یک حاکم (ساتراپ) قرار دادند.
مشروعیت پادشاه این حکومت در جنگجویی و نظامی‌گری بود به طوری که پیروزی نظامی در آن دوران بیشتر از هر چیزی اهمیت داشت.
سلوکیان همچنین سعی در رواج فرهنگ یونانی در سرزمین‌های ایران و بین‌النهرین داشتند و سعی آنها بر این بود که تا جای ممکن، مهاجران یونانی وارد کشور کنند که درنهایت این عمل با قدرت گرفتن پارت‌ها و تاسیس شاهنشاهی اشکانی، راه به جایی نبرد. درنهایت با پیشروی شاهنشاهی اشکانی، قلمرو این امپراطوری تنها به شام (کمی بزرگتر از سوریه امروزی) محدود شد.
این حکومت در مجموع ۳۰ پادشاه داشت که آخرین آنها، فیلیپ دوم سلوکی بوده است که با شکست وی در جنگ با رومی‌ها، عمر امپراطوری سلوکیان نیز به پایان رسید.
قرن‌های چهارم، پنجم و ششم پیش از میلاد: شاهنشاهی هخامنشی
پایتخت: پاسارگاد، پارسه، شوش، بابل و هگمتانه
زبان: پارسی باستان، آرامی، مادی، ایلامی، سومری، مصری، یونانی
دین: زرتشت و آئین‌های محلی یونان، مصر و بابل
در قرن ۶ پیش از میلاد کوروش با پیروزی در برابر مادها، این امپراتوری را تأسیس کرد که توانست نیمی از جمعیت آن زمان را زیر پرچم خود درآورد.
این حکومت با ابداعات و سیستم حکومتی خود، تاثیرهای زیادی از خود بر جای گذاشت که تا امروز تاثیر برخی از آنها قابل مشاهده است.
تاسیس سیستم جاده‌ای باعث گسترش ارتباطات میان ملل های مختلف و در نتیجه تبادل عقاید، علوم و فنون و... میان ملت های مختلف شد.
ساخت کانال سوئز که دریای سرخ را به نیل و نیل را به دریای مدیترانه متصل می کرد از دیگر اقدامات تاثیرگذار این امپراتوری بود.
تاسیس سیستم جاده‌ای باعث گسترش ارتباطات میان ملل های مختلف و در نتیجه تبادل عقاید، علوم و فنون و... میان ملت های مختلف شد. ساخت کانال سوئز که دریای سرخ را به نیل و نیل را به دریای مدیترانه متصل می کرد از دیگر اقدامات تاثیرگذار این امپراتوری بود.
در زمینه هنر و معماری آنها از ملل های مختلفی مثل مصری، بابلی، یونانی و ایران الگو برداری کردند و آنها را با یکدیگر ترکیب کردند.
گارد ده هزار نفری جاویدان هم از دیگر ابداعات حکومت هخامنشیان بود که در زمان داریوش تاسیس شد که در صورت بیماری، مرگ، زخمی شدن و... یکی از اعضا نفرات ذخیره جایگزین آنها میشدند.
این پادشاهی در اوایل با وجود داشتن یک نیروی زمینی قدرتمند، فاقد نیروی دریایی بود. از دوره فرمانروایی داریوش، سرمایه گذاری برای تشکیل یک نیروی دریایی منظم شروع شد که در آن زمان هیچ یک از حکومت ها چنین نیروی نظامی منظم و مشابهی را نداشتند.
در نهایت این امپراتوری بزرگ توسط اسکندر مقدونی از بین رفت.
قرن هفتم پیش از میلاد: پادشاهی ماد
پایتخت: هگمتانه
زبان: مادی، پارسی باستان و سومری
دین: آئین محلی مادها، زرتشت
پادشاهی ماد، اولین حکومت از حکومت سلسله مراتب آریایی‌ها در ایران بوده است که توسط دیاکو (در برخی منابع دَهیوک نیز ذکر شده است) تاسیس شد.
این پادشاهی به منظور مقابله با امپراطوری آشور در غرب و شمال غربی فلات ایران شکل گرفت اما در زمان کمی، شاهان ماد توانستند گسترده حکومت را تا سیستان و پاکستان امروزی پیش ببرند. سپس در دوران هووخشتره با متحد دیگر خود یعنی پادشاهی اوراتو، مادها توانستند بر دشمن دیرینه خود، امپراطوری آشور غلبه کنند و نینوا (پایتخت وقت آشور و بزرگ‌ترین شهر آن دوران) را تصرف کنند. به گفته منابع تاریخی، اوج پادشاهی ماد در همین زمان و در فرمانروایی سومین پادشاه خود بود.
همچنین از دیگر نکات جالب درباره این پادشاهی، "قاضی مانند بودن" پادشاه حکومت است؛ به گونه‌ای که شاهان ماد به ویژه دیاکو علاوه بر امور کشورداری، به مسائل روزانه و شکایات مردم نیز رسیدگی می‌کردند.
به گفته هرودوت، مادها چهار شاه داشته‌اند که آخرین آنها ایشتوویگو (پدربزرگ کوروش بزرگ) بوده است.
درنهایت این حکومت در سال ۵۴۹ پیش از میلاد توسط کوروش بزرگ به امپراطوری هخامنشیان افزوده شد.
قرن‌های هشتم و نهم پیش از میلاد: امپراطوری آشور
پایتخت: شهر آشور، نینوا
زبان: اکدی، آرامی و سومری
دین: ادیان میانرودان باستان
امپراطوری آشوری، یک حکومت متمرکز در بین‌النهرین بوده است که غرب فلات ایران تا به مصر و دریای مدیترانه را در برمی‌گرفت.
درمجموع مدت زمان فرمانروایی این حکومت به سه قسمت کهن، میانه و نو تقسیم‌بندی می‌شوند که در زمان آشوری نو (مخصوصا در زمان حکومت شلمنسر سوم)، این امپراطوری به بیشترین وسعت خود رسید.
آشوری‌ها به جنگجویی و داشتن روحیه جنگ‌طلبی معروف بودند اما در زمینه‌های اقتصادی، مهندسی و ادبی نیز در دوران خود بسیار تاثیرگذار بودند به طوری تاثیر این امپراطوری تا سال‌ها پیش از فروپاشی نیز نمایان بود.
این حکومت دارای سیستم مدیریتی ارضی پیچیده بوده است که همین موضوع سبب شده بود بتوانند بر دشمنان خود چیره شده و قلمرو‌های به دست آورده را حفظ کنند.
درنهایت، این عمر امپراطوری در سال ۶۱۲ پیش از میلاد با شکست در مقابل اتحاد پادشاهی‌‌های ماد و اوراتو و سقوط پایتختش نینوا به اتمام رسید.
قرن دهم پیش از میلاد: دودمان ژو چین
پایتخت: فنگهاو و چنگژو
زبان: چینی باستان
دین: ادیان سنتی چین
دودمان ژو یکی از سه دودمان بزرگ چین است که در سال ۱۰۴۶ پیش از میلاد تاسیس شد.
این دودمان توسط پادشاه وو پس از نبرد مویه و پیروزی بر نیروهای دودمان شانگ که درنهایت موجب سقوط یین (پایتخت وقت شانگ) شد، به قدرت رسید.
از ویژگی‌های این دودمان که می‌توان به آنها اشاره کرد:
آغازگر علوم فلسفی چین
تاسیس دو ارتش قدرتمند به نام‌های باختر و چنگژو
اداره امور داخلی کشور به وسیله سیستم فئودالی
رشد و گسترش کشاورزی چین
قدرت گرفتن اشراف و افزایش نفوذ آنها در حکومت
همچنین این دودمان دارای بیشترین مدت زمان حکومت در بین حکومت‌های چینی است.
درنهایت این دودمان پس از ظهور سلسله چین (کین) سقوط کرد
هزاره‌های دوم و سوم پیش از میلاد: مصر باستان
پایتخت: متغیر طی ۳۰ دودمان
زبان: مصری باستان
دین: آئین سنتی مصری بر مبنای چندخدایی
تمدن مصر باستانی، حکومتی در اطراف رود نیل (طولانی‌ترین رود جهان) بود که توسط مَنتو (کاهن مصری) به ۳۰ دودمان و ۷ دوره تقسیم شده است.
دوره اول، دودمان اول مصر را در برمی‌گیرد و به عنوان پیش‌زمینه دودمان‌های دیگر به حساب می‌آید.
دوره دوم که با نام پادشاهی کهن نیز شناخته می‌شود، دومان‌های دوم الی ششم را شامل می‌شود؛ همچنین از این دوره به عنوان عصر اهرام نیز یاد می‌شود.
دوره سوم با نام پادشاهی میانه نخست، شامل دودمان‌های هفتم الی دهم است. در دوره میانه نخست هرج مرج‌های فراوانی رخ داد که به این منظور، این دوره بیشتر به بی‌ثباتی معروف است تا دلایل دیگر. دوره چهارم با نام پادشاهی میانه، شامل دودمان‌های یازدهم و دوازدهم است. برعکس دوره‌های پیشین، این دوره دارای ثبات بیشتری بوده؛ همچنین نشانه‌هایی از رشد و شکوفایی در این دوره دیده می‌شود. دروه پنجم با نام دوره دوم میانه، شامل دودمان‌های سیزدهم الی هفدهم است که در آن، ثبات و رشد نسبی دیده می‌شود.
سپس نوبت به دوره ششم می‌رسد که مورخان از آن به عنوان پیشرفته‌ترین و بزرگ‌ترین دوره مصر باستان یاد می‌کنند. این دوره شامل دودمان‌های هجدهم الی بیستم است.
درنهایت دوره هفتم به نام دوره متاخر شناخته می‌شود که شامل دودمان‌های بیست‌‌ویکم الی سی‌ام است. بیشتر دودمان‌های این دوره تحت استعمار قدرت‌های بزرگ دیگر بودند که درنهایت پس از ظهور هخامنشیان و سپس امپراطوری اسکندر به طور کامل نابود شد.
باتشکر از همراهی شما ♡
