| میگ-۲۹ |
|
|
| |
| کشور سازنده |
شوروی |
| تولیدکننده |
شرکت هواگرد روسی میگ |
| نخستین پرواز |
۶ اکتبر ۱۹۷۷ |
| معرفی‌شده در |
ژوئیه ۱۹۸۲ |
| وضعیت |
در حال خدمت |
| کاربر اصلی |
ایران
هند
روسیه
ازبکستان
|
| ساخته‌شده |
۱۹۸۱–اکنون |
| تعداد ساخته‌شده |
بیش از ۱٬۶۰۰ |
| گونه‌ها |
میکویان میگ-۲۹ام
میکویان میگ-۲۹کی
میگ-۳۵ |
میکویان میگ-۲۹ (روسی: Микоян МиГ-29؛ سامانه نامگذاری در ناتو: فالکروم) جت جنگنده نسل چهارم دوموتوره و دوسکانهٔ فرامانورپذیر است که در دهه ۱۹۷۰ در شرکت میگ اتحاد جماهیر شوروی به‌عنوان یک جنگنده برتری هوایی طراحی شد. نخستین نمونه اولیه این هواپیما در سال ۱۹۷۷ به پرواز درآمد و از سال ۱۹۸۳ به ارتش شوروی پیوست. میگ-۲۹ از بهترین محصولات صادراتی برای شوروی در زمان خود و برای روسیه در حال حاضر است، این هواپیما همچنان توسط روسیه و بسیاری کشورهای دیگر استفاده می‌شود.
جت جنگنده دوموتوره و دو سکانه میگ-۲۹ شباهت زیادی به جنگنده بزرگ‌تر سوخو-۲۷ دارد که هم‌زمان با آن طراحی و تولید شد. این دو جنگنده به منظور رقابت با جنگنده‌های آمریکایی اف-۱۵ ایگل و اف-۱۶ فایتینگ فالکن ساخته شدند.[۲]
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، نیروهای نظامی چندین جمهوری سابق شوروی به استفاده از جنگنده میگ-۲۹ ادامه دادند که بزرگ‌ترین آن‌ها نیروی هوافضای روسیه است. نیروی هوافضای روسیه قصد داشت ناوگان موجود خود را به پیکربندی مدرن‌تر میگ-۲۹اس‌ام‌تی ارتقا دهد، اما مشکلات مالی تحویل این هواپیماها را محدود کرده است. میگ-۲۹ همچنین یک هواپیمای صادراتی محبوب بوده است؛ بیش از ۳۰ کشور این هواپیما را به کار برده‌اند یا در حال حاضر از آن استفاده می‌کنند. بر اساس برآورد فلایت گلوبال در سال ۲۰۲۴، حدود ۸۰۹ فروند میگ-۲۹ از انواع مختلف در خدمت نیروهای هوایی جهان هستند که آن را به پنجمین جنگنده فعال رایج تبدیل کرده است.
تاریخچه
کابین میگ-۲۹اِی
کابین میگ-۲۹اِی
برنامهٔ ساخت هواپیمای میگ ۲۹ همانند سوخو-۲۷ به سال ۱۹۶۹ میلادی بازمی‌گردد. در آن زمان شوروی برنامه اف-ایکس (F-X) ایالات متحده را زیر نظر داشت که به ساخت هواپیمای اف-۱۵ منجر گردید.[۳] شوروی دریافت که هواپیماهای جدید ساخت آمریکا تا حد قابل‌توجهی دارای برتری نسبت به تمامی هواپیماهای شوروی هستند و از تکنولوژی پیشرفته‌تری نسبت به این کشور برخوردار هستند.
هواپیمای میگ-۲۱ با وجود چالاکی زیاد و قدرت مانور خوب خود، در شب قادر به انجام مأموریت نبود و برد عملیاتی به نسبت کوتاهی داشت و همچنین از عدم توانایی استفاده از جنگ‌افزارهای گوناگون در حد قابل ملاحظه‌ای رنج می‌برد. هواپیمای میگ-۲۳ که با هدف مقابله با هواپیمای اف-۴ فانتوم ۲ طراحی و ساخته شده بود با وجود سرعت و برد عملیاتی مناسب و داشتن فضای کافی برای حمل سوخت و جنگ‌افزارهای مختلف، از قدرت مانور کمی برخوردار بود و در نبردهای هوایی (داگ‌فایت) تا حد زیادی ناموفق نشان می‌داد چنین شد که شوروی به فکر ساخت یک هواپیما که ضمن داشتن چالاکی و قدرت مانور خوب دارای برد عملیاتی کافی و امکان استفاده از جنگ‌افزارهای گوناگون در حد خوبی را داشته باشد، افتاد. علاوه بر این موارد این هواپیما می‌بایست از سیستم‌های اویونیک پیشرفته برای رقابت با هواپیماهای ساخت آمریکا هم استفاده می‌کرد. در واکنش به این نیاز ستاد فرماندهی شوروی درخواست ساخت هواپیمای پیشرفته تاکتیکی را در طرح PFI (Perspektivnyi Frontovoi Istrebitel) که مخفف هواپیمای پیشرفته تاکتیکی به زبان روسی است را مطرح کرد. مشخصات خواسته شده برای این طرح، از سوی شوروی تا حد زیادی افراطی و بلندپروازانه بود هواپیمای مورد درخواست آنان باید برد عملیاتی زیاد، قابلیت خوب برای نبردهای نزدیک، چالاکی و مانور عالی، دارای حداقل سرعت ۲ ماخ، دارای قابلیت حمل تسلیحات سنگین، به همراه استفاده از آئرودینامیک پیشرفته که این مورد آخر توسط مؤسسه آئرودینامیک روسیه به همراهی شرکت سوخو در حال انجام مراحل تحقیقاتی بود.
نگاره‌ای از یک فروند جنگندهٔ میگ-۲۹ از اسکادران کوچیوسکو نیروی هوایی لهستان.
یک فروند جنگنده میگ-۲۹ درحال پارک در نمایشگاه هوایی واقع در نمایشگاه آبوتسفورد، سال ۱۹۸۹
یک فروند جنگنده میگ-۲۹ نیروی هوایی آلمان
در سال ۱۹۷۱ شوروی تخمین زده بود طرح هواپیمای پی‌اف‌آی یا همان هواپیمای پیشرفته تاکتیکی می‌بایست پر هزینه باشد در نتیجه این طرح را به دو طرح مختلف تقسیم کردند؛ طرح ال‌پی‌اف‌آی که ساخت یک هواپیمای تاکتیکی پیشرفته سبک‌وزن و طرح تی‌پی‌اف‌آی که ساخت یک هواپیمای تاکتیکی سنگین‌وزن بود. طرح کلی پی‌اف‌آی هواپیمای پیشرفته تاکتیکی اولیه به دو طرح تخصصی تر تبدیل شد که در هر کدام به روی بعضی از مشخصات بیشتر از سایر مشخصات با توجه به هدف ساخت و نوع مأموریت تأکید شده بود. طرح هواپیمای تاکتیکی پیشرفته سبک‌وزن یا همان ال‌پی‌اف‌آی (LPFI) به شرکت میگ سپرده شد و سرانجام به ساخت هواپیمای میگ-۲۹ منجر شد و طرح هواپیمای پیشرفته تاکتیکی سنگین‌وزن یا همان تی‌پی‌اف‌آی (TPFI) برای مقابله با هواپیمای اف-۱۵ به شرکت سوخو سپرده شد که این طرح نیز با ساختن هواپیمای سوخو سو-۲۷ به پایان رسید. مشابه همین اتفاق در طرح آمریکا هم اتفاق افتاده بود و طرح جنگنده تاکتیکی پیشرفته آن‌ها هم به دو طرح مجزا تقسیم شد و جنگنده سنگین اف-۱۵ ایگل و دو جنگنده سبک اف-۱۶ فایتینگ فالکن و اف-۱۷ کبرا برای برآوردن نیازهای مشابه تولید شدند.
طراحی هواپیمای ال‌پی‌اف‌آی با مشخصات جدید در سال ۱۹۷۴ شروع گردید و به ساخت هواپیمای میگ-۲۹آ منجر گردید. اولین پرواز این هواپیما در ۶ اکتبر ۱۹۷۷ صورت گرفت. هواپیمای میگ-۲۹ تنها یک ماه بعد از اولین پرواز خود در نوامبر ۱۹۷۷ از سوی ماهواره‌های جاسوسی آمریکا مورد شناسایی قرار گرفت. این هواپیما هنگامی که در مرکز آزمایش پرواز ژوکوفسکی در نزدیکی شهرک رامنسکویه حضور داشت مورد شناسایی قرار گرفت و ایالات متحده هواپیمایی با مشخصات شبیه به هواپیمای اف-۱۷ مشاهده کرد.[۴][۵]
میگ۲۹بی با تأخیری که به دلیل حادثه در دو نمونه اولیه میگ-۲۹ ای و ایراد در موتورها بود، در ژوئن سال۱۹۸۳ وارد خدمت شد، و ناتو هواپیمای میگ-۲۹ بی را فالکروم-ای نامگذاری کرد. به‌طور منطقی باید میگ-۲۹آ باید فالکروم-ای نامیده می‌شد، ولی به دلیل آنکه تا قبل از آن ناتو میگ-۲۹ ای را مشاهده نکرده بود، میگ۲۹-بی را نمونه ابتدایی میگ فرض کرد، و فالکروم ای نامگذاری کرد. هواپیمای میگ-۲۹ در مجموع به تعداد ۱۶۰۰ فروند تولید شد. اولین باری که میگ-۲۹ در غرب به نمایش عمومی درآمد در ژوئیه ۱۹۸۶ در فنلاند بود و بعد از آن در سپتامبر ۱۹۸۸ در نمایشگاه هوایی فارنبورو در بریتانیا به نمایش درآمد و غربی‌ها تحت تأثیر قدرت زیاد و چالاکی این هواپیما قرار گرفتند.
میگ-۲۹ در زمان شوروی مورد توجه قرار داشت، اما بعد از شوروی، با وجود مجهز شدن به سیستم‌های هوانوردی پیشرفته و چند منظوره بودن و قابلیت حمل مخازن سوخت خارجی و امکانات گسترده دیگر مورد توجه روسیه قرار نگرفت؛ که این به دلیل سیاست نامناسب مسئولان شرکت میگ نسبت به شرکت سوخو در شناخت خواست و تمایل مسئولان روسیه‌است. با این وجود مسئولان شرکت میگ با گسترش این هواپیما سعی در صادرات آن به خارج از کشور را دارند. البته به نقل از منابع غیررسمی دستیابی غرب به اطلاعات هواپیمای میگ-۲۹ از دلایل مهم این تصمیم از جانب مقامات روسیه است.
هواپیمای میگ-۲۹ در حال حاضر تحت پروژه‌های مختلف توسعه و بهینه‌سازی قرار دارد و آخرین نمونه‌های این هواپیما میگ-۲۹ اس‌ام‌تی و میگ-۲۹ ام۲ هستند. نمونه جدید ناونشین هواپیمای با نام میگ-۲۹کی برای استفاده در نیروی دریایی هند که به تازگی ناو هواپیمابر دریاسالار گورشکوف را از روسیه خریداری کرده در حال تولید است.
