طرفداری- پارما نیز همانند بسیاری از تیم‌های ایتالیایی دورانی طلایی را سپری کرد و این دوره پر افتخار مربوط به تا قبل از سال 1999 است. در ابتدای دهه نود، کمپانی لبنیات پارمالات که اسپانسر باشگاه پارما بود، این تیم را خریداری کرد. سرمربیگری این تیم بر عهده نویو اسکالا بود که پس از صعود این تیم به سری آ در 1990 وی توانست تا در بین سال‌های 1992 تا 1995، پارما را قهرمان کوپا ایتالیا، جام در جام اروپا و جام یوفا کند. ثروت کالیستو تانتزی، پارما را از تیمی محلی در رجیو امیلیا به تیمی مدعی در میان غول‌های فوتبال ایتالیا تبدیل کرد. برای قدرت پارما، باید گفت که؛ آنها بودند که به رکورد افسانه‌ای 58 بازی بدون شکست پیاپی میلان پایان دادند.
وقتی اسکالا جایش را به کارلو آنچلوتی داد، دوران جدیدی در پارما شروع شد. سپس آنچلوتی تازه کار، اشتباهات بزرگی انجام داد. زولا را فروخت و فرصت خرید روبرتو باجو را رد کرد. اما در عوض آنچلوتی بازیکنانی از آکادمی را به تیم اصلی آورد و خط حمله جدیدی متشکل از انریکو کیه زا و هرنان کرسپو را در تیمش ساخت. آنچلوتی بالاخره در سال 1998 و یک سال پیش از آن که هدایت یوونتوس را بر عهده گیرد از سوی تانتزی اخراج شد و آلبرتو مالسانی هدایت پارما را عهده دار شد. تانتزی، مالک پارما، فرد صبوری نبود و می‌خواست تا پارما علاوه بر نتیجه گرایی، سرگرم کننده نیز بازی کند. جاه طلبی‌های مالک وقت پارما شاید اکنون خیالی به نظر برسد اما آنها در لیگی حضور داشتند که در آن زمان، می‌توانستند تا با توجه به جذابیت‌های لیگ، هر بازیکن بزرگ خارجی را جذب کنند.
فوتبال ایتالیا و شاید تمام باشگاه‌های این کشور در اواخر دهه 80 به اوج رسیدند و تغییراتی در فوتبال ایتالیا ایجاد شد که طی آن، تیم‌ها از حالت سنتی کاتناچو به فوتبال هجومی و زیبا تغییر رویه دادند و حضور بازیکنانی چون مارکو فن باستن، دیگو مارادونا، رودی فولر، آبل بالبو، روبرتو باجو و یورگن کلینزمن شاهدی بر این مدعاست. یک دهه بعد، مهاجمان سری آ به اوج رسیدند و گابریل باتیستوتا، رونالدو، اولیور بیرهوف، هرنان کرسپو، مارچلو سالاس و کریستین ویری در سری آ توپ می‌زدند. به قدری سری آ در دهه نود شکوهمند بود که حتی در انگلیس نیز سری آ طرفداران زیادی داشت و تمام دنیا، فوتبال ایتالیا را تماشا می‌کرد.
کیفیت فردی بازیکنان سری آ چیزی بود که بیش از خود بازی‌های سری آ، فوتبال ایتالیا را جذاب می‌کرد. پارمای سال 99 تیم جذابی بود که تقریبا تمام بازیکنان مهم این تیم، در خود پارما پرورش یافته بودند. تیمی که در سال 1999 داشتند، متشکل از جانلوییجی بوفون (گران ترین دروازه بان دنیا) هرنان کرسپو (گران ترین بازیکن آینده دنیا) فابیو کاناوارو (بهترین بازیکن جهان در سال 2006) و لیلیان تورام (رکورددار بازی ملی تیم ملی فرانسه) بود. سه بازیکن از این چهار بازیکن، 25 سال یا کم تر سن داشتند و این تنها یک تیم منطقه‌ای بود که در استادیومی 29 هزار نفری به میدان می‌رفت.
پارما در سال 1999 در برابر مارسی، قهرمان جام یوفا شد و پس از آن، دوران افت پارما و پایان دوران طلایی این تیم آغاز شد. پارما تا سال 2002 هرگز در خارج از شش تیم برتر سری آ قرار نگرفت اما پس از آن، این خروج از جمع مدعیان شروع شد. پارما در بین سال های 1999 تا 2003 بازیکنان مهم و بزرگی از جمله ورون، کیه زا، کرسپو، دینو باجو، اورتگا، بوفون، تورام، کاناوارو، موتو و آدریانو را فروخت و بازیکنانی جانشین آن ها شدند که اغلب سطح ضعیف تری داشتند و قیمت های سنگینی برای آن ها هزینه شد. پایانی تلخ برای ماجراجویی دهه نود پارما رقم خورد و رویاهای بزرگ پارما با ورشکستگی مدیر جاه طلب این تیم، نابود شد. پارما، یک خانه شنی نبود بلکه همانند کاخ باشکوهی در سری آ شد که در نهایت ویران شد.
سرمربی افسانه‌ای پارما؛ آلبرتو مالسانی
داستان مالسانی، یک داستان فوق العاده است. این داستان یک بازیکن نیمه حرفه‌ای است که در سن 24 سالگی از دنیای فوتبال خداحافظی کرد و سپس به استخدام یک شرکت عکاسی در آمد اما دوربین کانن، باعث نشد تا مالسانی رویای مربیگری اش را رها کند. او در آمستردام کار می‌کرد و روی سبک توتال فوتبال آژاکس مطالعه می‌کرد و آن ها را مورد بررسی قرار می‌داد. مالسانی در این کار خود به قدری متعهد بود که حتی به تمرینات بارسلونای یوهان کرایوف رفت و آن ها را نیز مورد بررسی قرار داد.
با ذخیره میزان قابل توجه پول از حرفه عکاسی، مالسانی عکاسی را در 33 سالگی رها کرد و هدایت تیم جوانان کیه وو در سری سی را عهده دار شد و یک سال بعد، وی در کیه وو کمک مربی شد. او در نهایت به عنوان سرمربی کیه وو برگزیده شد و در فصل اول سرمربیگری خود، کیه وو را قهرمان سری سی کرد. برای اولین بار در تاریخ، کیه وو به سری بی رسید. پس از کار در فیورنتینا، مالسانی به پارما ملحق شد و او فرد ایده آلی برای اجرای سیستم فوتبال هجومی تانتزی بود. مالسانی با سه مدافع بزرگ تیم خود از جمله کاناوارو، تورام و سنسینی، سیستم 2-5-3 را برگزید و ورون نیز در خط هافبک، به کیه زا و کرسپو کمک می‌کرد. اگر این سیستم جواب نمی‌داد، تیم های کمی در سری آ بازیکنانی با مهارت آسپریلا و آبل بالبو وجود داشتند.
اما در نهایت، داستان رویایی مالسانی پایانی تلخ داشت. بازیکنان جوانی در پارما پرورش یافتند و سپس به تیم های بزرگ منتقل شدند اما سرنوشت مالسانی در پارما، خوب رقم نخورد. او سپس در تیم های ورونا، مودنا، سیه نا، اودینزه، پاناتینایکوس، جنوا (دو بار)، پالرمو و ساسولو سرمربیگری کرد که تجربه مربیگری او در مودنا و ورونا، به سقوط تیمش منجر شد. تیم پارمای 1999 شاید به عظمت رسیده باشد اما فارغ از این نتیجه، مالسانی دوران فاجعه ای را پس از پارما تجربه کرد.
بازیکنان بزرگ پارما؛ آن قدر اسامی بزرگ هست که خودتان انتخاب کنید
جانلوییجی بوفون؛ تنها بازمانده نسل طلایی پارما که بسیاری وی را بهترین دروازه بان تمام ادوار می دانند.
فابیو کاناوارو؛ کاپیتان تیم ملی ایتالیا در جام جهانی 2006 و بهترین بازیکن جهان در همین سال. او در 33 سالگی راهی رئال مادرید شد و توپ طلایش را در این تیم دریافت کرد.
لیلیان تورام؛ وی که در سال 1998 با فرانسه قهرمان جهان شد، بعدا به یوونتوس منتقل شد و بسیاری نیز او را در زمره بهترین مدافعان تاریخ می دانند.
دینو باجو؛ هافبک باکس کم تر دیده شده ای که از ارکان کلیدی پارما در فاز دفاعی و هجومی بود.
سباستین ورون؛ هافبکی خلاق و فوق العاده که متاسفانه وی در انگلیس نتوانست به درخشش خود ادامه دهد.
هرنان کرسپو؛ مهاجم 21 ساله ای که به پارما آمد و در طول چهار سال حضورش در این تیم، 80 گل به ثمر رساند.
انریکو کیه زا؛ یکی از بهترین مهاجمان تاریخ سری آ که نقش مهمی در موفقیت های اروپایی پارما ایفا کرد.
بازی تاریخی پارما؛ فینال جام یوفای 1999
پارما برای فتح اسکودتو معمولا شانس زیادی نداشت اما تانتزی علاقه زیادی به فتح مهم ترین جام داخلی ایتالیا داشت. دفاع پارما جوان بود و جای پیشرفت زیادی داشت اما آن ها گاهی اوقات مرتکب اشتباهاتی نیز می شدند. دینو باجو و آلن بوغوسیان، دو هافبک دفاعی پارما قابل اعتماد بودند. مهاجمان پارما نیز حاشیه های خود را داشتند و با این حال، پارما، یک مدعی اصلی برای فتح اسکودتو نبود.
در سال 1993 نویو اسکالا در این مورد گفت که پارما از نظر ذهنی و بدنی شانس زیادی برای قهرمانی در این جام ندارد. اما در بازی های رو در رو و حذفی، می توانم بگویم که می توانیم با هر تیمی رقابت کنیم. پارما در زمان اسکالا توانست به نایب قهرمانی سری آ دست یابد. عنوانی که آنچلوتی و مالسانی نیز نتوانستند آن را تکرار کنند. در فصل 99-1998 این ضعف ذهنی و بدنی، خود را به خوبی نشان داد. پارما علی رغم پیروزی 4-0 برابر میلان در خانه، پیروزی رفت و برگشت برابر یوونتوس و کسب پیروزی برابر پنج تیم از هشت تیم بالای جدول در خانه، برابر شش تیم بالای جدول 14 امتیاز از دست داد و بنابر این مشخص شد که پارما برای کسب موفقیت روی مسابقات حذفی تمرکز کند.
پارما، تمام تمرکز خود را در جام یوفا گذاشت و آن ها به آسانی توانستند تا در استادیوم لوژنیکی روسیه، مارسی را مغلوب کنند و قهرمان جام یوفا شوند. در راه رسیدن به فینال، آن ها در پنج بازی از مرحله یک چهارم نهایی تا فینال، 15 گل به ثمر رساندند. در حقیقت، اوج درخشش پارما، در دور برگشت یک چهارم نهایی جام یوفا برابر بوردو بود. بوردو که بالاتر از مارسی در آن سال قهرمان لیگ فرانسه شد و از ستارگانی چون لوران بلان، رابرت پیرس، ویلیام گالاس، فابریتزیو راوانلی، آندریاس کوپکه و کریستوف دوگاری بهره می برد، برابر پارما با شش گل شکست خورد. کرسپو و کیه زا، هر دو در این دیدار دو گل به ثمر رساندند و علی رغم نمایش درخشان پارما در این دیدار، تنها 16 هزار نفر از نزدیک این بازی را دیدند.
بعدا چه بر سر پارما آمد؟
پس از دوران طلایی پارما، بازیکنان مهم پارما این تیم را به مقصد غول های سری آ، لالیگا و لیگ برتر ترک کردند. پارما علی رغم نقل و انتقالات اشتباه و پر هزینه برای جانشینی بازیکنان بزرگ خود، همچنان به فعالیت ادامه داد اما ورشکستگی کمپانی پارمالات ضربه اصلی را به این تیم وارد کرد. این بزرگ ترین ورشکستگی در سطح اروپا بود که بدهی های تانتزی به مبلغی حدود 10 الی 13 میلیارد یورو رسید. به دلیل تراز نامه های جعلی، تانتزی به هشت سال زندان محکوم شد و به دلیل این که آث پارما، عملا در پرداخت بدهی هایش ناتوان بود، به دولت تحویل داده شد و نام باشگاه به پارما اف سی تغییر کرد.
سو مدیریت، بازهم دست از سر پارما بر نداشت. پارما پس از عبور از بحران اول، بار دیگر در سال 2015 ورشکسته شد و به سری دی فرستاده شد. سپس نام پارما اف سی به پارما کالچو تغییر یافت. بحران مالی به حدی بود که دو جام یوفای پارمای بزرگ برای بهبود وضعیت مالی به مزایده گذاشته شد اما با کمک مالی اسطوره های این تیم از جمله نویو اسکالا، از فروش این جام های با ارزش جلوگیری شد.
پارما بلافاصله از سری دی به لگا پرو، دسته سوم فوتبال ایتالیا راه یافت. پارما در لگا پرو نیز عالی کار کرد و بلافاصله به سری بی رسید. پارما در فصل 18-2017 دوباره در سری بی حاضر شد و فصل را مقتدرانه آغاز کرد اما در ادامه به مشکل خورد و حتی تا رده نهم جدول نیز پایین رفت اما شاگردان دی آورسا، سرمربی پارما از زمستان دوباره خوب کار کردند و با کمک آماتو چیچیرتی که از بنونتو به این تیم پیوست توانستند برد های مهمی کسب کنند. طی هفته های پایانی، پارما در رده های سوم و چهارم بود و امید زیادی برای صعود مستقیم به سری آ نداشت اما در هفته پایانی پارما توانست با نتیجه 2-0 بر اسپتزیا غلبه کند و فروزینونه رده دومی، با دریافت گل دقیقه 90 از صعود مستقیم به سری آ باز ماند. با این نتایج پارما به طرز شگفت انگیزی پس از تنها سه فصل از لیگ آماتوری ایتالیا به سری آ رسید. حالا کاپیتان لوکارلی، مرد وفاداری که در سری دی نیز با این تیم ماند، می تواند با خیال راحت بازنشسته شود زیرا او دین خود به پارما را ادا کرده و مزد وفاداری خود را به بهترین نحو گرفت.
