اختصاصی طرفداری - تیم ملی بسکتبال ایران پس از قهرمانی سال 2007 تا سال 2013 قدرت برتر بسکتبال آسیا بود و در 4 دوره متوالی بسکتبال قهرمانی آسیا به جز مسابقه‌ای که در سال 2007 به عمد در مرحله دوم به لبنان واگذار کرد طی 34 مسابقه دیگر فقط در یک رقابت شکست خورد، شکستی تلخ در مرحله یک چهارم نهایی سال 2011 مقابل اردن که مانع صعود ایران به المپیک 2012 لندن شد.
ایران قدرت بلامنازع آسیا
تیم ایران در حالی وارد مسابقات قهرمانی آسیا سال 2011 در شهر ووهان چین شد که بعد از دو قهرمانی متوالی در بالاترین سطح از اعتماد به نفس قرار داشت، ایران که در سال 2007 از غیبت تیم اصلی چین استفاده کرد و به عنوان نخست دست یافت دو سال بعد در خاک این کشور با شکست تیم کامل چین با 18 امتیاز اختلاف به عنوان قهرمانی رسیده بود و به عنوان مدعی نخست قهرمانی پا به مسابقات آسیایی 2011 می‌گذاشت، مسابقاتی که بار دیگر به میزبانی چین برگزار می‌شد و تیم قهرمان آن جواز حضور در المپیک 2012 لندن را نیز کسب می‌کرد.
تیم ایران بعد از حضور در المپیک 2008 پکن و جام جهانی بسکتبال 2010 ترکیه دیگر تیمی جوان و کم تجربه نبود و ستاره‌های نسل طلایی بسکتبال ایران در اوج آمادگی خود قرار داشتند، حامد حدادی، صمد نیکخواه بهرامی، مهدی کامرانی، حامد آفاق، اوشین ساهاکیان و جواد داوری همگی با سنی بین 25 تا 29 سال در ترکیب تیم ملی کشورمان حاضر بودند و ارسلان کاظمی هم پس از درخشش در جام جهانی 2010 به این جمع اضافه شده بود، بازیکنی که بعد از تلاش فراوان فدراسیون بسکتبال سرانجام چند روز مانده به مسابقات از امریکا به ترکیب یاران وسلین ماتیچ سرمربی صرب تیم ملی ایران اضافه شد. ماتیچ که در سال 2009 هم همراه با ایران قهرمان آسیا شده بود، پس از کسب مدال برنز بازی‌های آسیایی 2010 گوانگژو با ترکیبی ناقص و در غیاب صمد نیکخواه و حامد حدادی این بار با ترکیب کامل و استفاده از تمامی نفرات به دنبال قهرمانی آسیا و صعود به المپیک بود.
وسلین ماتیچ، سرمربی تیم ملی ایران از 2009 تا 2011
مسابقات آسیایی 2011
ایران مسابقات را با بردی نه چندان مقتدرانه مقابل چین تایپه آغاز کرد، در این مسابقه ایران که در فاز هجومی کاملا ناهماهنگ بود با نتیجه عجیب 49-37 از سد حریف گذشت تا زنگ خطر اول برای مدعی نخست عنوان قهرمانی به صدا در آید، در مسابقه دوم تیم قطر که به دلیل اخراج نفراتش به دلیل جعل پاسپورت تنها 7 بازیکن در اختیار داشت به نشانه اعتراض با خطاهای عامدانه بازیکنانش را با 5 خطا از زمین اخراج کرد تا این رقابت در همان کوارتر نخست به دلیل باقی ماندن تنها یک بازیکن قطری در زمین با نتیجه 40-4 به سود ایران خاتمه پیدا کند! ایران در بازی آخر دور اول با نتیجه یک‌طرفه 132-38 تیم ضعیف ازبکستان را نیز شکست داد تا به عنوان تیم نخست راهی دور دوم شد. در این مرحله ایران ابتدا 121-36 مالزی را در هم کوبید، سپس رقیب دیرین خود لبنان را با نتیجه مقتدرانه 76-45 شکست داد و در رقابت آخر برای سرگروهی هم تیم خوب کره جنوبی را 79-62 از پیش رو برداشت تا به عنوان تیم نخست گروه راهی مرحله یک چهارم نهایی شود. رقیب ایران در این مرحله تیم اردن بود، تیمی که با 3 شکست مقابل چین، فیلیپین و ژاپن در گروه مقابل چهارم شده بود و تنها با پیروزی مقابل تیم‌های ضعیف سوریه و امارات و اندونزی به این مرحله صعود کرده بود.
آشنایی با تیم اردن
بسکتبال یکی از ورزش‌های پرطرفدار کشور اردن است، کشوری که همراه با سایر تیم‌های غرب آسیا از حدود سال 2000 میلادی به جمع مدعیان قاره پهناور آسیا اضافه شد و از سال 2005 با کمک گرفتن از اردنی‌تبارهای حاضر در امریکا همواره رقیبی خطرناک برای تیم ملی کشورمان محسوب می‌شد. بر اساس قوانین فدراسیون بین‌المللی بسکتبال فیبا که تاکنون نیز پابرجا هستند، هر کشور می‌تواند از یک بازیکن کاملا خارجی در ترکیب خود استفاده کند اما سایر نفرات در صورت تولد در کشوری دیگر باید تا قبل از 16 سالگی پاسپورت کشور دوم را دریافت کرده باشند. اردن با استفاده از همین قانون راشیم رایت امریکایی را به ترکیب خود اضافه کرد، در کنار رایت تیم ملی اردن از بازیکنان امریکایی‌تبار دیگری نیز سود می‌برد. سام داگلاس (یا به عبارتی دیگر اسامه دغلس) گارد راس 2 متری و انور سوبزوکوف (یا انفر شوابسوقه) شوتینگ گارد این تیم هر دو بزرگ شده امریکا اما با اصلیت اردنی بودند. این سه بازیکن در کنار برادران فلسطینی الاصل عباس ترکیب اصلی این تیم را تشکیل می‌دادند که زید عباس در کنار راشیم رایت و سام داگلاس سه ستاره اصلی تیم ملی اردن بودند.
راشیم رایت بازیکن امریکایی اردن مدت کوتاهی نیز در لیگ ایران فعالیت داشت
اردن که در سال 2007 مقابل تیم ایران شکست خورده بود، در سال 2009 حتی به مرحله نیمه‌نهایی مسابقات هم رسید و در این مرحله تنها با 2 امتیاز اختلاف و پرتاب ثانیه‌های آخر صمد نیکخواه بهرامی مغلوب تیم ملی کشورمان شد. اردن با شکست لبنان در مسابقه رده‌بندی به عنوان تیم سوم آسیا به جام جهانی 2010 نیز صعود کرده بود و بعد از حضور در مسابقات جهانی به عنوان تیمی باتجربه و خطرناک پا به مسابقات آسیایی 2011 می‌گذاشت، تیمی که با هدایت تب بالدوین مربی نیوزلندی به دنبال حداقل حضور در جمع 4 تیم برتر آسیا بود. اما اردن علی‌رغم داشتن تمامی ستارگان خود مسابقات را بسیار بد آغاز کرد و در تمام دیدارهای دشوار خود تا پیش از رویارویی با ایران شکست خورده بود، اردن با دو شکست نزدیک و باخت سنگین 33 امتیازی مقابل چین در حالی مقابل ایران قرار گرفت که کمتر کسی شانسی برای این تیم متصور می‌شد.
گزارش بازی و تصمیمات عجیب آقای مربی
مسابقه ایران و اردن صبح روز جمعه 1 مهر 1390 به وقت تهران به عنوان اولین مسابقه مرحله یک چهارم نهایی برگزار شد، اتفاق عجیب عدم حضور صمد نیکخواه بهرامی در ترکیب اصلی ایران بود، کاپیتان تیم ملی به دلیل مصدومیت مقابل کره جنوبی با صلاحدید سرمربی از ابتدا بازی نکرد تا سعید داورپناه در کنار کامرانی، آفاق، ساهاکیان و حدادی 5 مرد ابتدایی تیم ملی ایران را تشکیل دهند. در طول بازی ارسلان کاظمی بارها به جای ساهاکیان در پست 4 وارد میدان شد و آرن داوودی نیز به تناوب به جای مهدی کامرانی یا حامد آفاق به زمین آمد تا در پست‌های 1 و 2 به تیم ملی کمک کند اما تصمیم عجیب سرمربی صرب تیم ملی استفاده از مهراد آتشی به جای سعید داورپناه در پست 3 در دقایقی از نیمه اول بود، بازیکنی که پیش از آن چندان در تیم ملی مورد استفاده قرار نگرفته بود. کوارتر نخست این رقابت 20-19 به سود اردن به پایان رسید، در کوارتر دوم هم تغییر خاصی صورت نگرفت تا ایران در نهایت 36-35 به عنوان تیم برتر فقط با یک امتیاز اختلاف به رختکن برود.
در آغاز نیمه دوم ماتیچ که خطر را احساس کرده بود صمد نیکخواه بهرامی را نیز به زمین فرستاد، عجیب اینکه بازیکنی که به دلیل مصدومیت از ابتدا بازی نکرده بود، بدون حتی یک ثانیه تعویض شدن، کل 20 دقیقه نیمه دوم را در زمین حضور داشت و عجیب‌تر اینکه حامد حدادی فوق ستاره بسکتبال کشورمان که در ان زمان عضو تیم ممفیس گریزلیز در NBA بود هم در طول 40 دقیقه حتی برای یک لحظه هم تعویض نشد!
صمد نیکخواه بهرامی در مقابل سام داگلاس
ایران با اضافه شدن صمد نیکخواه اندکی تقویت شد و با اضافه کردن فاصله کوارتر سوم را با نتیجه 62-57 به پایان رساند. اتفاق خوب برای ایران 4 خطایی شدن زید عباس ستاره حریف بود که در کوارتر پایانی فضای بیشتری برای حامد حدادی زیر سبد اردن فراهم می‌کرد. برادر وی اسلام عباس نیز به دلیل بالا رفتن تعداد خطا در نیمه دوم بسیار کم به زمین آمد تا مربی اردن مجبور به استفاده از نفرات ذخیره شود، نفراتی که در نهایت بلای جان تیم ملی کشورمان شدند!
کوارتر چهارم فراموش نشدنی
ایران در حالی قدم به کوارتر چهارم گذاشت که به دلیل اعتماد به نفس بیش از حد هنوز نشانی از نگرانی در چهره نفرات اصلی تیم ملی کشورمان مشاهده نمی‌شد. با اخراج و 5 خطایی شدن زید عباس در ابتدای کوارتر چهارم شرایط برای تیم ایران مساعدتر از قبل به نظر می‌رسید و تیم کشورمان در میانه‌های این کوارتر 7 امتیاز هم از حریف پیش بود اما عملکرد فوق‌العاده وسام الصوص گارد ذخیره اردن با سه پرتاب سه امتیازی موفق این تیم را به بازی برگرداند و در نهایت اردن که از حمایت تماشاگران چینی نیز بهره‌مند بود با نتیجه 88-84 موفق به شکست مدافع عنوان قهرمانی و صعود به مرحله نیمه نهایی شد! با وجود محبوب بودن ستاره‌های بسکتبال ایران در کشور چین، تماشاگران چینی به دلیل ترس از تیم ملی ایران در صورت رویایی با تیم ملی کشورشان تیم اردن را در این مسابقه مورد تشویق قرار می‌دادند.
زید عباس در جدال با سعید داورپناه، عباس سابقه درگیری فیزیکی با حامد حدادی را نیز در سال 2009 داشته است
در کوارتر چهارم این مسابقه حامد حدادی تقریبا تنها سلاح ایران در حمله بود و به جز وی، تنها صمد نیکخواه بهرامی و مهدی کامرانی موفق به کسب امتیاز شدند. ایران در این کوارتر حتی یک پرتاب سه امتیازی موفق هم نداشت و حامد آفاق شوتینگ گارد بااخلاق بسکتبال کشورمان در کوارتر پایانی فرصت‌های زیادی را در حمله از دست داد، صمد نیکخواه بهرامی نیز با وجود عملکرد صددرصدی در استفاده از پرتاب‌های پنالتی روز ضعیفی را پشت سر گذاشت و با ثبت تنها 1 پرتاب منطقه‌ای موفق از 7 اقدام کمک چندانی به تیم ملی کشورمان نکرد. در این مسابقه وسام الصوص و زید الخص دو بازیکن ذخیره اردن نقش چشمگیری در پیروزی کشورشان داشتند، وسام الصوص در نیمه دوم با 4 پرتاب موفق سه امتیازی از 5 تلاش با آماری 80 درصدی عملکردی فوق تصور برجای گذاشت و زید الخص سنتر 35 ساله اردن که در سال‌های پایانی بسکتبال خود به عنوان بازیکن ذخیره ایفای نقش می‌کرد علی‌رغم بازی در پست سنتر با 4 پرتاب سه امتیازی موفق از 7 اقدام یکی از بهترین روزهای دوران ورزشی خود را پشت سر گذاشت!
وسام الصوص (راست) و زید الخص (چپ) دو بازیکن ذخیره اردن که مقابل ایران برگ برنده این تیم بودند
ایران تنها با 61 درصد موفقیت روز خوبی در پرتاب‌های پنالتی نیز نداشت، در مقابل اردنی‌ها 80 درصد در پرتاب‌های آزاد موفق عمل کردند، از نکات عجیب این مسابقه خطاهای پرشمار نفرات ملی‌پوش ایرانی در دقایق پایانی روی سام داگلاس بود که این بازیکن 9 پرتاب از 11 پنالتی خود در لحظات حساس مسابقه را تبدیل به امتیاز کرد. حامد حدادی که خطای غیرورزشی وی در لحظات پایانی یکی از عوامل شکست ایران بود موفق به کسب 27 امتیاز و 14 ریباند شد، اما عملکرد خوب وی نیز نتوانست تیم ایران را از شکست نجات دهد. ارسلان کاظمی نیز با وجود کم‌اثر بودن در لحظات کلیدی کوارتر چهارم در مجموع با ثبت دبل دبل در زمانی کمتر از 25 دقیقه روز خوبی را پشت سر گذاشت.
آمار تیم ایران
پس از این بازی
تیم ایران که تمام آرزوهای خود را از دست رفته می‌دید در دو مسابقه بعدی برای مقام پنجم تا هشتم در رویارویی مجدد با تیم‌های چین تایپه و لبنان به ترتیب با نتایج 98-66 و 87-65 پیروز شد تا به مقام پنجم آسیا دست پیدا کند، اردن هم که جان دوباره یافته بود در مرحله نیمه‌نهایی انتقام شکست قبلی را از فیلیپین گرفت و در مسابقه فینال هم تا آستانه شکست چین و صعود به المپیک لندن پیش رفت، اردن در این رقابت در حالی که در چند ثانیه پایانی دو بار توسط راشیم رایت و سام داگلاس فرصت زدن شوت پیروزی‌بخش و قهرمانی آسیا را داشت در نهایت با نتیجه 70-69 شکست خورد.
خوشحالی یی جیانلیان (شماره 11) و هم‌قطارانش پس از هدر رفتن شوت ثانیه آخر سام داگلاس
پس از این مسابقات دو بازیکن تاثیرگذار تیم ملی اردن در رقابت با ایران یعنی انور سوبزوکوف و زید الخص به دلیل مثبت شدن نمونه دوپینگ مدتی از بسکتبال محروم شدند، این دو بازیکن در مجموع 18 امتیاز در مسابقه با ایران کسب کردند که 7 امتیاز آن در کوارتر پایانی بود. اما به دلیل تیمی بودن ورزش بسکتبال، دوپینگ انفرادی سوبزوکوف و الخص تغییری در نتیجه مسابقات قهرمانی آسیا 2011 ایجاد نکرد و مدال نقره از تیم اردن پس گرفته نشد. تیم ملی این کشور به دلیل بالا رفتن سن نفرات اصلی و نداشتن جایگزینان مناسب دیگر موفق به حضور در جمع 4 تیم برتر آسیا نشده است، هرچند که در سال 2019 به دلیل افزایش سهمیه‌های قاره آسیا در جام جهانی توانست به این مسابقات صعود کند، جالب اینکه سام داگلاس از عوامل اصلی پیروزی اردن در رقابت با ایران مربیگری تیم ملی کشورش را در مسابقات جهانی 2019 چین عهده‌دار بود.
سام داگلاس (اسامه دغلس) در لباس مربیگری تیم ملی کشورش
تب بالدوین سرمربی تیم ملی اردن در این مسابقات که قبلا در سال 2002 با تیم ملی نیوزلند با عملکردی بی‌نظیر به مقام چهارمی مسابقات جهانی نیز رسیده بود، پس از این رقابت‌ها به کشور فیلیپین رفت و در سال 2015 هم همراه با تیم ملی بسکتبال فیلیپین، تیم ملی کشورمان را در مرحله دوم مسابقات قهرمانی آسیا و انتخابی المپیک 2016 ریو شکست داد، شکستی که در ادامه مسابقات موجب از هم گسیختگی تیم ملی ایران شد و ایران با شکست در مرحله نیمه‌نهایی مقابل چین در نهایت به مدال برنز رسید و برای دومین بار متوالی در راه صعود به المپیک ناکام ماند.
تب بالدوین پیش از حضور در اردن، مدتی نیز سرمربی لبنان بود
اما تیم ملی ایران پس از برکناری وسلین ماتیچ با مربیگری ممی بچیروویچ اسلوونیایی یک بار دیگر در سال 2013 مقتدرانه قهرمان آسیا شد و در سال‌های 2015 و 2017 هم به مدال برنز و نقره مسابقات دست پیدا کرد. وسلین ماتیچ پس از خروج از ایران دیگر موفق به حضور در تیمی در سطح تیم ملی کشورمان نشد و با افت تدریجی به ترتیب در تیم‌های ملی کشورهای لیبی، لبنان و سوریه به کار خود ادامه داد، وی در حال حاضر سرمربی تیم ملی بسکتبال هند است!
با اینکه ماتیچ هیچگاه رسما از سوی فدراسیون بسکتبال ایران متهم نشد اما مسئولان وقت فدراسیون بسکتبال چندین بار به شکل غیرمستقیم این مربی صرب را به "فروختن" این بازی متهم کردند، برخی از مقامات فدراسیون بسکتبال اعتقاد داشتند که ماتیچ با تصمیمات عجیب خود عمدا موجبات باخت تیم ملی کشورمان را فراهم کرد تا در نهایت تیم چین به قهرمانی آسیا دست پیدا کند. اتهاماتی مشابه نیز به این مربی برای شکست ایران در مرحله نیمه‌نهایی بازی‌های آسیایی 2010 مقابل چین نیز وارد شده است. اتهاماتی که هیچگاه مدرک مستندی برای اثبات آن ارائه نشد.
ویدیوی کوارتر پایانی این مسابقه
همچنین بخوانید:
نسل طلایی بسکتبال ایران چگونه متولد شد؟
