رَوانسَر یکی از شهرهای استان کرمانشاه در غرب ایران است. این شهر نزدیک ترین شهرستان به مرکز استان یعنی کرمانشاه می باشد . این شهر مرکز شهرستان روانسر است و به علت مناظر ، آب و اماکن تفریحی دیدنی که دارد سالیانه توریست های زیادی را جذب می کند.
در مورد نام روانسر نظرات مختلفی مطرح شده‌است که بر اساس یکی از آن‌ها به سبب وجود سرآب گنه خانی که سرچشمه رود قره‌سو است، این محل روان-سر یعنی سرچشمه رودخانه ها خوانده شده‌است. مردم روانسر به زبان کردی گویش کردی مرکزی و لهجه جافی صحبت می‌کنند. مذهب مردم روانسر سنی شافعی است. بر پایه سرشماری جمعیت شهری روانسر ۱۰۰۰۰۰ نفر جمعیت دارد و جمعیت کلی(شهری و روستایی) آن بالغ بر ۱۵۰۰۰۰ نفر می باشد.(۱۸/۹۸۰ خانوار) . و جمعیت روستایی و دهستان و بخش آن نیز بالغ بر ۵۰،۰۰۰ نفر می باشد .
روانسر دارای آثار پیش از حد تاریخی مهمی است و از این لحاظ در باستان‌شناسی غرب کشور جایگاه ویژه‌ای دارد. قدیمیترین آثار سکونت انسان در اطراف روانسر به دوره پارینه سنگی میانی تا فرا پارینه سنگی بازمی‌گردد که حداقل از حدود ۵۰ هزار سال تا ۱۲ هزار سال پیش را شامل می‌شود که بقایای آن‌ها در غارهای کولیان و جاوری و همچنین رودخانه گراب (آوی خر) یافت شده‌است. از دیگر کشفیات قدیمی روانسر یک دندان آسیاب فیل است که مربوط به دوره پلیستوسن است و در نزدیکی شهرک روانسر کشف شده‌است. از آثار دیگر روانسر تپه موسایی و دو تپه مجاور آن است که از اوایل دوره مس و سنگ (حدود ۷ هزار سال پیش) تا زمان‌های اخیر مورد سکونت انسان بوده‌است.
در دوره آشور نیز روانسر یکی از پایگاه‌های این دولت بین‌النهرینی بوده که نیکور خوانده می‌شد و سربازان آشوری مستقر در آن خراج جمع‌آوری شده از منطقه را به آشور می‌فرستادند. دخمه روانسر که مردم روانسر به آن «کۆ شک» می‌گویند در دیواره کوه قله در شمال شرقی روانسر واقع است که به دوره هخامنشی بازمی‌گردد. این دخمه شامل یک اتاقک کوچک است که ورودی آن به سمت شرق و مشرف به رودخانه وشکه رو است. نقش اهورامزدا، یک شخص روحانی و توده‌ای هیزم در سمت راست ورودی این دخمه دیده می‌شود. یک پایه ستون نیز در کنار سراب گنه خانی وجود داردبه اسم «تختی زنگی» که احتمالاً هم‌زمان با دخمه ساخته شده‌است و نشان دهنده وجود یک کاخ یا سازه‌ای کوچکتر در نزدیکی چشمه در دوران هخامنشی است؛ بنابراین روانسر در دوره هخامنشی نیز احتمالاً یکی از مراکز مهم این حکومت در غرب کشور بوده‌است. در دوره اشکانی روانسر شهر کوچکی در غرب روانسر کنونی بوده که امروزه بقایای آن نزدیک چشمه کانی و این (نزدیک پلیس راه) قرار دارد. از دوره ساسانی نیز مجموعه‌ای از ظروف نقره در غار قوری قلعه کشف شده‌است. همچنین بقایای یک اسب دوره ساسانی مربوط به دوره حکومت شاهپور دوم که در یکی از غارهای منطقه روانسر کشف شده توسط متخصصین ژنتیک بررسی و تاریخ گذاری شده است.همچنین گورستانی از دوره صفوی با سنگ قبرهای کتیبه دار به خط کوفی در دامنه شمالی کوه قله وجود داشت که متأسفانه طی سالیان اخیر نابود شده یا به تاراج رفته‌است. این گورستان بزرگ صفوی گویای اهمیت روانسر در دوره صفوی است روانسر در دوران حکومت اردلان نیز جزو قلمرو حاکمان اردلان بوده‌است. نام روانسر نخستین بار در حدود چهارصد سال پیش در منابع مکتوب ذکر شده است. این منبع کتاب شرفنامه بدلیسی است که در آن از روانسر بعنوان متصرفات امرای درتنگ نام برده شده است.
معماری سنتی روانسر شامل واحدهایی دو طبقه و ایوان دار بود که دیوار طبقه همکف آن از سنگ لاشه و دیوار طبقه بالا اکثراً از خشت ساخته می‌شد. طبقه بالا دارای ایوان مسقف با ستونهای چوبی بود و کلیه اتاق‌ها دارای پنجره‌های کوچک چوبی بودند که معمولاً آبی رنگ بودند. سقف با تیر و چوب یا با شاخه‌های بید و لایه‌ای از کاهگل پوشانده می‌شد. از اتاقهای طبقه همکف برای نگهداری دام و انبار هیزم و غله استفاده می‌شد. خانواده نیز در طبقه بالا مستقر می‌شدند. متأسفانه معماری سنتی روانسر طی دهه‌های شصت و هفتاد بتدریج تخریب شد و امروز تنها چند نمونه با قدمت بیش از شصت سال در روانسر باقی‌مانده که اغلب در شرق سراب گنی خانی واقع شده‌اند.
تنها کارخانه توپ دست‌دوز ایران در شهر روانسر مستقر است که به ۳۰ استان و هزار شهر در ایران توپ دست‌دوز صادر می‌کند. سالانه حدود ۳۵۰ هزار توپ دست‌دوز در این شهر تولید می‌شود که تمام آن‌ها توسط زنان و نیروهای بومی تولید می‌شود. کارخانه شیر و لبنیات روانسر که به اکثر استان و شهرستان های ایران محصولات خود را صادر می کند و نیروهای بومی زیادی در این کارخانه مشغول به کار اند. یکی از بزرگترین گاوداری‌های ایران در حسن‌آباد روانسر قرار دارد. در سالهای اخیر نیز صنعت پرورش دام و طیور در روانسر رشد بالایی داشته و روانسر در حال حاضر یکی از مراکز اصلی تأمین گوشت مرغ استان است. چندین واحد صنعتی نیز در شهرک صنعتی حسن‌آباد مشغول به کار هستند که نیرو های جوان و بومیِ زیادی را شاغل کرده است. شهرستان روانسر به دلیل وجود آبهای فراوان و حاصلخیزی خوبِ خاک قطب کشاورزی استان کرمانشاه محسوب می‌شود و بیشترین نیروی کاری این شهرستان به کشاورزی اشتغال دارند از عمده محصولات روانسر می‌توان به گندم، جو، نخود، صیفی‌جات، سبزیجات و خصوصاً ذرت (که دارای بیشترین برداشت در هکتار، در کشور می‌باشد) اشاره کرد. همچنین از سال ۱۳۸۵ تولید خیار، سیب زمینی ، کُلزا و گوجه فرنگی گسترش یافته که محصولات گوجه فرنگی آن کارخانه رب گوجه فرنگی روژین را تغذیه می‌کند. شهرستان روانسر به یکی از تولیدکنندگان مهم رب گوجه فرنگی در کشور تبدیل شده‌است. همچنین روانسر تولید کننده سبزیجات و سایر صیفی جات سفره های خود شهرستان و شهر های اطراف می باشد. بازارچه مرزی روانسر نیز بازار خوبی را برای کسب در آمد برای مردم روانسر به ارمغان آورده است. مجتمع ستاره ی اورامان نیز که در وسط شهر واقع شده از واحدهای لوکس و مدرن برخوردار بوده و تعدادی از جوانان در آن مشغول به کار شده اند.
شهرستان روانسر (نیکور باستان) در حدود ۵۵ کیلومتری شمال غرب کرمانشاه و در دامنه کوه یله ور (کوهستان شاهو (کوهستان)) قرار دارد. از ارتفاعات مهم اطراف آن می‌توان به ماه زرد، انجیره، شور و طاقه چرمی اشاره کرد. چشمه بزرگ سراب گنه خانی در روانسر سرچشمه اصلی رودخانه قره سو است. از دیگر رودخانه‌های اطراف آن یکی وشکه رو در شرق آن و دیگری گراب یا آوی خر در جنوب غربی آن است. بجز چشمه پرآب گنی خانی، دو چشمه سراب جاوری و سراب بروارین در نزدیکی روانسر واقع‌اند. آب و هوای آن نسبتاً سرد و مرطوب بوده و از میزان بارش سالانه چشمگیری برخوردار است. اقتصاد آن عمدتاً متکی به کشاورزی و دامداری است. شهرستان روانسر دارای یک بخش به نام بخش شاهو وسه دهستان به نام‌های دولت‌آباد، حسن‌آباد و بدر آباد است. روانسر تا چند دهه پیش شامل روانسر و گرمه خانی بود که پس از انقلاب هر دو گسترش یافته وشهرستان روانسر امروزین را تشکیل دادند. علاوه بر این اراضی ما بین روانسر و شهرک روانسر نیز امروزه مسکونی شده که به زمین شهری مشهور است. از روستاهای اطراف روانسر می‌توان از بدر آباد، مسکین آباد، گله چرمی، سر دم، بنچله، خانیله و کانی کبود نام برد. برخی از قدمگاه‌ها و اماکن مقدسه اطراف روانسر ویس، سه سواره، هوری مرد، [بابا حیران] و شیخ سرا هستند. زبان مردم محلی کردی و اهل تسنن هستند.
روانسر در منطقه ای کوهپایه ای و در دامنه ارتفاعاتی قرار گرفته که بخشی از رشته کوههای زاگرس شمالی را تشکیل می دهند. کوههای یله ور با ارتفاع 2000 متر در شمال و ماه زرد با ارتفاع 2100 متر در سه کیلومتری جنوب شرقی آن قرار دارند. کوههای انجیره ،طاقه سفید،چال آباد شور ،طاقه چرمی از دیگر کوههای این شهرستانند. که این ارتفاعات سرچشمه بسیاری از رودخانه های منطقه است، و دارای آب و هوای نسبتآسرد و مرطوب می باشد. میزان بارش سالانه ی آن به حدود 600 میلیمتر می رسد. از پوشش گیاهی منطقه روانسر می توان از درختان پسته کوهی،بادام کوهی،انجیرکوهی،زالزالک، گلابی امرود،توت،بلوط و زبان گنجشک نام برد.
مردمان این شهرستان بیشتر به کشاورزی ، دامداری وباغبانی مشغول هستند واز لحاظ رتبه مساحت اراضی زراعی چهارمین شهرستان استان ولی از لحاظ کیفیت کشاورزی بهترین های استان می باشد ودر سال های 84تا 86 بیش از 5 نفر از کشاورزان روانسری بعنوان نمونه کشوری انتخاب و در زمینه های برداشت ذرت ، گندم دیم ونخود دیم حائز رتبه برترکشوری شده اند . وتنوع مزارع این شهرستان شامل گندم ، جو، نخود ، کلزا، یونجه وشبدر ودر مزارع باغی شامل درختان مثمری مانند توت وگردو می باشد.شایان ذکر است این شهرستان چهار سال پیاپی رتبه اول کشوری تولید ذرت را به خود اختصاص داده است .
روانسر را باید شهر آب دانست چرا که در این شهرستان چشمه ها ورودخانه های فراونی وجود دارد وچشمه های پرآب این شهرستان علاوه بر تامین آب شرب روانسر ومصارف کشاورزی دشت های حاصل خیز این شهرستان آب شرب شهر جوانرود از طریق چشمه های آب شهر روانسر تامین می شود. وجه تسمیه‌های متفاوتی در رابطه با این شهر وجود دارد که از جمله روان سر به معنای سرای روح و جان است ویا سراب پرآب روان است که با همه این اوصاف روانسر محل آسایش سرسبزی وزندگی ورودهاو چشمه های خروشان است.
اطراف این منطقه گردشگری را از شمال به قبرستان تاریخی، از جنوب غرب به بازارچه مرزی شهرستان و از شرق، جنوب شرق و غرب به مناطق مسکونی منتهی می شود. ادامه ی دریاچه در سمت جنوب یک سیستم خطی را به وجود می آورد که ارتباط دهنده ی فضاها به صورت رشته ای تسلسلی است. این مجموعه شامل سه قسمت کوه، دریاچه، پارک و فضای سبز است که حیات همگی ان ها وابستگی زیادی به آب دارد. بدون شک عنصر کلیدی این منطقه آب است ماده ای که سرسبزی، حیات و جذابیت را برای این منطقه به ارمغان آورده و گردشگران زیادی را ساعت ها وادار به گشت و گذار می کند. این گردشگاه و طبیعت را بدون آب و دریاچه نمی توان تصور کرد عامل ایجاد لطافت هوا و آرامش منطقه همین دریاچه ای است که با ایجاد صدایی آرامش بخش طبیعتی رویایی را به وجود آورده و می توان برای استراحت چند ساعتی را به کنار آن نشست و غرق در آرامش طبیعت شد. در کنار دریاچه، طبیعت سرسبز هم نقش زیادی در جذابیت اینجا دارد در هر چهارفصل سال چمن کاری ها و پوشش سبز از اجزای جدایی ناپذیر این منطقه هستند. مطمئنا یکی از جذاب ترین قسمت های این طبیعت، بیدهای مجنون میان دریاچه است که منظره ای فراموش نشدنی را به نمایش گذاشته اند و خاطره ی بازدید از آن ها تا مدت ها از یادتان نمی رود. به نظر خیلی از گردشگران سراب روانسر با چشم اندازهای بکر و به یادماندنی جذاب ترین جاذبه استان کرمانشاه است. روانسر آب و هوایی مطلوب دارد که گشت و گذار شما را بهشتی و رویایی تر می کند. در حاشیه سراب فضایی دلنشین هست مخصوص توقف گردشگران و لذت بردن از چشم اندازهای اطراف. با توجه به بارندگی های کم سالیان اخیر، حجم آب دریاچه کاشته شده اما با این حال هنوز هم جذابیت های خاص خودش را دارد. در این گردشگاه امکانات تفریحی زیادی هست که در بین آن ها قایق سواری طرفداران زیادی دارد. البته بدون شک یکی از زیباترین تصاویر این منطقه، تماشای شنای پرندگان در چشمه است. اینجا حتی در شب هم جذاب است و دیدنی، و با ایجاد نورپردازی های جالب توجه آرامش آن حتی بیشتر از قبل هم می شود. سراب روانسر مهمترین جاذبه شهر است و تعداد زیادی از اهالی شهر اوقات فراغت و روزهای تعطیل خود را در کنار این دریاچه می گذرانند. گردشگرانی هم که از دیگر شهرها به حوالی این دریاچه سفر می کنند بازدید از این منطقه را در لیست برنامه های خود قرار می دهند. شهرستان روانسر در ۵۷ کیلومتری شمال شرق کرمانشاه جاذبه های زیادی را در خود جای داده که از میان آن ها می توان به غار طولانی قوری قلعه، تپه موسایی و مناطق جذاب شبانکاره اشاره کرد اما بدون شک در میان جاذبه های این شهر، سراب روانسر چیز دیگری ست جاذبه ای بهشتی که با آب و هوای خوب و مناظر دلفریب پذیرای گردشگران زیادی است.
جاذبه های روانسر
غار قوری قلعه : غار قوری قلعه که در فاصله 25 کیلومتری از شهرستان پاوه و در فاصله 87 کیلومتری از شهر کرمانشاه قرار گرفته است، یکی از مکان‌های گردشگری ناب و یکی از جاهای دیدنی کرمانشاه در عید نوروز می‌باشد. این غار در ارتفاع 1200 متر از سطح دریا و در رشته کوه شاهو قرار دارد و تحقیقات نشان دهنده این است که این غار درون کانی های آهکی ایجاد شده و شامل 2 بخش می باشد. بخش اول این غار حدود 500 طول دارد و تالارها و دالانهای زیادی را درون خود جای داده است، از طرفی نورپردازی‌های خلاقانه‌ای که انجام داده‌اند باعث زیبا تر شدن این مکان زیبا شده و هر بیننده‌ای از دیدن آن لذت خواهد برد.
سراب روانسر : یکی از تماشایی ترین جاذبه های استان کرمانشاه سراب روانسر است، جاذبه ای در مرکز شهر که منشا اصلی رودخانه قره سو است، رودی که از بزرگ ترین و بلندترین رودخانه‌های استان کرمانشاه به شمار می رود. در اطراف این دریاچه چشم اندازهای جذابی هست که مخصوصا در روزهای تعطیل، گردشگران زیادی را به سوی خود می کشاند. در اطراف این سراب چشم اندازهایی رویایی پنهان شده طبیعتی بکر و تماشایی با چشم اندازهای جذاب که لحظات خوشی را برای گردشگران به وجود می آورد. این سراب که در لیست آثار ملی ایران قرار دارد از کوهستان شاهو سرچشمه می گیرد. یکی از دیدنی ترین شهرهای استان کرمانشاه شهرستان روانسر است که جاذبه های زیادی را در خود جای داده و به دروازه اورامانات هم معروف است. قدمت زندگی در اطراف روانسر به عصر پارینه سنگی برمی گردد، شهری که در گذشته به نیکور معروف بود و با آب و هوای تقریبا گرم و مرطوب خود در دامنه کوهستان شاهو در ۵۵ کیلومتری شمال غرب کرمانشاه جای دارد. بارش زیاد سالانه باعث شده تا این منطقه پرآب، سرسبز و البته محبوب گردشگران باشد. سراب روانسر در بین ۵۰ منطقه نمونه گردشگری استان کرمانشاه قرار دارد و گردشگران زیادی از آن دیدن می کنند. محدوده گردشگری روانسر، منطقه ای جذاب و تماشایی ست و آنچه این منطقه را از جاهای دیگر متمایز کرده جاذبه‌های کوهستانی، پوشش گیاهی طبیعی و مصنوعی، ارتفاعات زیبا و مسیر کوهنوردی جذاب است. پارک کنار دریاچه موقعیت دسترسی خوبی دارد؛ برای تمام شهر تنها یک مسیر اصلی به چشم می خورد که محل عبور آن دقیقا از وسط آب و رودخانه است. از طریق این مسیر تمام نقاط شهر با هم مرتبط می شوند و در امتداد آن نواحی مسکونی شکل گرفته اند. نکته ی مثبت این منطقه در این است که رسیدن به همه ی بخش های شهر از طریق همین مسیر اصلی ممکن می شود اما نکته ی منفی اش در این است که ترافیک و آلودگی صوتی زیادی دارد.
گوردخمه روانسر: گوردخمه روانسر مربوط به دوره هخامنشی است و در روانسر، داخل شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ دی ۱۳۸۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
......................
آرشیو
