در ادامه سلسله مقالاتی درباره نقش کشور ها در توسعه فوتبال این بار به نقش اتحاد جماهیر شوروی سابق در توسعه فوتبال می پردازیم. قسمت قبلی مقالات ما درباره ایتالیا و هلند بود.
1.مقدمه
نخستین بازی اتحاد جماهیر شوروی دربرابر تیم ملی فوتبال ترکیه انجام گرفت که با نتیجه 3-0 به نفع شوروی به پایان رسید و آخرین بازی ملی اتحاد جماهیر شوروی قبل از فروپاشی در برابر قبرس انجام گرفت که با نتیجه 3-0 به نفع شوروی به پایان رسید. بازیکنانی مانند فئودور چرنکوف و لو یاشین، ایگور بلانف، رینات داسایف و.... اساطیر فوتبال شوروی سابق به حساب می آیند.
تیم ملی فوتبال روسیه هم اکنون نماینده تیم شوروی سابق در رقابت های ملی است.
2.بدنه
کشور های شرق اروپا و به ویژه حوزه شوروی سابق دستاورد های علمی و فناوری و ورزشی بسیار زیادی داشتند اما به دلیل ضعف رسانه ای که در این کشور ها وجود داشت و همچنین فضای بسته این کشور ها این دستاوردها به ندرت شناخته می شد. فوتبال هم از این قاعده مستثنی نبود. کما اینکه عامه مردم عادی خیلی کم اساطیر فوتبال شوروی را می شناسند. حال ما قصد داریم نقش مربیان اهل شوروی در توسعه فوتبال را بررسی کنیم.
A. اختراع تیکی تاکا
تعجب کردید؟ حق دارید. احتمالا شماهم جزو آن دسته افراد بودید که فکر می کردید تیکی تاکا به وسیله پپ گواردیولا و یا یوهان کرویف اختراع شده. اما واقعیت این است که تیکی تاکا با نام پاسو ووچکا ابتدا به وسیله بوریس آرکادیف در دهه 1930 به وجود آمد. اما نسخه امروزی آن به وسیله مربیان اسپانیایی و هلندی توسعه پیدا کرد. (لوییز فن خال، فرانک رایکارد، لوییز آراگونس و....) منبع : کتاب سه گانه ای از گواردیولا
بوریس آرکادیف
حال سوال اینجاست که تیکی تاکا چیست؟
تیکی تاکا به معنی پاس های کوتاه و سریع و جابه جایی مداوم بازیکنان و استفاده از کانال های مختلف زمین است. این سبک در سالیان اخیر دچار تحولاتی شده. امروزه با پیشرفته شدن تاکتیک پرسینگ در فوتبال این سبک بازی قدرت و قوت خود را از دست داده.
_l0jw.jpg)
B. سیستم 4.4.2
در گذشته فوتبال در سیطره سیستم 4.2.4 بود. این سیستم یک سیستم تهاجمی همراه با بازی مستقیم البته با تکیه بر مهارت فردی بود. که البته 2 تحول خیلی بزرگ را پشت سر گذاشت. نخستین تحول در آن را برزیلی ها به وجود آوردند. آنها یکی از بازیکنان یک خط به عقب تر آوردند و برای نخستین بار سیستم 4.3.3 را در جهان فوتبال به وجود آوردند. اما دومین تحول را یک مربی اهل شوروی به نام ویکتور ماسلوف به وجود آورد. ماسلوف برای اولین بار در تاریخ فوتبال در سیستم 4.2.4 دو بازیکن کناری خود را یک خط عقب تر آورد و به آنها وظایف تهاجمی کمتری نسبت به وینگر ها محول کرد. و اینگونه سیستم 4.4.2 برای نخستین بار در جهان فوتبال متولد شد. این سیستم نیازمند نظم تیمی بسیار بالایی است. و جزو پرکاربرد ترین سیستم های جهان فوتبال است. سبک بازی تیم های او پاس های کوتاه زمینی و بازی سازی از جناحین بود.
ویکتور ماسلوف بنیان گذار سیستم 4.4.2
انعطاف‌پذیری، پوشش عرض زمین، توانایی طراحی حملات و بازی سازی از کناره ها از مزایای سیستم 4.4.2 است.
C. تولد پرسینگ
پرسینگ در لغت به معنای فشار است. در جهان فوتبال به معنای تحت فشار قرار دادن تیم صاحب توپ می باشد. که عمدتا با 3 روش 1.پرسینگ توپ 2.پرسینگ بازیکن 3.پرسینگ فضا انجام می شود. این تاکتیک ابتدا به وسیله ویکتور ماسلوف (بنیان گذار سیستم 4.4.2) در شوروی به کار گرفته شد. تاکتیک پرسینگ چندین تحول را در فوتبال پشت سر گذاشته اما مدرن ترین پرسینگ، نوع آلمانی آن است. که البته آن هم ریشه در اندیشه های والری لوبانوفسکی دارد که به آن اشاره خواهیم کرد. پرسینگی که تیم های ماسلوف از آنها استفاده می کردند پرسینگ فضا بود. بدین صورت که زمین را به نواحی مختلف تقسیم می کرد و هر بازیکن را مامور دفاع از آن می کرد. به همین دلیل او اهمیت فوق‌العاده بالایی برای استقامت و قدرت بدنی بازیکنانش قائل بود.
D. پایه گذاری فوتبال علمی
منظور از فوتبال علمی چیست؟ فوتبال علمی به معنای کاربرد مفاهیم علمی مانند آمار و ارقام، تحلیل ریاضی، معیار سنجی بازیکنان و.... در فوتبال می باشد. نخستین بار والری لوبانوفسکی مربی اهل شوروی بود که از این روش در فوتبال استفاده کرد از این رو او را بنیان گذار فوتبال علمی می دانند. او نخست شیوه های تمرینی مختلفی در تمرینات تیمش استفاده می کرد شیوه هایی که در آن زمان مرسوم نبودند حتی برخی معتقدند که وی از تمرینات ورزش های دیگر جهت افزایش آمادگی بدنی بازیکنانش استفاده کرده است. او برای نخستین بار در فوتبال از روش تحلیل آماری استفاده کرد. تحلیل آماری به معنای بررسی بازی تیم مقابل بر اساس شاخص های آماری می باشد. لوبانوفسکی همچنین ایده های ماسلوف درباره پرسینگ و تغذیه و ریکاوری را توسعه داد. در کل می توان گفت لوبانوفسکی فوتبال را به چشم یک علم مانند علوم دانشگاهی می دید او حتی با پروفسور زلنتسوف رئیس موسسه فیزیک همکاری می کرد.
والری لوبانوفسکی، بنیان گذار فوتبال علمی
E. تولد سبک گیگن پرسینگ
گیگن پرسینگ به معنای پرس سنگین می باشد. تفاوت این پرس با پرس معمولی این است که پرسینگ معمولی بخشی از استراتژی کلی تیم در یک بازی است اما سبک گیگن پرسینگ سبکی است که پرس در آن نقش محوری درد و در حقیقت استراتژی اصلی تیم است. بیایید با یک مثال ساده توضیح دهیم : در تیمی که سبک بازی آن مالکانه است. (مانند پپ گواردیولا و لوییز انریکه و.....) پرس از جلو صرفا جهت بازپس گیری توپ است و یکی از تاکتیک های اصلی تیم است. اما در تیم هایی که سبک بازی اصلی آن گیگن پرسینگ است (مانند یورگن کلوپ و هانسی فلیک) پرسینگ هم به منظور خلق موقعیت و هم به منظور بازی سازی صورت می گیرد و محور اصلی تاکتیک تیم است. سبک گیگن پرسینگ نخستین بار توسط والری لوبانوفسکی و در تیم دینامو کیف به کار گرفته شد. سبک بازی او مبتنی بر پرسینگ از زمین حریف و به صورت منطقه ای بود. وی کمتر از بازی مالکانه و پاس های عرضی استفاده می کرد. لوبانوفسکی با این سبک بازی به دستاورد های بسیار بزرگی دست یافت و به پر افتخار ترین مربی قرن بیستم و یکی از پر افتخار ترین مربیان تاریخ فوتبال تبدیل شد.
فهرست پر افتخار ترین مربیان تاریخ فوتبال؛ لوبانوفسکی چهارمین مربی پر افتخار فوتبال
البته این سبک تحولات بسیار زیادی را از سر گذرانده بیش ترین تحولات در این سبک توسط مربیان آلمانی در آن صورت گرفته. به عنوان مثال هانسی فلیک در بایرن مونیخ، یورگن کلوپ در لیورپول و دورتموند.
3. فهرست منابع
گلادبال، دیوید، 1399،دایرة المعارف مصور فوتبال ترجمه رحیم قاسمیان، تهران، نشر سایان
پرارنائو، مارتی، 1396،سه گانه ای از پپ گواردیولا ترجمه و تالیف جواد خیابانی، ترجمه بخش سوم امان الله پور، تهران، نشر افق دور
ویکی پدیا، تیم ملی فوتبال شوروی
پدر بزرگ نابغه، ویکتور ماسلوف، نوشته نوید معصومی
